لرستان| گنجینه گیاهان دارویی در قلب زاگرس؛ "لرستان" داروخانه سبز ایران+تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، استان لرستان با میانگین بارش سالانه‌ 550 تا 600 میلی‌متر و 12 درصد از آب‌های کشورسومین استان آب ریز و از نظر سطح پوشش جنگلی دومین استان کشور است. انبوه‌ترین جنگل‌های جنوب ایران در زاگرس، یکی از اصلی‌ترین زیستگاه‌های گیاهان دارویی در کشور را با 20 درصد تنوع در این مجموعه به‌خود اختصاص داده‌است.

بیش‌ترین مساحت جنگل‌های رویش زاگرس در لرستان واقع بوده، به‌طوری که این جنگل‌ها جزیی از باارزش‌ترین ذخایر جنگلی جهان است. شهرستان کوهدشت نیز با رویش‌گاه‌هایی مانند بلوط، بابونه، زعفران جوقاسم، نعناع، گل ختمی و گل گاوزبان به‌عنوان یکی از شهرستان‌های با پراکنش گیاهان دارویی در لرستان مطرح است.

مرضیه رضایی کارشناس گیاهان دارویی و معطر در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید هزار و 200 گونه گیاه دارویی در کشور شناسایی شده و این داروها می‌تواند جایگزین داروهای شیمیایی شود. در استان لرستان که رویش‌گاه گیاهان دارویی است، شهرستان الیگودرز منشأ عرق‌گیری و اسانس‌گیری بوده و در شهرستان کوهدشت نیز کشت گیاهان گل گاوزبان، به‌لیمو، کاسنی، کنگر فرنگی و گل محمدی به‌نتیجه می‌رسد.

گیاهان دارویی، جایگزین داروهای شیمیایی

به گفته این کارشناس گیاهان دارویی که جزء هیئت مدیره شرکت تخصصی دشت گل هیرو در شهرستان کوهدشت است، بیش‌تر اعضای این شرکت فارغ‌التحصیلان کشاورزی بودند، اما شغلی نداشتند و با توجه به‌بحران آب در این شهرستان به‌کشت گیاهان دارویی روی آوردند.

آن‌طور که رضایی می‌گوید با پیگیری‌های جهاد کشاورزی کوهدشت، بسیج مهندسی و واحد باغبانی آن‌ها توانسته‌اند در طی دو سال گذشته یک مزرعه نیم‌هکتاری کشت گیاهان دارویی را به‌عنوان مزرعه پایلوت در شهرستان کوهدشت احداث کنند.

مزرعه گل گاوزبان در کوهدشت

به گفته این کارشناس گیاهان دارویی، کشت گل گاوزبان بهاره و به‌صورت ردیفی بوده و اگر در هکتار کشت شود، تکثیر آن از طریق بذر است. گل گاوزبان خاصیت مُسکن، آرامش‌بخشی دارد و دم‌کرده آن سرشار از ویتامین C است.

آن‌طور که او معتقد است در مزرعه گیاهان دارویی شهرستان کوهدشت بالغ بر 500 متر گل گاوزبان به‌زیر کشت رفته و نیز در این مزرعه گیاهان زعفران، به‎لیمو و نعناع‌فلفلی کاشت شده که همه این محصولات به‌صورت بسته‌بندی در بازار عرضه‌ می‌‍‌شود.

گل گاوزبان، گیاه کم‌آب

به گفته او گل گاوزبان جزگیاهان کم‌آب بوده، به‌علت مقاومت در برابر کم‌آبی آفات زیادی ندارد و تنها آفت آن کرم گیاه برگ‌خوار و بیماری سفیدک سطحی است. این گیاه با توجه به بحران آب در شهرستان کوهدشت و با استفاده از آبیاری قطره‌ای می‌تواند جایگزین مناسبی برای کشت‌های آبدوست در این شهرستان شود.

رضایی معتقد است اگر کشاورزان شهرستان کوهدشت گل گاوزبان را در اراضی خود کشت کنند، می‌توانند علاوه بر درآمد بالای آن در 5 سال به‌ایجاد اشتغال در این شهرستان کمک کنند و نیز به‌دلیل علاقه زنبورعسل به گل گاوزبان در کنار زراعت این گیاه، پرورش زنبورعسل و تولید عسل دارویی نتیجه‌بخش است.

100 دارو از بلوط

به گفته این کارشناس گیاهان دارویی، کشور ایران دارای 11 اقلیم آب‌وهوا از 13 اقلیم آب‌وهوایی جهانی است و لرستان به‌دلیل تنوع آب‌وهوایی، غنای خاک، موقعیت توپوگرافی و تنوع گیاهی به داروخانه سبز ایران مشهور است، به‌طوری که تاکنون از بلوط بالغ بر 100 دارو در این استان به‌دست آمده است.

او می‌گوید کشت گیاهان دارویی هزینه اولیه بالایی دارد، اما گل گاوزبان با توجه به این‌که گیاه چندساله‌ای است، می‌تواند هزینه‌های کشت را جبران و در سال دوم نیز به درآمدزایی منجر شود.

پیشنیه زعفران در مناطق زاگرس‌نشین

آن‌طور که این کارشناس گیاهان دارویی معتقد است پیشینه کشت زعفران در کشور برخلاف تصور رایج آن با توجه به‌رشد گیاه زعفران جوقاسمی به مناطق زاگرس‌نشین بازمی‌گردد. زعفران برای نخستین بار در لرستان در سال 70 در منطقه کوهنانی شهرستان کوهدشت کشت شده و از سال 70 تاکنون سطح زیرکشت زعفران در این شهرستان به 30 هکتار رسیده‌است.

رضایی می‌گوید کاشت و برداشت گیاهان دارویی در لرستان به‌صورت دستی است، اگر مکانیزه شود در رغبت کشاورزان به‌کشت گیاهان دارویی تأثیر بسزایی دارد و نیز برای بهره‌وری بیش‌تر از گیاهان دارویی ایجاد صنایع تبدیلی در شهرستان کوهدشت یک ضرورت است.

افت شدید منابع آبی در کوهدشت

کشت محصولات آبدوست در شهرستان کوهدشت در سال‌های اخیر منجر به افت شدید منابع آبی و خالی‌شدن سفره‌های آب زیرزمینی در این شهرستان شده تا جایی که کشاورزان این شهرستان در سال زراعی 96 در حدود 2 هزار و 200 هکتار کشت چغندرقند داشته‌اند.

عبدالرضا بازدار رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در گفت‌و‌گو با تسنیم می‌گوید اگر مردم در کشت جایگزین محصولات آبدوست در شهرستان کوهدشت همکاری نکنند، بهره‌وری آب در این شهرستان به‌جایی نمی‌رسد و برای استفاده کشاورزان الگوی کشت بر اساس توان و ظرفیت منابع آبی به جهاد کشاورزی کوهدشت ابلاغ شده‌است.

شناسایی 360 گونه گیاه دارویی در لرستان

به گفته بازدار الگوی کشت در جهاد کشاورزی لرستان براساس محصولات جایگزینی که نیاز به آب کم داشته باشند، طراحی شده و در شهرستان کوهدشت هیچ محدودیتی برای ایجاد سیستم‌های آبیاری وجود ندارد، به‌طوری که 85 درصد منابع در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و دیم به‌صورت رایگان در اختیار کشاورز قرار می‌گیرد و کشاورزان برای تغییر الگوی کشت می‌توانند کشت گیاهان دارویی را در اولویت قرار بدهند. 

آن‌طور که رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان معتقد است بیش از 360 گونه گیاه دارویی در لرستان شناسایی شده، این استان ظرفیت‌های مناسبی در توسعه گیاهان دارویی دارد و کشاورزان با حجم کم محصول می‌توانند به درآمد اقتصادی بالایی برسند.

بازدار می‌گوید کشاورزان در دشت کوهدشت باید به‌کشت محصولات با آبیاری کم روی بیاورند، در غیر این صورت در آینده منابع آبی در این شهرستان به‌شدت آسیب می‌بیند. 

استان لرستان کمترین ارتفاع از سطح دریا را با 359 متر در حسینیه پلدختر و بالاترین ارتفاع با 4 هزار و 50 متر را در اشترانکوه الیگودرز دارد. این اختلاف 3 هزار و 700 متری از سطح دریا باعث رویش 2 هزار و 500 گونه از گونه‌های گیاهی دنیا در لرستان شده تا این استان در ردیف رویش‌گاه‌های اصلی گیاهان دارویی در کشور قرار بگیرد.

گزارش از فاطمه نیازی

انتهای پیام/م