گزارش تسنیم| از «حمایت کامل» تا «دفاع مشروط» خانم صدراعظم از برجام

به گزارش خبرگزاری تسنیم، سفر اخیر «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان به ایالات متحده آمریکا و دیدار وی با «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا مورد توجه بسیاری از تحلیلگران مسائل بین المللی قرار گرفته است.

سفر مرکل در حالی صورت گرفت که «امانوئل ماکرون»، رئیس جمهور فرانسه در تازه‌ترین سخنانش پس از دیدار با ترامپ، اعلام کرد که تلاش فرانسه برای متقاعد کردن آمریکا برای ماندن در برجام بی‌فایده بوده است. مرکل در پایان دیدار با ترامپ و در کنفرانس خبری خود، جملات جنجالی و قابل تأملی را در قبال برجام و ایران بیان کرد:

«این توافق با وجود مفید بودن، امکان نظارت بر برنامه موشکی و محدود کردن تحرکات منطقه‌ای ایران را ایجاد نکرده است. باید دید آمریکا چه تصمیمی در مورد برجام می‌گیرد. ما بر این باوریم که برجام اولین گام برای ممانعت از رسیدن ایران به سلاح اتمی است. البته معتقدیم که ایران فعالیت مخرب دیگری دارد. اروپا با آمریکا همراه است و می‌دانیم که ایران در خاورمیانه، سوریه و لبنان سعی در نفوذ دارد و باید این را مهار کنیم».

چنانچه از اظهارات صدراعظم آلمان برمی‌آید، او نیز به‌مانند رئیس جمهور فرانسه به دونالد ترامپ جهت خروج از توافق هسته‌ای با ایران چراغ سبز نشان داده است، به‌عبارت بهتر، آنگلا مرکل عملاً پذیرش برجام و استمرار توافق هسته‌ای با ایران را منوط به مهار منطقه‌ای و تحدید توان موشکی ایران دانسته است، خواسته‌ای که فراتر از خواسته‌های اولیه واشنگتن و تروییکای اروپایی در برجام است. از سوی دیگر، «ایران‌هراسی» روح مشترک اظهارات توهین‌آمیز اخیر ترامپ و مرکل محسوب می‌شود و  این دو سیاستمدار غربی، در صدد هستند با تشدید این بازی روانی، خروج احتمالی ایالات متحده آمریکا از برجام را توجیه کنند.

مرکل در سال 94 در مورد برجام چه گفت؟

صدراعظم آلمان در تابستان سال 1394 و تقریباً دو ماه پس از امضای توافق هسته‌ای در وین، در مقاله‌ای مشترک با «دیوید کامرون»، نخست وزیر سابق انگلیس و «فرانسوا اولاند»، رئیس جمهور سابق فرانسه برجام را توافقی دانسته بود که خواسته‌های تروییکای اروپایی را کاملاً برآورده می‌سازد. در بخشی از این مقاله که در روزنامه آمریکایی واشنگتن پست به‌چاپ رسید آمده بود:

«این (برنامه هسته‌ای ایران)  یک تهدید جدی نه‌تنها برای امنیت همسایگان ایران و اسرائیل، بلکه برای کشورهای ما بود. رقابت هسته‌ای در خاورمیانه تنها یک عنصر خطرناک به یک منطقه بی‌ثبات اضافه خواهد کرد. ما باید مسئولیت خود را در قبال این تهدید ایفا می‌کردیم. تاریخچه طولانی مذاکرات بی‌فایده با ایران زمینه بدبینی را فراهم کرده بود، با وجود این، دو سال مذاکره بی‌وقفه به یک توافق انجامید که تمام تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را برمی‌دارد. ما به‌طور همه‌جانبه از این توافق حمایت می‌کنیم چون خواسته‌هایمان را تأمین می‌کند».

پس از اجرای توافق هسته‌ای نیز دولت آلمان، بارها در ظاهر حمایت کامل خود را از برجام اعلام کرد، با این حال برلین نیز به‌مانند دیگر بازیگران اروپایی در دوران پسابرجام، اقدام مؤثری در راستای حل‌وفصل موضوع عادی‌سازی روابط بانکی میان اروپا و ایران برنداشت. نکته دیگر  اینکه در جریان برگزاری سلسله‌مذاکرات کمیته مشترک برجام به‌ریاست «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز مقامات آلمانی همگام با مقامات فرانسوی و انگلیسی مانع از به‌نتیجه رسیدن شکایات ایران در قبال کارشکنی‌های آمریکا (دولت‌های اوباما و ترامپ) در دوران پسابرجام می‌شدند.

معامله سیاسی برلین ــ واشنگتن بر سر برجام

آلمان آخرین عضو از تروییکای اروپایی بود که با «تغییر برجام» به‌سود منافع و خواسته‌های دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا موافقت کرد. در تابستان سال گذشته، ماکرون و «ترزا می»، نخست وزیر انگلیس از سوی ترامپ مأموریت یافتند که نظر مساعد مرکل و دولت آلمان را برای تغییر توافق هسته‌ای با ایران جلب نمایند، مأموریتی که بسیار زود از سوی لندن و پاریس به نتیجه رسید.

از سال گذشته تا کنون و به‌خصوص طی 4 ماه اخیر، دیپلمات‌های آلمانی نیز همگام با دیپلمات‌های فرانسوی و انگلیسی، مذاکرات فشرده‌ای را با دیپلمات‌های آمریکایی  در سه محور مهم، یعنی «تحدید توان موشکی ایران»، «اعمال بازرسی‌های گسترده از اماکن نظامی» و «دائمی کردن محدودیت‌های هسته‌ای ایران» صورت داده‌اند. در بهمن ماه سال گذشته، «زیگمار گابریل»، وزیر امور خارجه وقت آلمان ضمن محکوم کردن توان موشکی ایران اظهار داشت: «به‌رغم ادامه حمایت اتحادیه اروپا از توافق هسته‌ای ایران، دولت‌های اروپایی آماده همکاری با آمریکا علیه آنچه "نفوذ بی‌ثبات‌ساز سیاستهای ایران در منطقه" هستند».

دوراهی لغو یا تغییر برجام

با این حال، به‌کارگیری واژه کلیشه‌ای و تکراری و مبهم «حمایت از برجام»، به‌معنای پذیرش سند توافق هسته‌ای به‌صورت موجود نبوده و نیست. دولت آلمان و صدراعظم این کشور، ماه‌هاست بر سر کلّیت «تغییر برجام» با ایالات متحده آمریکا به توافق رسیده‌اند. اظهارات اخیر مرکل در ایالات متحده آمریکا نشان داد که او نیز آماده است در قالب یک «معامله سیاسی» با ترامپ، به‌راحتی سند توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشته و ایران را میان دوراهی «لغو برجام» و «تغییر برجام» قرار دهد.

خیانت هسته‌ای برلین

از این رو جرم آنگلا مرکل و دیگر سران اروپایی در قبال توافق هسته‌ای، کمتر از جرایم و اتهامات دونالد ترامپ و جان بولتون نیست. اظهارات مرکل و «تأیید مشروط برجام» توسط وی، مصداق عینی «خیانت هسته‌ای برلین» است. این خیانت هسته‌ای طی ماههای گذشته به‌صورت نهان و در قالب مذاکرات پنهان و محرمانه میان دیپلمات‌های آمریکایی و اروپایی صورت گرفت و هم‌اکنون با نزدیکتر شدن به تاریخ 12 ماه می (22 اردیبهشت ماه)، آشکارتر شده است.

بدیهی است که اتحادیه اروپا و خصوصاً تروییکای اروپایی، در آینده‌ای نزدیک و با خروج احتمالی ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، نمی‌توانند به‌مانند ماههای گذشته نقش ظاهری  «بازیگران دلسوز» را برای برجام ایفا کنند، زیرا آنها خود نیز در ایجاد وضعیت کنونی دست داشته و پازل ترسیم‌شده از سوی کاخ سفید را تکمیل کرده‌اند.

انتهای پیام/.*