اصفهان| هنر صنایع دستی دریچه‌ای به سوی رونق اقتصادی و احیای هویت گمشده

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، کشف آثار باستانیِ به جای مانده از نیاکان بشر، از وجود صنایع دستی در زمان‌های بسیار دور، حتی دوران انسان‌های اولیه خبر می‌دهد، زمانی‌که به این آثار نظر می‌افکنی، با دنیایی کهن رو به رو می‌شوی که غبار تاریخ بر چهره تک تک آنان جای گرفته است.

بخشی از آثار به جای مانده از انسان‌های اولیه، شامل سفالینه‌هائی است که از گِل پخته شده و تصاویر حیوانات به شکلی تخیلی بر روی آنها نقش بسته است، به راستی آیا هنرمند نقش آفرین، آن روز می‌دانست با دستانش چه گنجینه‌ای را نقش می‌زند؟ آیا می‌دانست روزی هنرش، تجسمی از روزگارش برای آیندگان است.

نایع دستی، سفیران فرهنگی یک قوم و قبیله هستند که هیچ گاه از گزارش پیام خود دست نمی‌کشند و در واقع تجلی گاه بخش قابل ملاحظه‌ای از هنر وخلاقیت اقوامی است که با این صنایع سر و کار دارند.

صنایع دستی روایتگر حقیت و زیبائی دورن انسان

صنایع دستی، در گذشته، بیش و کم، روایتگر زیبایی و حقیقتی بوده که آدمی همواره در جست‌وجوی آن است و توجه به این صنعت در حال حاضر، نه تنها ما را با گذشته مردمان در هر منطقه پیوند می‌دهد، بلکه در حد مقدور می‌تواند ما را در همان جوّ و محیطی قرار دهد که انسانِ ماشین زده امروز از آن جدا مانده است.

هنرمند ایرانی، همواره با کار هنری خود، مقصودی را بیان داشته و رمز و رازی را آشکار ساخته است، او با پشتوانه فرهنگ غنی و سیراب از سرچشمه عرفان، با دست یافتن به مواد گوناگون، مهارت استادانه و احساس زیبایی و نبوغ خود را در بسیاری از دست ساخته‌ها، به ویژه ظرف‌های فلزی، سفالین، شیشه‌ای و دست‌بافت‌ها نشان داده است.

در صنایع دستی ایران، ذوق هنری و بردباری و وسواس هنرمندان ایرانی، در ریزه کاری فنون هنری دیده می‌شود و آنها همیشه در این هنر پیشتاز بوده‌اند و به نحوی اسرارآمیز، در صنایع دستی ایران، تصویر یک زندگی نهفته است، یک زندگی با رنج‌ها و شکل‌های بسیار، همراه با شوق و زیبائی...

به گفته مقام معظم رهبری، "صنایع دستی تنوعی که دارد، تجملی که دارد و ذوقی که در آن به کار رفته، زیبا و همه کس پسند است" و ضربه‌های پی در پی چکش بر بدن بی روح آهن و نقش‌های حکاکی شده بر روی آن، یا حرکات سریع دستان گلی سفالگر و خلق کوزه‌های مسی به نام اللّه ، پیامبر و امامان معصوم(ع)، گوشه‌هائی از این پیوند مبارک هنر و معنویت است.

معنویت، همواره در قبای دین، مذهب، عبادت و نیایش، تعالی بخش روح‌های جست‌وجوگر و حقیقت‌گرا بشر بوده و هنر در مسیری متفاوت، ولی هم جهت با معنویت، سیراب کننده اندیشه و خیالات تشنه انسان است که در این نوع هنر، هنرمند می‌کوشد با الگوگیری از مضامین معنوی، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، ادامه دهنده راهی باشد که خداوند از سوی پیامبران یا در کتاب‌های رهائی بخش، برای سعادت و خوشبختی انسان، پیش روی او قرار داده است.

صنایع دستی، قدمتی به اندازه عمر بشر دارد

گزافه نیست اگر گفته شود صنایع دستی، عمری به قدمت عمر بشر دارد و سابقه صنایع دستی، به عصر حجر باز می‌گردد که در این دوره، ساخت ظروف و همچنین بعضی ابزار مصرفی در زندگی روزمره مانند نیزه و خنجر از سنگ برای صید و شکار حیوانات معمول شد و رفته رفته به علت پیشرفت فکری، دیگر مواد موجود در طبیعت مانند خاک رس، چوب، سنگ آهن، مس و سرانجام پشم و کرک حیوانات و الیاف گیاهی نیز مورد استفاده قرار گرفت، به طوری که پیشینه ساخت اشیای سفالی و مسی، به بیش از4 هزار سال پیش می‌رسد.

دوره رنسانس در اروپا، در تکامل هنری صنایع دستی تأثیر انکارناپذیری به جا گذاشت و در نتیجه، افزون بر حفظ جنبه‌های مصرفی بسیاری از تولیدات دستی، موجب افزایش ارزش هنری و تزئینی آنها شد و ایران زمین نیز از 7 هزار سال پیش، بیرق هنر نیاکان خویش را به عنوان سند هویت ملی به رخ جهانیان کشیده است.

زبان هنر صنایع دستی زبانی جهانی است

معاون صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان در این زمینه  با اشاره به این نکته که زبان هنر، زبانی است جهانی و فهم آن برای همگان قابل درک و اینکه صنایع دستی می تواند بیشترین ارتباطات را به لحاظ تعامل بهتر دولت ها با خود به ارمغان آورد، اظهار داشت: اصفهان شهر جهانی صنایع دستی، اصفهان شهر خلاق صنایع دستی، اصفهان دارای بالاترین آمار نشان های بین المللی صنایع دستی، اصفهان دارای یک سوم صنایع دستی دنیا و افتخارات دیگری است.

جعفر جعفرصالحی با اشاره به اینکه  از 602 رشته صنایع دستی دنیا، 299 رشته در ایران وجود دارد که از این میان 196 رشته در استان اصفهان موجود است که باید نسبت به حفظ آن تلاش کرد، گفت: برای حفظ و احیای هویت هر منطقه، باید صنایع دستی آن را پاس داشت.

وی بیان کرد: صنایع دستی همزاد  زندگی افراد از ابتدا تاکنون بوده  و در بطن زندگی حضور داشته پس در روستاها و زندگی عشاریری می‌توان سرنخ‌های خوبی پیدا کرد.

فروش، دغدغه مهم تولیدکنندگان صنایع دستی

رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان نیز درباره چالش‌های پیش روی صنایع دستی به خبرنگار تسنیم گفت:  با توجه به ظرفیت‌های استان اصفهان در زمینه تولیدی صنایع دستی در صدد هستیم که ظرفیت تولید را در مناطق مختلف استان گسترش دهیم و در همین راستا به دنبال ایجاد منطقه آزاد گردشگری و صنایع دستی در شرق استان هستیم زیرا این منطقه دارای ظرفیت‌های بالقوه‌ای در زمینه صنایع دستی است.

عباس شیردل بیان کرد:  فروش صنایع دستی متاسفانه دارای چالش‌های زیادی است، یکی از دلایل مهم و تاثیرگذار در این حوزه متغییر بودن قیمت ارز در داخل است که سبب تغییر قیمت روزانه مواد اولیه در داخل شده است.

وی افزود: در زمینه  توسعه زیرساخت های همچنان نیازمند تلاش های بیشتری هستیم، با توجه به ظرفیت اصفهان در پذیرش گردشگر داخلی و خارجی باید سرمایه گذاری بیشتری در این زمینه صورت گیرد زیرا آمارها نشان داده است که ورود گردشگر بر فروش صنایع دستی تاثیرات مثبتی داشته است.

رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان بیان کرد: از طرفی با توجه به ظرفیت های موجود در تولید صنایع دستی فاخر توسط هنرمندان باید زمینه فروش این صنایع را نیز برای گردشگران خارجی فراهم شود زیرا برخی از آثار دستی که توسط هنرمندان تولید می شود به دلیل مشکلاتی که در گمرکات ما وجود دارد، امکان خارج شدن از کشور را ندارند و این موضوع سبب عدم خرید گردشگران خارجی و به طبع آن مهاجرت هنرمندان از کشور می شود تا بتوانند آثار خود را به مشتریان خود در اروپا و آمریکا عرضه کنند.

سهم ویژه صنایع دستی اصفهان تولید اشتغال

صنایع دستی، از دیرباز عامل ایجاد اشتغال جنبی و درآمد بیشتر در مناطق روستائی و عشایری، و همچنین برای بعضی شهرنشینان بوده است و امروزه نیز به رغم گسترش محصولات صنعتی در همه کشورها، صنایع دستی نه تنها ارزش خود را از دست نداده است، بلکه هر روز بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.

در اصفهان نیز صنایع دستی با اتکا به پشتوانه غنی فرهنگ ایران اسلامی، در 3 دهه اخیر، به نحو چشم گیری گسترش یافته است؛ به گونه‌ای که در زمینه سیاست‌گذاری و هدایت صنایع دستی، از ایران و اصفهان به عنوان یکی از کشورهای بسیار موفق در مجامع بین‌المللی یاد می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان نیز با اشاره به اهمیت و جایگاه اصفهان در حوزه صنایع دستی به خبرنگار تسنیم گفت: باید حمایت‌ها از حوزه صنایع دستی و هنرمندان را افزایش داد که با تصویب طرح اخیر مجلس در زمینه صنایع و ابلاغ این قانون؛ زمینه برای حمایت از هنرمندان و ساماندهی فعالیت‌ها چه در بخش تولید و چه تجارت بیش از قبل فراهم شده است.

فریدون اللهیاری با بیان اینکه در پهنه استان اصفهان رشته‌های صنایع دستی غنی و متنوع هستند، اظهار داشت: بسیاری از رشته‌ها به دلیل توجه نکردن کافی و لازم به آن‌ها در طول زمان از بین می‌رود و اکنون باید با توجه به برنامه‌های جدید احیای صنایع دستی روستایی و عشایری را در نظر گرفت.

وی خاطرنشان کرد: اصفهان در این زمینه پیشگام بوده و تا کنون  چند مرکز مهم احیای صنایع دستی روستایی و عشایری در این استان ایجاد شده و مراکز دیگر هم در دست احداث است.

به جرأت می‌توان گفت روستاها خاستگاه صنایع دستی محسوب می‌شوند، هم‌چنین این صنایع نقش موثری در اقتصاد محلی و ملی دارند. به عبارتی از دلایل اصلی توجه به صنایع‌دستی را می‌توان به نقش آن در معیشت پایدار خانوار روستایی، اشتغال نیروی انسانی، دسترسی به مواد اولیه‌ی ساده و ارزان، پر کردن اوقات فراغت و بیکاری روستاییان، جلوگیری از مهاجرت‌های گسترده‌ی فصلی و کاهش فقر روستایی اشاره نمود.

بدون تردید یکی از دلایل مهم در توجیه جنبه‌های مثبت صنایع دستی، به اثرات آن در مبارزه با انواع بیکاری مربوط می‌شود زیرا بیکاری، یکی از مسائل پیچیده کشورهای رو به رشد است که از افزایش سریع جمعیت سرچشمه می‌گیرد که صنایع دستی با قابلیت‌ها و خصوصیات ویژه خود، نقش مهمی در حل معضل بیکاری و ایجاد اشتغال برای بیکاران ایفا کند.

انتهای پیام/ ع