شعر انقلاب اسلامی باید تبدیل به سبک شعری شود

به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا, دومین نشست تخصصی چهل شاهد با موضوع بررسی 40 سال هنر و ادبیات انقلاب  و با حضور علیرضا قزوه، سعید بیابانکی و مصطفی محدثی خراسانی دوشنبه 27 فروردین ماه در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد. دراین نشست تخصصی علیرضا قزوه با موضوع بررسی چهل سال شعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با اشاره به این که شعر انقلاب اسلامی در ده شصت نیاز به واکاوی بیشتری دارد افزود: شعر انقلاب با وجود خشم و قهری که در برابر ظالم داشت مهری داشت که این مهر مردم را جذب کرد و در کنار آن چهره های جدید و خلاقی آمدند که حرف‌‍ های تازه ای داشتند و در دهه ی شصت دهه اتفاقات مهمی در شعر انقلاب صورت گرفت و هشتاد در صد بار شعر انقلاب را این دهه ی شصت به دوش کشید و دهه های بعد آن را تکمیل کرد.

قزوه بیان کرد: در دهه شصت دانشگاه با احتیاط به شعر انقلاب نزدیک شد و ابتدا این دانشگاه های فرانسه بودند که در زمینه ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس رساله دکتری نوشتند و در دهه نود بود که شعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در دانشگاها خوش درخشید و بیش از هزار رساله کارشناسی ارشد و دکتری در این زمینه نوشته شد.

او اظهار کرد: شعر در حوزه هنر انقلاب اسلامی کاملاً پیشتاز است و شعر امروز انقلاب وضعیت خوبی دارد و از چشم انداز چهل ساله که می نگریم جایگاه شعر از همه هنر ها بهتر است و این رضایت را در چهره رهبر معظم انقلاب می بینیم و اگر امروز سینما در عرصه جهانی موفق است نقش ادبیات و شعر است ، امروز سینمای ما شاعرانه شده است و این نشان از تاثیر خوب شعر در هنر ایران است ؛ اما این اتفاق رسیدن به قله آخر نیست و نباید راضی شویم.

قزوه تصریح کرد: انقلاب اسلامی در مقطعی اتفاق افتاد که شعر سالهای بعد از نیما آزمون و خطاهای خود را انجام داده بود و انقلاب اسلامی مصادف با ثمر دهی این جریان بود و جنگ و شعر مقاومت دلیل بزرگی برای شتاب دهی به توفیقات این جریان بود.

او شعر دوره مشروطه و انقلاب نیما  را دو اتفاق مهم در حوزه شعر از زمان سبک بازگشت دانست و خاطر نشان کرد:  باید شعر انقلاب را تبدیل به سبک کرده تا فضای بزرگی ایجاد کنیم و تجربه های این اتفاق مهم را در آن بریزیم چرا که شعر انقلاب از تمام تجربه های گذشته خود به خوبی استفاده کرده و نقطه عطفی برای ایجاد سبک شعری است.

در ادامه این نشست سعید بیابانکی اظهار داشت انقلاب سال 57 یک انقلاب فرهنگی بزرگ بود که یک نسل آن را تدریجاً پدید آورد .

بیابانکی با بیان این که هر انقلابی نیاز به رسانه دارد شعر را رسانه انقلاب دانست و افزود پیام امام (ره) تبدیل به شعر می شد و این شعر تبدیل شعار شده توسط مردم منتقل می شد و شعر نقش شبکه های اجتماعی امروز را در انقلاب ایفا می کرد و این قدرت شعر در دوران انقلاب اسلامی بود.

او تصریح کرد : حرکت های اجتماعی همیشه منجر به تولید یک ادبیات جدید می شوند که در ایران در سده اخیر انقلاب مشروطه بود که حضور شاعران اثر گذاری چون میرزاده عشقی و ملک و الشعرای بهار  شاعران را از دیوان ها به میان مردم برد و در سال های بعد  ظهور علی اسفندیاری ( نیما یوشیج) به عنوان نظریه پرداز باعث تولید ادبیات جدید شد.

بیابانکی افزود: به قول نیما پس از سبک بازگشت شعر به بن بست رسیده بود و نیما مدل شعر خود را مطرح کرد و به عنوان سرمشق آثار خوبی را آفرید و مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد،سهرا ب سپهری و احمد شاملو این راه را ادامه دادند اما نزدیک انقلاب این حرکت متوقف شده بودچرا که شعری که قرار بود نظر مردم باشد در جلسات و مجلات شبه روشنفکری محصور شده بود تا به انقلاب اسلامی رسیدیم ظهور انقلاب با اندیشه های حضرت امام خمینی (ره)  منجر به ظهور شعر انقلاب شد.

او با اشاره به این که کار اصلی شعر پاسخ به نیاز عواطف انسان هاست بیان داشت: شعر در دوران انقلاب و سالهای ابتدایی انقلاب مسیر طبیعی خود را طی می کرد تا به جنگ تحمیلی برخورد کردیم و شعر جنگ یک ادبیات ابتکاری بود چرا که دفاع مقدس نیاز به ادبیات و شعر مختص به خود بود.

این شاعر برجسته خاطر نشان کرد: حضور قیصر امین پور  و سید حسن حسینی در این دوران نقطه عطف تاریخ شعر ادفاع مقدس است و تاثیر اشعار این شاعران در قلوب مردم راز ماندگاری شعر دفاع مقدس است و با اشعار این افراد بود که قالب های فراموش شده ای چون رباعیات دوباره احیا شد و مردمی که با شعر قهر بودند کم کم رابطه برقرار کردند و این حرکت بزرگی بود که این دو جوان آن روز ها انجام دادند آن هم با شرایطی که هیچ سرمشقی برای گونه شعر نداشتند اما به خوبی توانستند سرمشق امروز ما در این حوزه باشند و علیرغم بزرگ بودنشان در مظلومیت ماندند.

در ادامه علیرضا قزوه با اشاره به این که جریان شعر انقلاب نیاز به حراست دارد اظهار داشت: شعر معاصر چون باغی سرسبز است که با وجود داشتن میوه های رنگارنگ نیاز به حرس و باغبانی دارد و اگر این امر به خوبی صورت نگیرد قطعاً شعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس خسارت خواهد دید و اگر بهترین باغبانی صورت نگیرد علف هرز آن را می گیرد و شاعران انقلاب همزمان با سرودن ، باغبانی و حراست را هم باید در نظر داشته باشند.

این شاعر انقلاب افزود: شعر انقلاب محصول تلاش جمعی بوده و اگر امروز همه خود را کنار بکشند اتفاق تلخی در حوزه شعر انقلاب رخ خواهد داد.

او با بیان این که دوره مشروطه تبدیل به مکتب و سبک نمی شود و و تاثیر خود را بر انقلاب نیما می گذارد خاطر نشان کرد : باید رودخانه های خروشان شعر انقلاب که محصول حداقل بیست  شخصیت بزرگ است به دریاچه ای بزرگ  هدایت کنیم  و این دریاچه را به دریایی بزرگی به نام سبک انقلاب روانه سازیم تا به ماندگاری این اتفاق مبارک منجر شود.

قزوه افزود: طرز علی معلم و احمد عزیزی در دهه شصت بعد از طرز سهراب سپهری اتفاقی بزرگ و تاثیر گذار در شعر انقلاب بود و هیچ جریانی شتابناک تر از طرز احمد عزیزی و علی معلم در شعر انقلاب چه در فرم و چه در محتوا  نبود و در کنار آنها از طاهره صفار زاده با بازی زبانی و محتوا در کارهایش نمی توان چشم پوشید و حسن حسینی ، سلمان هراتی ، نصرالله مردانی همه با تجربه ای زبانی خود حرکت جدید در شعر مقاومت و انقلاب ایجاد کردند.

او تصریح کرد: ذکریا اخلاقی ، قاسم فرید ، محمد رضا شفیعی کدکنی ، هوشنگ ابتهاج و فروغ فرخزاد هردکدام به نوبه خود تاثیر بسزایی در شکل گیری جریان شعر انقلاب گذاشته اند که نباید نادیده گرفته شود.البته نوع اثر گذاری این افراد با توجه به مقطع زمانی متفاوت است ولی شعر انقلاب از آن ها بهره گرفت.

این شاعر انقلاب شعر انقلاب را متاثر از نظریه های سبک زندگی و حیات طیبه دانست و اظهار داشت: شعر انقلاب دوران مشروطه و انقلاب نیمایی را پشت سر خود دارد و خود جریان خروشان و بزرگیست که پس از چهار ده می تواند بنیانگذار سبک شعری شود.

او با ذکر خاطره ای از رئیس مرکز ترجمه کشور کره تصریح کرد امروز باید زبان دیگر کشور ها را آموخت تا محتوای غنی شعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را جهانی کنیم. اگرچه آن ها در صنعت حرفی برای گفتن دارند معترف اند که در برابر شعر ما حرفی برای گفتن ندارند و ما را ابر قدرت شعر و ادبیات می دانند.

قزوه افزود: در ایجاد سبک ادبی انقلاب دو شاخه ی شعر آیینی وشعر  مقاومت نقش بسزایی ایجاد کردند که نیازی به بررسی و تعمق بیشتری دارد.

در ادامه نشست سعید بیابانکی با گلایه از رسانه ملی و نهاد های تصمیم گیرنده کلان فرهنگی اظهار داشت: نقش شاعران انقلاب در رسانه های بزرگ و تاثیر گذار کم رنگ تر شده و این از تاثیرگذاری شعر انقلاب و دفاع مقدس خواهد کاست.

مصطفی محدثی خراسانی مجری کارشناس این برنامه  در پایان این جلسه گفت: امروز جای جریانی که تبار شناسی شعر انقلاب و ریشه ها و پیوندهای آن را بررسی کند خالی است و بایستی با هوشمندی و دلسوزی در پی آن بود. که خوشبختانه موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با برگزاری سلسله نشست های چهل شاهد گام بلندی برای آغاز واکاوی و تبارشناسی شعر انقلاب برداشته است.