همدان| حرکت لاک‌پشتی صادرات محصولات کشاورزی در همدان؛ کشاورزی در همدان صادرات محور نیست
۴.۴ محصولات کشاورزی کشور در همدان تولید می‌شود ولی وقتی گام در بخش اجرا و عملی گذاشته می‌شود شاهد حرکت لاک پشتی شیب صادرات کشاورزی در همدان هستیم به طوری که در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵ تنها ۱.۴ در وزن محصولات صادراتی و ۱.۲ از نظر دلاری رشد داشتیم.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، صادرات یکی از اولویت‌های اصلی و مهم در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود که مقام معظم رهبری نیز بر این موضوع تاکید فراوانی داشته‌اند.
برنامه‌ریزان زمینه را برای صادرات کالا از کشور و استان‌هایی همچون همدان مستعد می‌دانند ولی وقتی گام در بخش اجرا و عملی گذاشته می‌شود شاهد حرکت لاک پشتی شیب صادرات کشاورزی در همدان هستیم.
صادرات کالای کشاورزی (چه به عنوان کالای خام و چه به عنوان کالای فراوری شده) یکی از مهم ترین بخش‌های صادرات کالاهای غیر نفتی است. کالاهای کشاورزی به ویژه در بخش صادرات کالا و محصولات فرآوری نشده از حساس‌ترین و آسیب پذیرترین بخش‌های صادرات محصولات کشاورزی است.
عمدتا می‌بینیم با آغاز فصل برداشت، یکی یکی محصولات کشاورزی استان به تلنباری از بی‌برنامگی تبدیل شده و روی دست کشاورزان زحمت‌کش فاسد می‌شود همان گونه که در سالهای اخیر در برخی محصولات تولیدی استان این وضعیت را دیدیم چون گوجه فرنگی، چغندر قند، سیب زمینی و غیره. تا جایی که برخی کشاورزان عطای سود را به لقایش بخشیده‌اند و با مبلغی کمتر از قیمت تمام شده محصولات، آن را به فروش می‌رسانند و برخی قصد ترک شغل خود و ورود به حرفه دیگر را می‌کنند.
نه تنها معرفی و فروش مقرون به صرفه محصولات کشاورزی در همدان هیچ برنامه منسجمی ندارد و با دم‌دستی‌ترین شیوه‌ها، پشت وانت و در کنار خیابان‌هایی که اغلب مردم همدان و حتی خود مسئولان با عبور از آن این وضعیت را دیده اند به فروش می‌رسد، در بازارهای جهانی نیز محصولات نمونه استان برابر با طرفیت های موجود خریدار آن چنانی ندارد.
البته برای صادرات محصولات کشاورزی فقط استانداردهای کشور مبدا کافی نیست. در واقع بیش از استانداردهای مبدا، کالاهای تولید شده باید استانداردهای کشور مقصد یا مصرف کننده را داشته باشد.
یکی از راه‌هایی که به تسهیل صادرات کمک می‌کند، شناسنامه محصول است و اینکه محصول با چه شرایطی و چطور تولید شده و محصول چگونه معرفی می‌شود. اگر در شناسنامه محصولی اعلام می‌شود، یک محصول ارگانیک است، یعنی محصول با رعایت تمام ضوابط تولید محصول ارگانیک تولید شده است.
اینکه صادرکنندگان محصولات کشاورزی برای صادرات به کشورهای دیگر با مشکلات مواجه هستند به این دلیل است که کشاورزی در کشور ما و به تبع آن در استان همدان صادرات محور نیست.
زنجیره تولید نداریم، هدف صادراتی برای محصولات کشاورزی در همدان به ندرت وجود دارد وقتی کشاورزی تجاری نبوده و همچنان معیشت محور است، طبیعی است که صادرات آن با مشکل مواجه باشد، هدر رفت آن بالا باشد و از آن گذشته روز به روز از تعداد اقلام صادراتی کاسته شود.
مشکل در ضوابط و قوانین نبوده و در بخش تولید و زنجیره تولید محصولات کشاورزی است، کشاورزی معیشت محور است و از ابتدا برای صادرات محصولی تولید نمی‌کند بنابراین استانداردی نیز رعایت نمی‌شود این استاندارد باید از ابتدیا عمل در اختیار کشاورز قرار گیرد و سپس بتواند این محصول را در بهترین شرایط ممکن در بسته‌بندی و حمل مناسب برای حفظ کیفیت به مقصد برساند.
در این گزارش به تحلیل آمار صادراتی محصولات کشاورزی از استان در سال 96 و مقایسه آن با سال 95 می پردازیم:
15 هزار بهره‌بردار در سطح استان فعالیت دارند و 2100 واحد صنعتی در بخش کشاورزی در استان فعال هستند.کل تولیدات بخش کشاورزی استان در سال 96 به میزان چهار میلیون و 757 هزار تن و به ارزش 65 هزار میلیارد ریال بوده است.
محصولات صادراتی بخش کشاورزی همدان در سال 95 شامل 75 قلم کالا و در سال 96 شامل 79 قلم کالا بود و بیشترین محصولات صادراتی استان در سال 96 شامل سیب زمینی، کشمش، ترشیجات و شوریجات، لبنیات و فرآورده های لبنی و خشکبار بوده است که طبق آمار اعلام شده از سوی مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی همدان در سال 96 به میزان 291 هزار و 229 تن محصول و در سال 95 نیز 277 هزار و 180 تن محصول صادر شده است که از نظر وزنی 1.4 رشد را شامل می‌شود.
مهدی نجفیان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان، اظهار داشت: ارزش ریالی محصولات صادر شده در سال 96 به میزان 972 میلیارد و 220 میلیون تومان بوده است که در سال 95 ارزش محصولات صادراتی استان برابر با 832 میلیارد تومان اعلام شده است.
وی افزود: از نظر دلاری نیز صادرات سال 96 با 300 میلیون و 160 هزار دلار بوده که این میزان در سال 95 به میزان 296 میلیون و 730 هزار دلار بوده است.
نرخ رشد محصولات صادراتی کشاورزی استان در سال 96 در بخش اقلام؛ 5.3، در وزن 1.4، از نظر ریالی 16.9 و از نظر دلاری 1.2 رشد داشته است.
به گفته نجفیان در برخی از محصولات کشاورزی استان با کاهش صادرات مواجه شدیم و البته محصولات همدان به کشورهای ایتالیا، عراق، روسیه، امارات، ترکیه، اوکراین، افغانستان، ارمنستان و ترکیه و غیره صادر شده است.
در مقایسه ای سطحی از آمار صادرات محصولات خام و صنایع تبدیلی نیز می توان به میزان کم محصولات تبدیلی در استان با وجود طیف گسترده تولیدات و ظرفیت های موجود پی برد چرا که 17 قلم محصولات خام به وزن 52 هزار و 424 تن و به ارزش 57 میلیون دلار از استان صادرات انجام گرفته است.
این در حالی است که براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان صادرات محصولات صنایع تبدیلی کشاورزی به میزان 18 قلم و به وزن تنها شش هزار و 258 تن و ارزش نه میلیون و 363 هزار دلار بوده است.
همچنین ارائه آمار متناقض نیز مشکل دیگری است که تنها برنامه‌ریزی برای ارتقای استان در این بخش را با مشکل مواجه می‌کند.
طبق آمار اعلامی از سوی سازمان جهاد کشاورزی در سال 96 صادرات از گمرک استان 66.5 میلیون دلار و به وزن 58 هزار و 682 تن بوده است در حالی که بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت و گمرک استان همدان صادرات بخش کشاورزی همدان از گمرک استان 57 میلیون و 120 هزار دلار و سهمی برابر 40.7 درصدی را از صادرات استان به خود اختصاص داده است.
کشمش به عنوان مهمترین کالای صادراتی استان با صادرات 32 میلیون دلاری 816 هزار دلاری و 23.4درصدی از صادرات استان مطرح است. لبنیات نیز با 16 میلیون و 705 هزار دلار از دیگر اقلام مهم این بخش است. محصولات این بخش شامل 26 قلم کالا بوده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز چند روز پیش در نشست فعالان اقتصادی استان همدان با بیان اینکه استان همدان از قطب‌های کشاورزی و دامپروری کشور محسوب می‌شود و 4.4 محصولات کشاورزی کشور در همدان تولید می‌شود بیان کرده بود: همدان رتبه نخست تولید گندم را با تولید 13 تن گندم در هکتار را به خود اختصاص داده و در تولید سیب زمینی نیز با 106 تن در هکتار رتبه نخست را کسب کرده است.
منصور رضوانی جلال عنوان کرد: در تولید سیر دانه‌ای، رتبه نخست را داریم و در تولید انگور و گردو نیز به ترتیب دوم و نخست را کسب کرده‌ایم همچنین در زمینه تولید گیاهان دارویی منحصر به فرد در استان سالیانه بیش از 15 هزار تن تولید داریم و رتبه دوم کشوری را کسب کرده‌ایم.
اما اینکه با وجود این ظرفیت‌ها و رتبه اول و دوم تولید این محصولات در حوزه صادرات و صنایع سیر، انگور، گردو، گیاهان دارویی همچنان عقب هستیم نیازمند توجه و دقت نظر بیشتر مسئولان امر است تا برنامه ریزی‌های مناسب تری را شاهد باشیم.
بخشی از این مشکلات به جهاد کشاورزی استان مرتبط است و بخشی به عدم‌حمایت دولت از کشاورزان که سیاست‌گذاری اقتصادی مطلوبی اعمال نشده است همچنین عدم شفاف سازی و اطلاع رسانی صحیح برای کشاورزان در صادرات و کمک به شناسایی بازارهای هدف و غیره که این موارد اتاق بازرگانی استان، گمرک و غیره را نیز در بر می گیرد.
مشکل دیگری که جهاد کشاورزی استان، اداره کل صنعت معدن و تجارت استان و اداره کل میراث فرهنگی و صنایع دستی مبتلا به بوده و در آن مشترک هستند تأخیر در ارائه آمار صادرات محصولات استان از گمرک است که انتظار می‌رود نقص در سیستم گمرک استان شناسایی و رفع شود تا به سبب آن علاوه بر اطلاع رسانی‌های به هنگام بتوان مشکلات صادرات را در بخش‌های مختلف شناسایی و به سرعت برای رفع مشکل آن برنامه‌ریزی کرد.
گزارش از مریم رحیمیان انور
انتهای پیام/م
