گفتگوی تسنیم با دوستان استاد همیشه سرسخت رادیو/آوای شجره را همه باور می‌کردند+فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، همین چند وقت پیش بود که در برنامه ایرانشهر داوری تست گویندگی "یک دو صدا" را به‌عهده داشت و درباره جذابیت‌های رادیو این‌چنین گفت: "رادیو دریچه‌ای است که مخاطبین را بیشتر به‌سمت فرهنگسازی و الگوسازی فرهنگی گرایش می‌دهد. هم مردم و هم رسانه‌های ما بهترین آموزه‌ها را می‌توانند به‌عنوان اندوخته برداشت کنند. اصلاً به‌خاطر اینکه رادیو مردم را به این سرمنزل‌های فرهنگی سوق می‌دهد، بیشتر در رادیو مانده‌ام. او در بخش دیگری به سختی کار در رادیو خصوصاً تولید کارهای نمایشی اشاره کرد و افزود: در کار تصویر هنرمند برای باورپذیری کار راحت‌تری دارد تا هنرمند رادیو که باید در عین بیان گیرا و شیوا، تخیل و تصویرسازی را به اوج ظرافت خودش برساند تا مخاطب آن اثر را باور کند. البته در کارهای غیرنمایشی هم دچار یک افت و تنزلی هستیم که به‌جای ارائه گفتار و رفتار صادقانه، بیهوده طراوت دادن به صدا را ضمیمه هنرمندی‌شان می‌کنند که خیلی نمی‌تواند در عین جذب مخاطب، حسّ دلچسبی و اثرپذیری را به مخاطب القاء کند."، این‌ها شاید جزو آخرین کلام استاد فن بیان و آموزگار توانای دنیای صدا و تصویر باشد  که وقتی با دوستان و همکارانش صحبت کردیم همه با یک تأسف و تألم‌خاطری می‌گویند: با نهایت تأسف می‌گوییم خداحافظ صدای ماندگار رادیو...!

خبرنگار فرهنگی تسنیم درباره مشخصه‌ها و ویژگی‌های یک صدا و هنر ماندگار که الگوی بارز آن در "صدرالدین شجره" صادق است با ناصر ممدوح نائب‌رئیس انجمن دوبلورهای تهران، اکبر زنجانپور بازیگر و کارگردان رادیو و تلویزیون، میکائیل شهرستانی بازیگر و کارگردان رادیو و تلویزیون،‌ بیوک میرزایی بازیگر رادیو و تلویزیون و جواد پیشگر کارگردان نمایش‌های رادیویی گفتگویی انجام داده که مشروح آن را در ادامه می‌توانید بخوانید:

ممدوح: شجره را صدای ماندگار رادیو می‌دانم

ناصر ممدوح از بازیگران و دوبلورهای پیشکسوت رادیو و تلویزیون، کارنامه صدرالدین شجره را یک بهار ارزشمند هنری دانست و گفت: وقتی شنیدم شجره از دنیا رفته، حسرت خوردم به حال هنرمان که باید ضایعه‌ای دردناک را متحمل شود. او با توانمندی بالقوه در فن‌بیان و پرورش هنرمندان جوان، قریحه‌ای بی‌بدیل در دنیای هنرمندی رادیو ایجاد کرده بود و وقتی شنیدم ما را تنها گذاشته‌اند و به جهان باقی رفته‌اند، فقط حسرت خوردم، جامعه هنری ما کمتر از وجود ایشان بهره برد و جوانان هنرمند از حضور استاد شجره بی‌نصیب شدند.

این صداست که می‌ماند و ماندگاری‌اش خاطره‌انگیز است

وی با اشاره به خصوصیات اخلاقی استاد شجره، تأکید کرد: شجره حقیقتاً در رفتار و کردار نظیر نداشت. وقتی با او سخن می‌گفتیم متانت در کلام او وصف‌ناپذیر بود. واقعاً صدرالدین خیلی زود ما را ترک کرد؛ یادم می‌آید چند ماه پیش درباره یکی از دوستان با او صحبت می‌کردم آن‌قدر تندرست بود که از پشت تلفن، طراوات و شادابی‌اش به من منتقل شد. اما چطور این عارضه نادر او را آسمانی کرد؟! واقعاً شایسته است هنرمندان امروز ما از این فرهیختگان تا هستند بهره لازم را ببرند و وقتی بار سفر را بستند هم درباره‌شان بخوانند. بدانید این صداست که می‌ماند و استاد شجره هنوز با این‌که چند روزی است از این دنیا رفته اما آثار ماندگارش برای مردم و جامعه لحظات خاطره‌انگیزی پدید می‌آورد. اگر جوان امروز ما می‌خواهد به او تأسی کند از رفتار و خصوصیات اخلاقی‌اش بیاموزد که تأسی به آن هر فردی را مترقی می‌سازد.

زنجانپور: اصرار داشت زیاد کار کند

اکبر زنجانپور بازیگر و کارگردان رادیو و تلویزیون شجره را هنرمندی کاربلد و پرکار دانست و گفت: می‌دانید که شرافت انسانی به کار زیاد است؛ صدرالدین شجره هم زیاد کار می‌کرد. هر موقع او را می‌دیدیم در حال مطالعه و افزودن به دانستنی‌هایش بود. هیچ‌وقت نمی‌گفت همه‌چیز را می‌داند و از همه‌چیز آگاه است، در صورتی که آگاهی را به حد اعلا رسانده‌ بود و به‌شکل بی‌نظیری اندوخته علمی جمع‌آوری می‌کرد، به‌تعبیری، صدرالدین در کار خودش یک متبحر بلامنازع بود.

نسل امروز باید این گنجینه‌ها را بهتر بشناسد

وی تأکید کرد: درست است که مردم هنرمندان را می‌بینند و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند ولی هنرمند واقعی کسی است که تنهاست، مثل اکبر رادی که با صدرالدین بارها به خانه‌اش رفتیم و درباره تئاتر سخن می‌گفتیم. صدرالدین شجره را هنرمندی دیدم که هم تنها بود، هم ساکت و هم پرنور. امیدوارم نسل جدید هنرمند ما قدر گنجینه‌های هنر امروز را بدانند و از وجودشان بهره ببرند. اگر هم فوت‌ کرده‌اند درباره‌شان بخوانند و از زوایای مختلف، تجارب‌شان را به‌عنوان اندوخته‌ای ناب برداشت کنند.

شهرستانی: صدرالدین در اوج هنرمندی تسلیم مرگ شد

میکائیل شهرستانی درباره اینکه چرا آن‌قدر هنرمندان، صدرالدین شجره را استاد خطاب می‌کردند، تصریح کرد: به کسی استاد می‌گویند که در کاری که انجام می‌دهد ــ نه حد اعلاء که در عالم هنرمندی اعلاء معنایی ندارد ــ بهترین باشد. شاید اگر لفظ استاد برای صدرالدین به‌کار می‌بردند برای این بود که هنوز یاد می‌گرفت. میل داشت بر دانستنی‌هایش بیفزاید. این رفتار هنرمندی از ویژگی‌های یک آرتیست است؛ به‌خلاف خیلی‌ها که نخوانده خودشان را عالم می‌دانند و نفهمیده و نسنجیده می‌گویند و عمل می‌کنند. در این روزگار زیاد می‌بینیم به افرادی که حدی ندارند آرتیست می‌گویند. صدری همیشه دوست داشت راجع به هرچیزی که می‌گوید بداند و بفهمد و اگر چیزی را نمی‌دانست و درکش نمی‌کرد، اظهارنظری نداشت، به‌خلاف آدم‌های این روزگار که خودشان را متخصص و وارث همه چیز می‌دانند. صدری اعتقاد داشت در عالم هنرمندی، پایان وجود ندارد و همه‌چیز بی‌انتهاست. خوشحالم که او در اوج هنرمندی تسلیم مرگ شد.

شجره بخشی از نماد رادیو است

این گوینده رادیو با ابراز اینکه "لحظات سختی را می‌گذرانم"، افزود: سال‌های زیادی این افتخار را داشتم که کنار صدری همکار و دوست او باشم و تنها می‌توانم بگویم که او هیچ‌گاه کسی را آزرده و ناراحت نکرد، ولی خودش آزرده شد. او در سال‌های اخیر که درد می‌کشید، انتظاراتش فراهم نشد و باور کنید که انتظارات یک هنرمند مالی نیست و ما با اندکی پول هم می‌سازیم. صدری بخشی از نماد رادیو است و من در ذهنم احساس می‌کنم که تکه‌ای از رادیو محو شد و دیگر کسی جای او نخواهد آمد؛ البته هنوز هم کسانی هستند که رادیو را زنده نگه‌داشته‌اند. در آخر امیدوارم خانواده و دوستان او این غم را دوام بیاورند. فقط می‌توانم بگویم خداحافظ صدری.

میرزایی: رسانه ملی باید بزرگان هنر را بهتر بشناساند

بیوک میرزایی بازیگر رادیو و تلویزیون که سال‌ها در رادیو نمایش با صدرالدین شجره کار کرده، ایشان را یکی از بهترین صداهای رادیو دانست و اظهار داشت: صدرالدین شجره جزء کسانی بود که از نوجوانی در رادیو فعالیت می‌کرد و چنان پختگی در کارگردانی و بازیگری رادیو داشت که همه را تحت تأثیر خودش قرار می‌داد. باید ترسید از این روزهایی که بهترین گنجینه‌های هنر این مملکت از دست می‌روند اما آن‌طور که باید و شاید درباره‌شان از رسانه ملی گفته نمی‌شود. این گلایه را واقعاً داریم که از طریق رسانه‌های مکتوب و دوستان و آشنایان متوجه این ضایعه دردناک شدیم.

تا ابد شجره را استاد می‌خوانیم

وی با اظهار اینکه "امروز با هنرمندان جوانی مواجه هستیم که فقط می‌خواهند باشند نه سواد هنری لازم را دارند و نه مطالعه و توانمندی"، خاطرنشان کرد: هنرمندان جوان ما علاقه‌مند به رادیو و تلویزیون هستند؛ می‌آیند اما نه با توانمندی و سواد هنری لازم، بلکه بدون توانمندی و مطالعه از راه‌های دیگری برای حضور در رادیو و تلویزیون استفاده می‌کنند. ما اصطلاحاً به این‌گونه هنرمندی‌ها می‌گوییم هنرمند سفارشی یا تحمیلی! اما چه خوب است این جوانان بدانند امثال صدرالدین شجره‌ها از همان نوجوانی خاک صحنه خوردند، مطالعه و توانمندی بلامنازع‌شان را به‌رخ کشیدند تا بعد از بلوغ هنرمندی جایگاه شایسته‌ای نصیب‌شان شد. بسیاری از بزرگان دوبله و تئاتر آمدند اما نتوانستند در رادیو بمانند؛ چون رادیو همه هنرمندی‌اش را باید با صدا به سمع و نظر مخاطب برساند. شجره در این زمینه یک استاد بی‌نظیری بود که لایق این لقب بوده، ‌هست و خواهد بود.

پیشگر: برجسته‌ترین ویژگی صدرالدین، اخلاق حرفه‌ای‌اش بود

 جواد پیشگر کارگردان نمایش‌های رادیویی که از اوایل دهه 60 با صدرالدین شجره آشنا شده و کار کرده است،‌ می‌گوید: بسیار از صدرالدین آموختم. او همیشه در تئاتر، نمایش و نمایش رادیویی بی‌نظیر بود و دانش علمی او در حوزه صدا واقعاً بی‌نظیر بود. من هرچه تا امروز آموخته‌ام کنار ایشان بود. شاید برجسته‌ترین خصوصیت صدرالدین شجره اخلاق حرفه‌ای او بود، موضوعی که امروز در عرصه فرهنگ و هنر باید با ذره‌بین دنبال آن بگردیم. در این سال‌ها ما گفت‌وگوهای زیادی درباره درام و نمایش ایرانی با هم داشتیم. او به‌دلیل آموخته‌ها و دانشی که داشت چنان سخن می‌گفت که هر شنونده‌ای را وادار می‌کرد که به او گوش کند. فقط می‌توانم بگویم که او خیلی زود رفت. فقط می‌توانم بگویم صدری عزیز برو به هر جا که می‌خواهی، فرقی نمی‌کند باز هم همین جایی.

انتهای پیام/*