سیاست ارزی کشور از ۱۰۰ نقطه مدیریت می‌شود/ دلار ۴۲۰۰تومانی بازار را به تعادل نمی‌رساند
یک پژوهشگر ریسک بازار معتقد است که نرخ ۴۲۰۰ تومان پایین تعیین شده و قادر به حذف انتظارات تورمی نیست و نمی‌تواند بازار را به تعادل بازگرداند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدحسین ادیب گرچه تلاش‌های اخیر بانک مرکزی را برای مدیریت بازار ارز مؤثر می‌داند ولی معتقد است گرچه این حرکت واجد نکات مثبت زیادی است اما یک پرانتز دارد و یک تبصره ، تبصره آن این است که اگر پتروشیمی‌ها ارز خود را در سامانه عرضه نکنند، نمی‌شود ارز مورد نیاز واردات را تأمین کرد و طرح شکست می‌خورد و دوم اینکه نرخ 4200 تومان پائین تعیین شده و با این نرخ نمی‌توان انتظارات تورمی را حذف کرد با این نرخ نمی‌شود تعادل را به بازار بازگرداند، نرخ پایین است، نقطه بهینه بالاتر از این نرخ است.
وی با این باور که افزایش نرخ ارز واکنشی نسبت به رشد نقدینگی است تأکید دارد که اگر نقدینگی به‌جای اینکه در این دولت سه برابر شده بود فقط مثل همه دنیا 20 درصد رشد کرده بود التهاب ارزی و التهاب بخش مسکن اتفاق نمی‌افتاد.
دیگر نظرات ادیب را در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم در ادامه می‌خوانید.
*سیاست ارزی کشور از صد نقطه مدیریت و اداره می‌شود
وضعیت ارزی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ادیب: سیاست ارزی کشور باید از یک نقطه اداره می‌شد اما از صد نقطه مدیریت و اداره می‌شد و این باعث شد که اوضاع از کنترل خارج شود. مناطق آزاد بدون ثبت سفارش اقدام به واردات می‌کردند. ٧ میلیارد ارز سوبسیددار توزیع می‌شد، پتروشیمی‌ها عمده ارز واردات قاچاق را تأمین می‌کردند و دهها نمونه دیگر مثل این سه مثال. سیاست‌های جدید بانک مرکزی به این هرج‌ومرج خاتمه نداد اما 50 درصد آن را حذف کرد. کاهش هرج‌ومرج ارزی به‌میزان 50 درصد خوب است.
چرا هرج‌ومرج؟
ادیب: دکتر داودی در دوران احمدی‌نژاد می‌گفت رشد نقدینگی ارتباطی به تورم ندارد و کشور را با 68 هزار میلیارد تومان نقدینگی تحویل گرفت و با 470 هزار میلیارد تومان نقدینگی تحویل داد اما رشد نقدینگی با تأخیر خود را نشان می‌دهد. نهایتاً رشد نقدینگی نجومی به چهار برابر شدن نرخ دلار انجامید. اکنون هم دکتر نیلی تئوریسین این دولت اصرار دارد که رشد نقدینگی تورم‌زا نیست. کشور را با نزدیک 500 هزار میلیارد تومان نقدینگی تحویل گرفته‌اند و اکنون نقدینگی نزدیک 1500 هزار میلیارد تومان است. نیلی می‌گوید 80 درصد این نقدینگی دفتری است و فقط در ترازنامه بانکهاست و فقط 20 درصد نقدینگی جریان دارد لذا نقدینگی دفتری تورم‌زا نیست و این تحلیل به‌نوعی درست است و به‌نوعی غلط است.
چرا درست است؟
ادیب: مجموعه سپرده بخش خصوصی و دولتی در بهمن 96 با آمار بانک مرکزی 1481هزار میلیارد تومان است اما ٢٩ درصد آن به تسهیلات تبدیل نشده، ١٣ درصد آن به معوقه بخش دولتی تبدیل شده، ٩ درصد آن به معوقه بخش خصوصی، ٢ درصد مشارکت حقوقی بانکهاست که وصولی جدی ندارد. ١٩ درصد آن وام‌های تمدیدی است که اصل و فرع تمدید می‌شود بدون اینکه وصولی داشته باشد، ١٢ درصد آن وام‌هایی است که در سال‌های بعد وصول می‌شود و فقط ١٩ درصد از سپرده‌ها در سال جاری گردش دارد یعنی به وامی تبدیل شده که امسال وصول می‌شود و می‌شود دوباره آن را وام داد. حرف نیلی این است که فقط ١٩ درصد از کل سپرده در جریان است لذا سپرده‌های دیگر که به‌نوعی دچار حادثه شده نمی‌تواند تورم‌زا باشد فقط ١٩ درصد سپرده‌ها جریان دارد.
آیا این مطلب درست است؟
ادیب: سپرده در دو جهت می‌تواند در اقتصاد حرکت ایجاد کند، یکی اینکه سپرده به‌وسیله بانک به وام تبدیل شود و به این طریق در جامعه تقاضا ایجاد کند این مسیر 80 درصد دچار تصلب شده و تورم‌زا نیست اما سپرده در جهت دیگری هم می‌تواند در اقتصاد ایجاد حرکت کند و این حرکت دوم را نیلی نمی‌بیند و این عامل تورم است. دولت روحانی از این نقطه دارد زیر پای اقتصاد را خالی می‌کند.
توضیح دهید؟
ادیب: چیزی که نیلی و سیف نمی‌بینند این است که سپرده‌گذار خودش می‌تواند در جامعه تقاضا ایجاد کند. وقتی سود سپرده در ١١ شهریور 96 کاهش یافت، تقریباً تا آذر ماه حدود یک‌سوم و تا اسفند نصف سپرده‌ها، سود آن کاهش یافته بود و سپرده گذاران برای کسب سود بیشتر در آذر راهی بازار مسکن شدند و بعد به بخش ارز ورود کنند عامل التهاب در بازار مسکن و ارز، سپرده گذاران بودند و این چیزی بود که در تحلیل نیلی دیده نشده بود. سپرده‌گذار می‌تواند به‌تنهایی و بدون کمک بانک وارد بازار شود، تقاضای کل را افزایش دهد و بانی تورم باشد و الّا تورم فقط وقتی ایجاد می‌شود که اقتصاد با مازاد تقاضا مواجه شود عامل مازاد تقاضا سپرده‌گذار است.
چه‌نتیجه‌ای می‌خواهید بگیرید؟
ادیب: رشد نقدینگی دیر یا زود منجر به تورم می‌شود فقط ممکن است آثار تورمی آن دیر ظاهر شود. هم در دوران احمدی‌نژاد این‌گونه بود و هم در دوران روحانی، نقدینگی می‌تواند مدت‌ها رشد نجومی داشته باشد و آثار تورمی‌اش ظاهر نشود ولی با ورود یک عامل جدید به اقتصاد مثل کاهش سود سپرده یا تشدید انتظارات تورمی به‌سبب مسائل سیاسی یا هر دو بروز بیرونی پیدا کند.
*رشد سه‌برابری نقدینگی در دولت روحانی
با این مقدمات شما افزایش نرخ ارز را واکنشی نسبت به رشد نقدینگی می‌دانید؟
ادیب: بله، البته عوامل دیگری هم هست فقط یک عامل ندارد اما اگر نقدینگی به‌جای اینکه در این دولت سه برابر شده بود فقط مثل همه دنیا 20 درصد رشد کرده بود التهاب ارزی و التهاب بخش مسکن اتفاق نمی‌افتاد.
می‌شود جمع‌بندی کنید؟
ادیب: رشد نقدینگی دیر یا زود به تورم منجر می‌شود و وقتی تورم در یک کشور بیشتر از تورم در بقیه دنیا باشد این اختلاف هم دیر یا زود به افزایش نرخ ارز منجر می‌شود. افزایش نرخ ارز نتیجه مستقیم سیاست‌های پولی سیف است، نقدینگی از کنترل خارج شده و هر روز در یک قسمت التهاب ایجاد می‌کند.
چه باید کرد؟
ادیب: نمی‌شود نقدینگی را سه برابر کرد و نرخ ارز را ثابت نگه داشت. تئوری‌های پولی نیلی که رشد نقدینگی دفتری است و تورم‌زا نیست نادرست است سپرده خودش می‌تواند بدون کمک بانک، تقاضا درست کند و عامل تورم باشد آنچه را نیلی نمی‌بیند باید دید.
*نرخ 4200 تومان پائین تعیین شده است
آیا این بسته بانک مرکزی گره‌گشاست؟
ادیب: حتماً واجد نکات مثبت زیادی است اما یک پرانتز دارد و یک تبصره، تبصره آن این است که اگر پتروشیمی‌ها ارز خود را در سامانه عرضه نکنند، نمی‌شود ارز مورد نیاز واردات را تأمین کرد و طرح شکست می‌خورد و دوم اینکه نرخ 4200 تومان پائین تعیین شده و با این نرخ نمی‌توان انتظارات تورمی را حذف کرد، با این نرخ نمی‌شود تعادل را به بازار بازگرداند، نرخ پائین است، نقطه بهینه بالاتر از این نرخ است.
انتهای پیام/*
