روزهای پرتلاطم و آینده صندوق ذخیره/از سودهای واهی تا سودهای واقعی در معیشت معلمان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان سرانجام پس از کش‌وقوس‌های فراوان بسته شد و گزارش تیم تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی برای پیگیری و صدور حکم به قوه قضائیه ارسال شده است و هم‌اکنون تیم تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره و بیش از 900 هزار فرهنگی عضو این صندوق منتظر بررسی‌های قوه قضاییه پیرامون تخلفات صورت‌گرفته هستند.

با توجه به اینکه در بخشی از گزارش نهایی تیم تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان آمده است که "صندوق ذخیره فرهنگیان در حال حاضر سهام بیش از 85درصدی 22 شرکت تابعه را به‌صورت مستقیم داراست، این صندوق در بانک سرمایه و بیمه معلم دارای سهام عمده است و در بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها از جمله قرارداد با یک شرکت اماراتی، صندوق ذخیره فرهنگیان 14 میلیارد تومان متضرر شده است"، هم‌اکنون این سؤال جدی که در بررسی قوه قضائیه باید به آن پاسخ نهایی داده شود، این است که؛ از مجموع تخلفات صورت‌گرفته که رقم آن بیش از 15 هزار میلیارد تومان است، سهم تخلفات صندوق ذخیره فرهنگیان و میزان سرمایه ازدست‌رفته معلمان چقدر است؟ و آیا امکان بازپس گرفتن سرمایه هدررفته معلمان وجود دارد؟

هرچند در این رابطه مسئولان صندوق ذخیره فرهنگیان معتقدند بیش از 95 درصد دارایی‌های صندوق ذخیره فرهنگیان ارتباطی به بانک سرمایه ندارد و کل دارایی‌های دفتری صندوق 5هزار میلیارد تومان است و این دارایی هم در حال حاضر سر جایش است زیرا دارایی‌های صندوق به‌صورت پول نقد نیست که کسی بتواند آن را بردارد و ببرد بلکه این دارایی در شرکت‌های پتروشیمی، ماشین‌سازی، ساختمانی، ‌آی‌تی، صنایع آموزشی و شرکت‌های بورسی است. در واقع این شرکت‌ها، دارایی صندوق هستند اما گزارش نهایی تیم تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان یکی از دلایل بسیار بااهمیت در ایجاد بی‌ثباتی مدیریتی در بانک سرمایه را وجود دو گروه سهامدار عمده شامل شرکت‌های زیرمجموعه صندوق ذخیره فرهنگیان و گروه منتسب به بهروز ریخته‌گران می‌داند.

علاوه بر این مسائل، وضعیت فعالیت صندوق ذخیره در سال‌های اخیر و افت سوددهی آن از سایر مواردی است که باید به آن پاسخ داده شود؟ به‌اذعان تیم تحقیق و تفحص، مدیران صندوق ذخیره شناخت کافی از بازار نداشته و در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کردند که با زیان‌دهی همراه بود و این مسئله باعث افت سوددهی شده است. دراین‌باره سید محمد بطحایی وزیر آموزش‌وپرورش نیز می‌گوید "صندوق ذخیره فرهنگیان نباید به یک صندوق خیریه تبدیل شود بلکه یک بنگاه اقتصادی است و باید در جاهایی که منافع و سودآوری بیشتری برای فرهنگیان دارد سرمایه‌گذاری کند."

رضا نهضت کارشناس آموزشی نیز معتقد است: میزان شفافیت مسئولان صندوق ذخیره با اعضا (معلمان) باید بیشتر از آن چیزی باشد که شاهد هستیم. متأسفانه با وجود آنکه صندوق ذخیره فرهنگیان مدعی است همه چیز را در اتاق شیشه‌ای و در معرض دید اعضای صندوق قرار داده‌اند، اما این‌گونه نیست. اما دلیل این مدعا چیست؟ نخست، به سایت صندوق ذخیره مراجعه کنید، آخرین به‌روزرسانی مربوط  به سال مالی 95 است. بعد از آن تا امروز شما هیچ اطلاع جدیدی در سایت نمی‌بینید. دوم، در همین اسنادی هم که منتشر کرده‌اند صداقت رعایت نشده است یعنی اسناد را گزینشی و تنها آنهایی را که مطابق میلشان بوده منتشر کرده‌اند، مثلا در قسمت سود سال منتهی به سال 95، اسناد مربوط به سود قابل تقسیم را منتشر نکرده‌اند، بلکه فقط سند 550 میلیاردی را منتشر کرده‌اند که البته این سود قابل تقسیم نیست. سود قابل تقسیم، 144 میلیارد بوده که به‌همراه سود شناسایی‌شده از سال‌های قبل به بیش از 200 میلیارد رسیده است. این که این سند را منتشر نمی‌کنند به  این معنی  است که می‌خواهند اعضای صندوق را فریب بدهند.

وی افزود: از سود 1150 میلیاردی قابل تقسیم در سال 92، یعنی آغاز زمانی که دولت آقای روحانی مستقر شده به سود 144 میلیارد تومانی در سال مالی 95 رسیده که این یک افتضاح است. همچنین به همین اسنادی که خودشان منتشر کرده‌اند نیز پایبند نیستند و برای رفع مسئولیت، همه مشکلات را بر دوش دولت قبل می‌اندازند. به سایت صندوق مراجعه کنید، مطابق اسناد منتشرشده، دولت قبل، نزدیک 250 میلیارد تومان به صندوق بدهی داشته است. این بدهی اکنون به بیش از 1000 میلیارد رسیده است یعنی دولت آقای روحانی بیش از 800 میلیارد بدهی به صندوق دارد اما در بسیاری از سخنرانی‌های مسئولان با یک رفتار غیراخلاقی شاهد هستیم که بدهی را مربوط به دولت گذشته می‌دانند، این دروغی آشکار است و باید حداقل یک بار اسنادی را که خودشان در سایت گذاشته‌اند مشاهده کنند.

* میراث مدیران صندوق؛ افت بیش از 1000میلیاردی سود صندوق

این کارشناس آموزشی گفت: سال 92 که آقای غندالی صندوق ذخیره را تحویل گرفت 1150 میلیارد تومان سود قابل تقسیم داشت و پیش‌بینی این بود که در سال بعد، به 1200 میلیارد برسد اما سال 93، میزان سود به 950 میلیارد تومان، سال 94، 450 میلیارد و سال 95 به 144 میلیارد تومان کاهش یافت، بنابراین مشکل فقط تخلفات رویداده در صندوق نیست مشکل این است که تیمی کارنابلد به صندوق آمدند که غیر از تخلفات روی‌داده، با سوء مدیریت خود، سود صندوق را به‌نحو چشمگیری پایین آوردند. این آقایان به‌غیر از تخلفات باید پاسخگوی این عملکرد بد که باعث افت سود شده نیز باشند.

به گزارش تسنیم در روزهای اخیر سود صندوق ذخیره فرهنگیان در سال 96، 500 میلیارد تومان اعلام شد اما این مسئله‌ای است که درباره آن سؤالات و ابهاماتی وجود دارد، به‌عنوان مثال از این سود 500 میلیارد تومانی چه‌میزان آن قابل تقسیم میان فرهنگیان است، در همین رابطه وزیر آموزش‌وپرورش معتقد است که "گزارش حسابرسی سال گذشته صندوق ذخیره به‌تصویب نرسیده است بنابراین نمی‌توانیم سود امسال را اعلام کنیم البته اشکالاتی در فرآیند حسابرسی وجود داشت اما در تلاش هستیم صورت‌های مالی سریعتر به تصویب هیئت امنا برسد. اگرچه براساس برآوردهای صورت‌گرفته این پول 500 میلیارد تومان تعیین شده است اما نیاز به بررسی بیشتر آن داریم".

او همچنین به فرهنگیانی که به‌عنوان نماینده سایر فرهنگیان در هیئت امنای صندوق ذخیره انتخاب شدند، توصیه می‌کند "بالاترین توانایی را برای حضور در جمع هیئت امنای صندوق ذخیره و صیانت از حقوق معلمان داشته باشید و این صیانت زمانی رخ می‌دهد که توانایی تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی حسابرسی را داشته باشید و بدانید سود واهی به‌چه‌معناست تا وقتی پای عمل آمدید مشاهده نکنید ادعای 400 میلیارد سود 150 یا 200 میلیارد بوده است".

رضا نهضت درباره میزان سوددهی صندوق ذخیره معتقد است که باید سود قابل تقسیم صندوق ذخیره اعلام شود و احتمالاً سود قابل تقسیم بیش از 200 میلیارد باشد و البته از 200 میلیارد تا 500 میلیارد کلی اختلاف است و نباید با مغالطه‌های آماری، ذهن اعضای صندوق را منحرف کنند.

* افزایش‌یافتن بی‌سابقه هزینه‌های دفتری؛ به‌رغم افت شدید سود

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که؛ افت قابل توجه سود صندوق به‌چه‌دلیل است؟ گفت: البته در کشور رکود بوده است و این قطعاً در شرکت‌های صندوق هم اثرگذار بوده است اما بخشی از این افت سود به‌دلیل سوءمدیریت بوده است به‌گونه‌ای که در این شرایط هزینه‌های دفتری به‌نحو غیرمتعارفی بالا رفته است در حالی که می‌توانستند در این هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند.

نهضت ادامه داد: متأسفانه تیم فعلی فراوان از مغالطه‌های آماری استفاده می‌کند مثلاً می‌گویند میانگین سود از ابتدای صندوق 17.5 درصد بوده است. خوب، این سخن احتمالاً درست باشد اما چه‌ربطی به دوران مدیریت شما دارد؟ شما باید بگویید در این مدتی که شما مدیرعامل صندوق بوده‌اید، فلان مقدار دارایی و سرمایه داشته‌اید و فلان مقدار سود داده‌اید. سود سال 95 را اگر بر مبنای دارایی‌هایی صندوق حساب کنیم، احتمالاً رقمی کمتر از 2 درصد بوده است در حالی که بانک حداقل 18 درصد سود تضمین‌شده می‌داد.

این کارشناس آموزشی بیان کرد: مدیرعامل صندوق در یکی از سخنانش سود بالای سال 92 را مربوط به بالارفتن قیمت دلار دانسته است. اگر واقعاً این گونه است با رشد بالای قیمت دلار که این روزها به بیش از 100 درصد رسیده، باید سود هنگفتی را در سال جاری مشاهده کنیم اما آیا این گونه است؟

 * چرا ارزش افزوده به معلمان داده نمی‌شود؟

وی ادامه داد: متأسفانه از زمان آقای نیکدل، بحث ارزش افزوده دارایی‌ها کنار رفته است. در واقع در موقع خروج یک عضو از صندوق، باید کنار آورده و سودی که به وی تعلق گرفته، ارزش روز دارایی‌ها حساب شود و به او تعلق بگیرد که متأسفانه از زمان آقای نیکدل کلاً این طرح را کنار گذاشته‌اند، در واقع این کار مقداری زحمت دارد که انگار حوصله و نشاط انجام آن را ندارند! به هر حال  عدم محاسبه ارزش افزوده نیز ضرر مضاعفی به اعضای صندوق وارد می‌کند.

* اوضاع صندوق بحرانی است

نهضت در ادامه افزود: به‌نظر اوضاع صندوق ذخیره بحرانی است و این را مسئولان صندوق باید صادقانه با معلمان در میان بگذارند. درصد منابع خروجی به ورودی صندوق در سال منتهی به 95، 120 درصد بوده است که با توجه با سونامی بازنشستگی معلمان در سال‌های آتی، این درصد بیشتر هم خواهد شد. در واقع سونامی بازنشستگی معلمان، به‌طور مستقیم بر صندوق ذخیره فرهنگیان اثر خواهد گذاشت و در صورت عدم پیش‌بینی‌های لازم و برنامه‌ریزی درست، وضع صندوق بحرانی خواهد شد.

این کارشناس آموزشی بیان کرد:‌ مسئولان صندوق ذخیره بارها گفته‌اند که معلمان به‌خاطر اعتماد به صندوق و سابقه آن همچنان به عضویت در صندوق ادامه می‌دهند. این سخن نادرست است، مطابق اساس‌نامه صندوق، اگر فردی پیش از بازنشستگی یا ازکارافتادگی از صندوق خارج شود، سود دولت به او تعلق نمی‌گیرد. طبیعی است که با این قید، بسیاری از اعضا از صندوق خارج نمی‌شوند و این را می‌گذارند به حساب اعتماد معلمان به صندوق که فریب است.

* دولت نمی‌خواهد بدهی‌اش را بدهد

نهضت افزود: چندی پیش آقای بطحایی به‌نادرستی گفتند که اکثر بدهی به صندوق مربوط به دولت است و دولت نمی‌تواند این مبلغ را بپردازد و این یعنی صدمه حداقل 1000 میلیارد تومانی به معلمان و  این دولت، تنها دولتی است که حتی یک ریال از بدهی‌اش را به صندوق ذخیره نپرداخته است.

به گزارش تسنیم، میزان سود صندوق ذخیره فرهنگیان در سال 96 از موضوعات مهمی است که می‌تواند وضعیت صندوق را مشخص کند.

مهدی نیکدل مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان درباره میزان سوددهی صندوق ذخیره فرهنگیان در سال گذشته گفت:‌ دو هزار و 900 میلیارد ریال یعنی حدود سه‌هزار میلیارد ریال میزان سود قابل تقسیم صندوق ذخیره در سال 96 بود، به‌لحاظ حسابداری دو نوع سود داریم؛ سود خود صندوق و سود زیرمجموعه که هر کدام کوچکتر بود مجاز به تقسیم هستیم و به‌دلیل اینکه سود صندوق کوچکتر بود سه‌هزار میلیارد ریال قابل تقسیم است.

انتهای پیام/*