اصفهان| ۲۰ کیلومتر پیاده‌روی برای شنیدن یک تلاوت + فیلم
داور بین‌المللی قرآن کریم با بیان اینکه نخستین ملاک برای تلاوت تأثیرگذار صدای بسیار فاخر یک قاری است گفت: عبدالباسط از روستای محل زندگی‌اش حدود ۲۰ کیلومتر را طی می‌کرد تا تلاوت رِفعت را از رادیو گوش دهد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، شنیدن یک تلاوت تأثیرگذار و جذّاب آن هم از یک قاری بسیار خوش صدا، یک تجربه بسیار متفاوت در زندگی پرمشغله و پر رنگ و لعاب امروزی است، تجربه‌ای که آن را نمی‌توان با چیز دیگری عوض کرد. شاید بتوان گفت تلاوت نسل جدید قاریان مصری هم نتوانست جای تلاوت‌های قدیمی را بگیرد، تلاوت‌هایی که انسان با شنیدن آن، گوهر وجودش را صیقل می‌دهد و روح و جان را با نوای ملکوتی قرآن کریم تازه‌تر می‌کند.
اما حالا این انتظار می‌رود که قاریان ایرانی پس از سال‌ها تلمذّ و شاگردی در محضر اساتید داخلی و کسب فیض از صوت زیبای قاریانی همچون عبدالباسط، مصطفی اسماعیل، منشاوی، شحات انور و غیره، بتوانند قرآن را با نوای بسیار زیبا در دل شنوندگان و عاشقان کلام وحی طنین‌انداز کنند و همچون قاریان مصری قرآن کریم را بر جان مسلمانان نازل سازند.
البته امروزه شاهد تلاوت‌های بسیار زیبا از قاریان ایرانی و حتی قاریان نوجوان در سراسر کشور هستیم و نمونه‌های آن را می‌توان به خوبی در جلسات قرآن کریم، مسابقات قرآنی و حتی در دیدار قاریان قرآن کریم با رهبر معظم انقلاب اسلامی مشاهده کرد.
اما برای بررسی بیشتر موضوع تلاوت تأثیرگذار با غلامرضا شاهمیوه، استاد و داور بین‌المللی قرآن کریم به گفت‌و‌گو نشستیم. او از اساتید به‌نام اصفهانی است که تاکنون کتاب‌های «هنر تلاوت»، «سفر به مصر پایتخت قرائت»، «معماری تلاوت» و «مهارت‌های تنغیمی قرآن کریم و القای معانی در هنر تلاوت قرآن» را به رشته تحریر درآورده است که این کتاب‌ها جزو منابع اصلی صوت و لحن در سراسر کشور به شمار می‌رود.
«پول و پاکت برای عبدالباسط مهم نبود»، «قاریان ایرانی به سطح یک قرّاء مصری نخواهند رسید»، «عبدالباسط برای شیدن تلاوت رِفعت 20 کیلومتر مسافت طی می‌کرد» و «نخستین ملاک برای تلاوت تأثیرگذار، صدای بسیار فاخر یک قاری است» از جمله موضوعاتی است که استاد شاهمیوه در این گفت‌و‌گو مطرح کرده است.
در ادامه متن گفت‌و‌گوی خبرنگاران خبرگزاری تسنیم در اصفهان را با استاد شاهمیوه می‌خوانید:
تسنیم: منظور از «تلاوت تأثیرگذار» چیست؟
شاهمیوه: در ابتدا باید بگویم که تلاوت تأثیرگذار با تلاوت استاندارد متفاوت است، تلاوت استاندارد به این معنا است که تلاوت او به لحاظ تجویدی و صوت و لحنی بدون عیب است، این بدان معنا نیست که اگر کسی این تلاوت را گوش داد متحوّل و منقلب شود.
در رادیو و تلویزیون مصر ایجاد تحوّل در شنونده برای انتخاب قاریان ملاک است؛ در آنجا گروهی هستند که از قاریان امتحان می‌گیرند این گروه شامل 3 نفر موسیقی‌دان، 4 نفر استاد مسلّم قرآن و یک نفر رئیس رادیو این 7 نفر برای خواندن یک قاری در رادیو و تلویزیون مصر رأی می‌دهند.
موسیقی‌دان‌ها نظر می‌دهند که این فرد از نظر موسیقی بدون عیب می‌خواند؛ خروج صوتی ندارد و صدای او صدای استانداردی است، 3 نفر استاد قرآن تأییدیه فنی را ارائه می‌دهند اما به معنای تلاوت تأثیرگذار نیست، به نظر من نخستین ملاک برای تلاوت تأثیرگذار صدای بسیار فاخر یک قاری است.
تعداد این افراد در دنیا بسیار کم است شاید 5 یا 6 نفر قبلاً گفته‌ام از ابتدای فعالیت رادیو و تلویزیون مصر تاکنون 97 نفر توانسته‌اند مجوز تلاوت را دریافت کنند، از این تعداد تنها 5 الی 6 نفر صدایی دارند که می‌تواند شنونده را منقلب کند و به قول معروف «جلسه را بکَند» مثل منشاوی، عبدالباسط، شُعَیشَع، عِمران، شَحّات و شاید تا 10 نفر را بتوان اسم برد، قاریانی همچون احمد شبیب و غیره که در ایران تلاوت داشتند سطح پایین‌تر هستند که این‌ها هم شاید تأثیرگذار باشند.
تسنیم: تاثیرگذاری تلاوت‌ها در ایران چگونه است؟ قاریان ایرانی به سطح تلاوت تاثیرگذار رسیده‌اند؟
شاهمیوه: در ایران میزان تأثیرگذاری تلاوت‌ها به شکل عمومی کمتر است به عبارت دیگر در مجموع معدل تأثیرگذاری در مصر بسیار بالاتر از این معدل در ایران است، در ایران افرادی که بر شنوندگان تأثیرگذار هستند، انگشت شمارند، این قاریان در سطح 2 یا 3 مصر هستند.
تأثیرگذاری تلاوت‌ها وابسته به نیّت و روحیه‌ای قاریان
اگر تلاوت مصری‌ها را از نظر تأثیرگذاری 3 سطح در نظر بگیریم، قاریان ایرانی به سطح یک نخواهند رسید، من برای سخنم دلیل دارم و مقاله‌ای با عنوان «سبک‌شناسی» برای شورای عالی قرآن نوشته‌ام که در آخر کتاب «مهارت‌های تنغیمی و القای معانی در هنر تلاوت قرآن» چاپ شده است؛ به نظر بنده، بر اساس تغییراتی که از 50 سال گذشته با آمدن مدرنیته در نوع زندگی انسان‌ها اتفاق افتاده است ما نمی‌توانیم به سطح قاریان درجه یک مصری دست یابیم.
مثلاً انگیزه‌های قرآنی نسل اول و دوم با قاریان امروز مصر همچون محمود شحات و طاروتی تفاوت دارد، آنان دنبال پاکت نبودند، عبدالباسط کسی بود که در چندین جای دنیا تلاوت داشت، هر موقع افراد با تلاوت وی متحول و مسلمان می‌شدند و پس از هر تلاوت موفق، 2 رکعت نماز شکر می‌خواند، او خود را «سفیر قرآن» می‌دانسته و متوجه بوده که در جایگاهی نشسته است که باید پیام قرآن را منتقل کند، نه اینکه از ابتدای جلسه، فکر کند که 5 هزار تومان می‌گیرد یا 500 هزار تومان! اینکه با چه روحیه‌ای قرآن خوانده شود، تأثیرگذاری و نتیجه متفاوتی دارد.
ماجرای یادگاری عبدالباسط در دستان احمد رُزَیقی
احمد رُزَیقی از قراء مصری که به ایران آمده، برای من ماجرایی را تعریف کرد؛ بنده، کیفی را در دست او دیدم، از او پرسیدم که این کیف چرا این‌قدر مندرس و کهنه است؟ او گفت: یادگار عبدالباسط است و ماجرای تلاوتش در آمریکا را برایم توضیح داد.
او گفت: من و عبدالباسط به آمریکا دعوت شده بودیم، تلاوت‌هایمان را انجام دادیم، او عبدالباسط بود و من هر چه تلاش می‌کردم، نمی‌توانستم مثل او بخوانم، روز آخر سفرمان 2 عدد کیف به عنوان هدیه به ما دادند، عبدالباسط به من گفت: در این سفر چه کسی مولای دیگری است؟ گفتم: خب شما و از من خواست که کیف خودم را به او بدهم و به جای آن، کیف عبدالباسط را بگیریم و من اعتراضی نکنم، من پذیرفتم.
تا زمانی که به قاهره نرسیده بودیم کیف‌ها را باز نکردیم، پس از بازکردن کیف، دیدم 100 هزار دلار در آن وجود دارد، ماجرا را به عبدالباسط گفتم - به رزیقی 10 هزار دلار داده بودند و به عبدالباسط 100 هزار دلار - عبدالباسط به رزیقی گفته بود: چون تو جوان هستی و برای تشکیل زندگی به این پول نیاز داری.
ببینید مشخص است که پول و پاکت برای عبدالباسط مهم نبوده است به همین دلیل، پس از 50 سال هنگامی که مردم تلاوت سوره حمد او را می‌شنوند، زنگ دلشان برطرف می‌شود. این چیزهایی است که الان مفقود شده، به همین دلیل است که می‌گوییم ما به این سطح یعنی نسل نخست قاریان مصر نخواهیم رسید، اما با تربیت و پرورش قرّاء می‌توان به سطح دوم و سوم قاریان مصر رسید.
تسنیم: نسل کنونی می‌تواند به سطح قاریانی همچون مصطفی اسماعیل و عبدالباسط دست یابد؟
شاهمیوه: البته یک سری چیزها در جامعه امروز تغییر کرده است، شما از جوان و نوجوانی که در روز 3 یا 4 ساعت را در فضای مجازی می‌گذراند، چه توقعی دارید؟ عبدالباسط از روستای اِرمنت که محل زندگی او بوده است به کافه‌ای می‌رفته که در آن یک رایو وجود داشت، او حدود 20 کیلومتر مسافت را طی می‌کرد تا در روزهای سه‌شنبه تلاوت رِفعت را از رادیو گوش دهد، چون خودش رادیو نداشت، این تلاوت در قلب و روح او اثر داشت، امروز بهترین نوارها را به بچه‌ها می‌دهیم، آنان را در کانال آموزشی عضو می‌کنیم، امکانات لازم در اختیار آنان قرار می‌گیرد اما گوش نمی‌دهند، این نسل نمی‌تواند به آن نقاط بالا برسد، البته ما باید تلاش خود را انجام دهیم و قاریان خوبی را تربیت کنیم چرا که افراد نخبه وجود دارند.
تسنیم: همانند بعضی از قاریان نوجوان کشورمان.
شاهمیوه: بله در مجموعه فرهنگی قرآن و عترت بیّنه اصفهان از کسانی که دوره 4 ساله آموزشی را پشت سر گذاشته‌اند، افرادی هستند که پس از فارغ‌التحصیلی، اصلاً جلسه قرآن نمی‌آید اما کسانی را داریم که هر هفته از ابتدا تا آخر جلسه بنده حضور دارند، این‌ها عاشق هستند و یک نفر از این قرآن آموزان، پس از یادگیری تلاوت قرآن، در حال حفظ قرآن است؛ این افراد استثناء هستند، در مجموع قرّاء ایرانی خیلی عقب‌تر از مصری‌ها هستند، اما تک چهره‌هایی داریم که تلاوتشان تأثیرگذار است اما نباید این توقع را داشته باشیم که یک مسیحی یا بی‌دین را مسلمان کنند.
گفت‌و‌گو از ابوالفضل محمدی فلاورجانی
انتهای پیام/ح