اصفهان| وقتی مهمانان بین المللی محفل انس با قرآنِ بیت رهبری، مدافع "ایران اسلامی" می‌شوند
استاد و داور بین‌المللی قرآن کریم با اشاره به ماجرای دفاع یک قاری مصری نسبت به شایعه تفاوت قرآن شیعیان با اهل‌سنت گفت: محفل انس با قرآن بیت رهبری و دیدار هر ساله ایشان با قاریان قرآن، در سطح بین‌المللی و داخلی اثر گذار بوده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، «غلامرضا شاه‌میوه اصفهانی»، یکی از اساتید به‌نام قرآن کریم و اهل اصفهان است، او که در حال حاضر به عنوان استاد، مدرّس و داور مسابقات قرآن کریم در سطح کشور فعالیت می‌کند، در حوزه تألیف کتب تخصصی در حوزه مقامات و الحان قرآنی، دستی به قلم برده و کتاب‌هایی را در عرصه هنر تلاوت به رشته تحریر درآورده است که در حال حاضر این کتاب‌ها به عنوان نخستین مرجع حوزه هنر تلاوت قرآن به زبان فارسی به شمار می‌رود.
در ادامه متن گفت‌و‌گوی خبرنگاران خبرگزاری تسنیم در اصفهان را با غلامرضا شاه‌میوه کارشناس شورای عالی قرآن از نظر می‌گذرانید:
تسنیم:شما از چه زمانی فعالیت‌های قرآنی خود را آغاز کرده و از چه اساتیدی بهره برده‌اید؟
شاه‌میوه: بنده از حدود 10 سالگی وارد جلسات قرآن شدم و در ابتدا در مسجد «حاج رسولی‌ها»ی سابق که الآن از آن با نام مسجد «آیت‌الله خادمی» یاد می‌شود، از محضر جناب استاد «علی سلطانی» استفاده کردم؛ در ابتدا با همین سوره‌های کوچک کار را آغاز کردیم، سپس کم کم در قرآن جدی تر شده و بعد وارد جلسات قرآن آقای استاد «حمید طالقانی» شدیم که در همان محل خودمان، شب‌های جمعه تشکیل می‌شد و در آنجا کم کم، صوت و لحن را آغاز کردم، در ابتدا، به سبک «استاد عبدالباسط» قرائت قرآن را انجام می‌دادم، بعد از آن، کم کم با جلسات دیگری آشنا شدیم که از مهمترین آنها، جلسات استاد «وفایی» بود که در آن زمان، تقریباً قاری مطرحی بودند و هم اکنون از اساتید به‌نام در زمینه قرائت قرآن و صوت و لحن هستند، همچینن از محضر مرحوم استاد «شکوهنده» و استاد مرحوم «فصیح‌القرّاء» استفاده کردم.
تسنیم:از چه زمانی وارد حوزه مسابقات قرآنی شدید؟
شاه‌میوه: بعد از سال 64 وارد مسابقات قرآن شدم و در نخستین سال، به عنوان نماینده استان اصفهان برای حضور در مسابقات کشوری که در بندر عباس برگزار می‌شد، انتخاب شدم، آغاز کار حرفه‌ای تلاوت ما از آنجا شروع شد، سپس در آزمون‌های مسابقات حج شرکت کردم و چند سفر به عنوان کاروان قرّاء ایران برای حج انتخاب شدم؛ در کنار این امور گروه تواشیحی را از حدود سال 68 تشکیل دادیم و از سال 72 با این گروه وارد مسابقات شدیم و در همان سال نخست، رتبه نخست کشور را به‌دست آوردیم.
تسنیم:برای انجام فعالیت‌های تبلیغی به کشورهای خارجی هم اعزام شدید؟
شاه‌میوه: بله، اعزام‌های متعددی به منظور اجرای برنامه‌های تبلیغی به حدود 24 کشور خارجی به عنوان قاری یا گروه تواشیح داشتیم، از سال 67 من تقریباً مسابقات را کنار گذاشتم چون هم در مسابقات دانشجویی و هم در مسابقات اوقاف شرکت می‌کردم، چون مطالعاتی در بحث موسیقی و صوت لحن داشتم وارد عرصه داوری شدم، هم اکنون، بیشتر در این عرصه فعالیت دارم.
تسنیم:درباره تألیفات خود در حوزه تلاوت قرآن بگویید.
شاه‌میوه: در این سال‌ها چند تألیف در زمینه صوت و لحن داشته‌ام که در سطح کشور جزء منابع اصلی صوت و لحن به شمار می‌آید؛ در سال 82 که نخستین کتاب با عنوان «هنر تلاوت» چاپ شد هم اکنون چاپ نهم این کتاب منتشر شده، پس از آن کتاب «معماری تلاوت» را به نگارش درآوردم، بعد از انجام یک سفر پژوهشی به مصر، ماحصل مشاهدات و مذاکرات با اساتید مصری را در کتابی با عنوان «سفر به مصر، پایتخت تلاوت» منتشر کردم و کار اخیری که دو سال پیش با عنوان «مهارت‌های تنغیمی و القاء معانی در هنر تلاوت قرآن» به همراه یک دی. وی. دی منتشر شده است، البته در این مدت، کار تولید لوح‌های فشرده تحت عنوان آموزش صوت و لحن از بنده چند دوره ضبط و توسط سازمان دارالقرآن کریم کشور منتشر شد که شامل 22 درس نیم‌ساعته بود که همچنان در اختیار افراد قرار دارد.
تسنیم:از چه زمانی جلسات آموزشی شما آغاز شد و چند سال است که در مؤسسه "بینه"، جلسه دارید؟
شاه‌میوه: از زمان دانشجویی؛ سال 62 وارد دانشگاه شدم، هفته‌ای دو یا سه روز تهران به دانشگاه می‌رفتم و سه روز آخر هفته را اصفهان بودم و در کوچه خودمان واقع در خیابان فروغی، در منزل یکی از بانیان جلسات قرآن، هر هفته جلسه داشتم، در واقع از سال 62 جلسات قرآن را آغاز کردم و بیشتر در حوزه آموزش‌های تجوید و صوت و لحن فعالیت داشتم، از سال 66 به مسجد رضوی واقع در سه راه ملک آمدم و چند سالی جلسه داشتم، از سال 71 در «انگورستان ملک» در حد 6 سال جلسه داشتم، به مدت 2 سال، کاری در شورای عالی قرآن به بنده واگذار شد و در تهران فعالیت می‌کردم، سپس به اصفهان آمدم و در منزل آقای حامی در خیابان بزرگمهر 10 سال جلسه داری کردم و پس از فاصله یکساله که جلسه تعطیل شد در خدمت آقای بشیری و مؤسسه بینه هستم که حدود 7 سال است که اینجا جلسه دارم.
شیوه برگزاری مسابقات قرآنی باید تغییر کند
تسنیم:به نظر شما برگزاری مسابقات قرآن، در روند آموزشی و تربیت قاریان چه فوائدی دارد؟
شاه‌میوه: مسابقات قرآن تا 2 دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ابزار بسیار مهمی بود برای اینکه افراد خود را محک بزنند و خود را با قرآن انس دهند، انس با قرآن در آن زمان در کشور کمتر وجود داشت و مسابقات می‌توانست انس با قرآن را ترویج دهد، این مسابقات در سطوح دانش‌آموزی، دانشجویی، بسیج و سپاه، نیروهای مسلح و بخش کارگری و غیره گسترش پیدا کرد و افراد به اینکه به سراغ قرآن بروند، ترغیب می‌شدند، این موضوع تا 3 دهه پس از انقلاب اسلامی جواب می‌داد اما در دهه گذشته، با توجه به گسترش فضای مجازی، فکر می‌کنم باید شیوه برگزاری مسابقات عوض شود البته در مواردی که نیاز است افراد منتخب را به مسابقات بین‌المللی اعزام کنیم، لازم است تا مسابقات برگزار شود، البته می‌تواند شیوه‌های مختلفی داشته باشد. اما اینکه من با این شیوه که همه ارگان‌ها، مسابقات قرآنی را به یک شیوه برگزار کنند مخالف هستم.
رقابت را برای ایجاد انگیزه استفاده می‌شود تا افراد به سراغ قرآن بروند، می‌توانیم از روش‌های دیگر استفاده کنیم، مثلاً حالت جشنواره‌ای داشته باشد و رشته‌های جدیدی را طراحی کنیم، به نظر من در بخش طراحی رشته ضعیف هستیم، در حال حاضر قالب قرائت، ترتیل، حفظ و مفاهیم را داریم و این رشته‌ها را شاخ و برگ داده‌ایم برای مثال حفظ 5 جزء، موضوعی و غیره، قرائت مفهومی، تطبیقی و غیره.
باید فکر کرد، کسانی که متخصص تبلیغ و رسانه هستند باید کمک کنند، مثلاً در گذشته، در مؤسسه ثامن‌الأئمه اصفهان، مسابقه جدید طراحی شد که به نظر من خیلی عالی بود، یک خوش نویس، حافظ و قاری یک تیم را تشکیل می‌دادند و این مسابقات به صورت تیمی برگزار می‌شد که اثرگذاری زیادی داشته است یا مسابقات هفت‌گانه در مؤسسه بیّنه برگزار شد، که نوجوان قاری که بیشترین نفس را داشت در یکی از بخش‌ها برگزیده می‌شد انگیزه این کار این بود که گفتیم یک قاری شاید به لحاظ فنی نتواند مطرح شود اما می‌تواند قاری خوش نفسی باشد و این موضوع برای دانش آموزان جذاب بود.
امروز زمان آن فرارسیده است که رشته‌های جدیدی به مسابقات قرآنی اضافه شود و هر وسیله‌ای که می‌تواند انس با قرآن را ایجاد کند و ما را به معارف قرآن آشنا کند، باید از این وسیله استفاده کنیم، همچنین لازم است از امکانات و تکنولوژی روز استفاده کنیم.
به کارگیری امکانات جدید در برگزاری مسابقات قرآنی
چندی پیش، مسابقات «القَارِئ العَالمَی» در بحرین برگزار شد که این مسابقات، 4 هزار شرکت کننده داشت که از طریق اینترنت و ارسال فایل، در چند مرحله 5 نفر انتخاب شدند، مسابقات به این صورت بود که قرعه و قطعات را به قاریان ارائه می‌دادند و آنان، قطعات تلاوت شده را ارسال می‌کردند، در نهایت 5 نفر برتر به بحرین دعوت شدند که آقای شالچی از ایران در این مسابقات شرکت کرد و جزء نفرات برتر انتخاب شد، این مسابقات بدون هزینه زیاد انجام شد.
در مقابل، ما هزینه زیادی را صرف می‌کنیم که 400 نفر در مسابقات سراسری اوقاف شرکت کنند تا چند نفر برای شرکت در مسابقات برون مرزی انتخاب شوند، می‌توان از روش‌های دیگر استفاده کرد و هزینه برگزاری مسابقات را برای آموزش صرف کرد، فکر می‌کنم مسابقات کشوری نزدیک به یک میلیارد هزینه داشته است می‌توان از روش مسابقات بحرین استفاده کرد و تعداد نفرات کمتری در مرحله نهایی حضور داشته باشند و نیمی از هزینه‌ها را برای مباحث آموزشی و توسعه زیرساخت‌ها استفاده کرد.
تسنیم:آیا مسئولان مربوطه، از این پیشنهاد شما اطلاع دارند؟
شاه‌میوه: بله این حرف‌ها اثر داشته است، امسال به صورت آزمایشی طرح «مشکات» برگزار شد، قاریان نخست استانها را به قم دعوت کردند و تلاوت آنان ضبط شد و دیگر نیازی به اسکان نبود، قرار است از سال 98 که مسابقات در اصفهان برگزار خواهد شد، - البته اگر آقایان زیربار بروند – این طرح اجرایی شود.
مشکل مسابقات سراسری این است که با وجود هزینه زیاد، شاید 200 یا 300 نفر از سراسر کشور در مسابقات حضور داشته باشند و هیچ کس از مردم در سالن مسابقات حضور ندارد، در طرح مشکات اینگونه است که حداقل مخاطبان شبکه قرآن رقابت این افراد را می‌بینند و هزینه‌ها کاهش می‌یابد و از میان این افراد تعداد کمی برای مرحله نهایی انتخاب می‌شود. اما نباید فراموش کرد که بر روی اصل برگزاری مسابقات بحثی نیست، برای انتخاب نمایندگان برای حضور در مسابقات برون مرزی، می‌توان برای مثال مرحله نهایی را با حضور 30 نفر و در 2 روز برگزار کرد.
تسنیم:توجه به معارف قرآن کریم در کنار آموزش‌های تخصصی تلاوت، یکی از مواردی که از سوی اساتید قرآن کریم همواره گوشزد می‌شود، به نظر شما این آسیب وجود دارد که برخی از قاریان آن گونه که باید و شاید، متخلّق به اخلاق قرآنی نیستند؟
شاه‌میوه: باید قائل باشیم که چند نسل در بین قاریان داریم، نسل اولیه امثال استاد وفایی، رضوی و امثال این‌ها بودند، امروز نیز که شما با آنها نشست و برخاست بکنید، می‌بینید اخلاق مدار هستند و شئونات اسلامی را رعایت می‌کنند، خوش برخورد و متشرّع هستند.
نسل بعد که امثال بنده، استاد عنایتی مقدم، تربتیان و غیره البته در شهر اصفهان را می‌گویم، باز هنوز به قول معروف آن رگه‌های اخلاقی درونشان حفظ شده، اما تقریباً از نسل سوم به بعد که یک مقدار بحث مسابقات، جوایز، انگیزه‌های مادی زیاد شد، موضوعات اخلاقی تحت‌الشعاع قرار گرفت، در مسائل مختلف مثلاً اعزام‌های به خارج از کشور، اعزام به حج، انواع مسابقات با جوایز مختلف، زمان ما این‌ها نبود، همه بچه‌هایی که در نسل ما بودند، به عشق حضور در حج در عرصه مسابقات آمدند و بعد از آن که به حج رفتند، مسابقات را کنار گذاشتند، دنبال اینکه بروند کشوری، رتبه نخست را کسب کنند و یا به مسابقات مالزی بروند و اینگونه موضوعات نبود، متأسفانه، فضایی که بوجود آمد در بحث مسابقات و جوایز مادی و مواهبی که این کار داشت یا محافلی که دعوت می‌شدند که حق الزحمه‌های خوبی به آنها می‌دادند، کمی انگیزه‌های معنوی از بین رفت و به سمت «بازاری فکر کردن» و به قول معروف بهره‌مند شدن از آن مواهب سوق پیدا کرد، در این قضیه رقابت وجود دارد و هنگامی که رقابت باشد، افراد تلاش می‌کنند، به گونه‌ای رقیب را کنار بگذارند، گاهی غیبت یا تهمت هست، متأسفانه آسیب‌ها وجود دارد همانطور که در بقیه اقشار جامعه وجود دارد حتی در قشر مداحان، گاهی این مسائل را می‌بینیم.
تسنیم:چگونه می‌توان این آسیب و نقیصه را برطرف کرد؟
شاه‌میوه: مؤسساتی همچون مؤسسه بینه که به پرورش قاریان نوجوان می‌پردازند، از دوران کودکی و نوجوانی، افراد را تحت نظر دارند، تمهیداتی اندیشیده‌اند تا این نقیصه در آینده بروز نکند و انصافاً نسل‌های اولی که در این مؤسسه بوده‌اند و الآن بزرگ شده‌اند و به دانشگاه رفته‌اند، وقتی با آنها برخورد می‌کنیم، خیلی اخلاق‌مدار هستند، به حمدلله این قضیه در حال برطرف شدن است و اگر یکی دو نسل یعنی یکی، دو دهه بگذرد این مشکل برطرف می‌شود.
در هر صورت قبول دارم آسیب‌هایی از نظر اخلاقی وجود داشته و دارد، بالاخره افراد را نمی‌توان تضمین کرد، نمی‌توان گفت چون قاری قرآن است الزاماً به همه آیات قرآن عمل می‌کند؛ در هر قشری ممکن است اینگونه افراد وجود داشته باشند، باید عموم را نگاه کنیم، وقتی به مجموعه بچه‌های قرآنی حافظ و قاری کشور نگاه می‌کنیم، سالمترین قشر آنها هستند، این را بدون هیچگونه جانب‌داری دارم می‌گویم، خودتان وضعیت جوانان جامعه را می‌بینید، بچه‌های قرآنی دنبال مسائل - خدای ناکرده - خلاف نیستند، دنبال آن بدآموزی‌هایی که معمولاً برای نسل نوجوان وجود دارد؛ گاهی اوقات در مدارس یک چیزهای را می‌شنویم که تعجب برانگیر است.
بنابراین بچه‌های قرآنی، بچه‌های سالمی هستند، کسی که دو، سه ساعت در جلسه قرآن می‌نشیند می‌تواند برود وقتش را در یک جای دیگر مثل پارک با رفقایش صرف کند، این ارزشمند است؛ این فضاها هر چه بیشتر شود، جوانان را از لحاظ اخلاقی بیمه کرده‌ایم.
تسنیم:در بخش همگانی کردن قرآن برخی از روحانیون و کارشناسان معتقد هستند که چرا پس از گذشت حدود 40 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، برخی از اقشار جامعه همانند دانشجویان نمی‌توانند قرآن بخوانند؟
شاه‌میوه: سفره‌ای در قالب کلاس، مسابقه و غیره پهن بوده است و اگر کسی استفاده نکرده، مربوط به تنبلی خود او بوده است، حتی سازمان‌هایی مثل گاز و پتروشیمی کلاس و مسابقه قرآن دارند، مگر اینکه کسی علاقه‌مند به قرآن نباشد اما بستر فراهم است. البته روحانیون می‌توانند نقش مؤثری داشته باشند؛ مردم روحانیون مردمی همانند حاج‌آقا کمال فقیه ایمانی یا حجت‌الاسلام معمار منتظرین را دوست دارند، آنان با عمل خود توانستند مردم را به بسیاری از فعالیت‌های دینی ترغیب کنند.
واکنش شُعَیشَع به تفاوت قرآن شیعیان
در مصر بودم، به کاردار ایران در دفتر حفظ منافع کشورمان در مصر در آن زمان گفتم ما می‌خواهیم به دیدار آقای شُعَیشَع برویم، پرسید او کیست؟ عکس این قاری قرآن را به او نشان دادیم، کاردار ایران در مصر گفت: سفیر مراکش ما را برای افطاری در باغی دعوت کرده بود، دیدم که کسانی از ایران بدگوی می‌کرد و می‌گفت که قرآن شیعیان با ما فرق می‌کند، یک نفر پیرمرد جواب او را داد و گفت: شعار نده، من 10 بار به ایران رفتم، هیچ جای دنیا، رهبرانشان 4 ساعت نمی‌نشیند و قرآن گوش دهد و قاریان را اکرام کند، کدامیک از پادشاهان شما این کار را می‌کند، کاردار ایران می‌گفت: من نمی‌دانستم ایشان، آقای شعیشع هستند. ببینید رهبر انقلاب اسلامی ساعت‌ها در ابتدای ماه مبارک رمضان می‌نشینند و به تلاوت قرآن گوش می‌دهند و این حرکت و جلسه رهبر انقلاب اسلامی، تأثیرگذار بوده است.
من ناراحت هستم که یک مسئول کشوری، در یک مراسم درحالیکه قرآن خوانده می‌شود، وارد جلسه می‌شود و عکاسان خبری برای تهیه عکس به سمت او هجوم می‌برند و جلسه به نوعی شلوغ شده و به هم می‌ریزد و هیچ کس توجه ندارد که قرآن خوانده می‌شود، هنگامی که مردم این مسائل را ببینند، بد بین می‌شوند.
برخی متأسفانه می‌گویند که چقدر قرآن می‌خوانید و مسابقه، حالا صوت را به کار بگیرند، چه می‌شود، می‌گویند باید قرآن را بفهمیم، این حرف، سخن خطرناکی است جوانی را تا اینجای راه آمده است نباید از تلاوت قرآن مأیوس کرد، بلکه باید به او مفاهیم قرآن را آموخت.
امام راحل فرمودند این صدایی که می‌گوید چرا قرآن می‌خوانید و به جای قرآن خواندن به مفاهیم آن بپردازید، این صدا، صدای منافقانه است، امام راحل در وصیت خود به حاج احمدآقا این را گفته‌اند، برای مثال: شما با تلاوت قرآن به درِ باغ رسیده‌اید، حالا نوبت ورود به باغ و دریافت مفاهیم است، اما اگر بگویند شما تلاوت نکن یعنی اینکه اصلاً به سمت باغ نیا.
گفت‌و‌گو از ابوالفضل محمدی و حمید سلیمانی
انتهای پیام/ ع
