نگاهی به ابعاد سیاسی و اقتصادی پول مشترک اوراسیایی
به نظر می‌رسد مذاکرات پیرامون پول مشترک اوراسیایی بر مبنای روبل، بیش از آن که اهداف اقتصادی را دنبال کند، محرکه‌های سیاسی دارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از تی‌سی‌ای، آندری بلیانوف، رئیس هیات مدیره بانک توسعه اوراسیایی اخیراً طی کنفرانسی تحت عنوان «پنجره‌ای به روی فرصت‌ها: سرمایه‌گذاری و پروژه‌های نوین در اوراسیا» در شبکه تلویزیونی روسی آر‌بی‌سی گفته بود: روبل روسیه می‌بایست وجه رایج پرداخت‌های میان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا باشد. غنی‌ترین ذخایر طلا در سپرده‌های بانک مرکزی و در منابع طبیعی اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود دارد. لذا، روبل می‌تواند توسط این ذخایر طلا حمایت شود.
با توجه به آن که تا سال 2025 اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌بایست بانک مرکزی مخصوص به خودش را با حق انتشار داشته باشد، پیش از این در اسناد این اتحادیه پول مشترک اوراسیایی مورد تصریح قرار گرفته بود.
پیش‌زمینه پول مشترک اوراسیایی
ایده استقرار یک واحد پولی مشترک منطقه‌ای تاکنون بارها مورد بحث قرار گرفته است. پیش‌تر در سال 2003 نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان پیشنهاد ایجاد یک پول مشترک منطقه‌ای و سپس فضای اقتصادی واحد (روسیه، اوکراین، بلاروس و قزاقستان) را با نام «آتلین» (به معنی طلا) را ارائه کرده بود. به گفته وی، پول واحد منطقه‌ای می‌تواند نقش یورو و دلار را در تجارت منطقه‌ای به چالش کشیده و مبادلات تجاری درون‌منطقه‌ای را برانگیزد.
سه سال پیش در نشست رهبران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، نظربایف دوباره این مساله را پیش کشید و دو گزینه آتلین و یوراز را برای پول واحد اوراسیایی، همچون یورو در اتحادیه اروپا، مطرح کرد. اما آرتور جوادیان، رئیس بانک مرکزی ارمنستان با بیان این که هنوز برای انتقال مبادلات به یک پول واحد زود است، با این موضوع مخالفت کرد. روسای جمهور کشورهای عضو این اتحادیه در نهایت به این جمع‌بندی رسیدند که چنین فرایند 30 الی 40 سال به طول می‌انجامد.
دو سال پیش، آرای کاراشیف، معاون نخست‌وزیر قرقیزستان نیز لابی‌هایی برای پول واحد اوراسیایی صورت داد. به گفته وی قرقیزستان می‌بایست فکری به حال مسائل مربوط به مقررات پولی، به ویژه معرفی یک پول واحد برای اجرای مقررات گمرکی و تجاری در درون این سازمان، صورت دهد. برخی کارشناسان بومی نیز در این باره گفتند که این پیشنهاد کاملاً واقعی و امکان‌پذیر است، اما نه در آینده‌ای نزدیک.
نگاه متفاوت کارشناسان
به عقیده کارشناسان معرفی یک پول واحد در فضایی وسیع محرک قدرتمندی برای اقتصادهای کوچک خواهد بود. اسکندر شارشی‌اف، از اقتصاددانان قرقیز به رسانه‌های قرقیز گفته بود که کشورهای حوزه بالتیک در سال 2003 زمانی که یورو وارد مبادلات اروپایی‌ها شده بود، با وجود آن که اتحادیه اروپا ترجیحات خاصی برای آن‌ها اعمال کرده بود، اما بیشترین فشار را متحمل شدند. حتی در این شرایط هم در آنجا بحران تورم برای چند سال به طول انجامید.
برای قرقیزستان نیز در حال حاضر شاهد آن هستیم که هزینه‌ها در کشور بسیار بالاست و درآمدها و مقرری‌های بازنشستگی بسیار کم. هنوز اصلاحات عمیقی در قرقیزستان به وقوع نپیوسته و نقش دولت همچنان بسیار زیاد است. با این اوصاف، پول واحد در اتحادیه اقتصادی اوراسیا می‌تواند برای روسیه، قزاقستان و بلاروس که اقتصادهای قوی‌تری دارند سودمند باشد، اما برای ارمنستان و قرقیزستان چنین نیست.
این اقتصاددان اهل بیشکک بر این باور است که دیگر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا فشارهایی به مقامات قرقیز برای برداشتن این گام وارد خواهندآورد.
وی می‌گوید: به احتمال زیاد کشورهای عضو اتحادیه ایده بلیانوف را اجرایی خواهند کرد. در اینجا منافع سیاسی بر منافع اقتصادی اولویت دارد. با این اوصاف، دلار همچنان به عنوان یک ذخیره پولی جدی باقی خواهد ماند.
در هر انجمن همگرایانه‌ای، کشورها نخست از نقطه‌نظر سیاسی با یکدیگر متحد می‌شوند و در نهایت اقتصاد جایگزین سیاست می‌شود. پس از ایجاد مناطق آزاد تجاری و معافیت‌های گمرکی، واحد پولی مشترک مورد نیاز خواهد بود. تجربه اتحادیه اروپا مثال خوبی از این موضوع است که بدون آن، همگرایی نمی‌تواند برای مدت زیادی دوام بیاورد.
کارشناسان معتقدند در آینده نه فقط دلار، بلکه چندین واحد پولی در جهان وجود خواهد داشت، اما معرفی روبل به عنوان یک واحد پولی مشترک به سرعت واقع نخواهد شد.
جمعه‌قادر آکینی‌اف، یک تحلیلگر قرقیز در این زمینه به پایگاه خبری وستی.کی‌جی گفته است: در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، روسیه پایدارترین واحد پولی را داراست، اما برای پیشگیری از این که اینطور احساس کنیم که روسیه مزیت‌های نسبی بیشتری دارد، کافی است یک واحد پولی متعارف، همچون آتلین را معرفی کرده و آن را معادل روبل قرار دهد. البته روبل برای مدت‌ها به صورت دوفاکتو پول رایج میان این کشورها بوده است. مهاجرین کاری معمولاً وجوه خود را در قالب روبل منتقل کرده و کشورهای آسیای مرکزی نیز نفت و گاز خود را از طریق روبل خریداری می‌کنند.
سازمان همکاری شانگهای
نورسلطان نظربایف، رئیس‌جمهور قزاقستان در نشست اخیر شورای سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای گفته است که این سازمان می‌تواند پرداخت‌های متقابل درون سازمان را از طریق واحدهای پولی ملی صورت دهد.
به گفته وی، اولویت اصلی سازمان همکاری شانگهای تقویت امنیت و توسعه در فضای این سازمان و فرصتی برای توجه به مکانیزم‌های مشترک برای حمایت مالی از پروژه‌ها است.
وی در همین راستا پیشنهاد انتقال به پول‌های ملی برای پرداخت‌های متقابل را ارائه کرده بود. نظربایف در این نشست تصریح کرده بود که سازمان همکاری شانگهای می‌تواند از این طریق پروژه‌های سرمایه‌گذاری بزرگی را نظیر خط آهن سریع‌السیر اوراسیایی، به اجرا درآورد.
بلاک‌چین و پول رمزگذاری شده
تاتیانا والوایا، وزیر همگرایی و اقتصاد کلان کمیسیون اقتصادی اوراسیا و عضو دائم ساختار مقرراتی اتحادیه گفته است: نیاز است تا کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا زیرساخت‌های حقوقی در حوزه پول‌های رمزگذاری شده و بلاک‌چین را توسعه دهند. برای تضمین توسعه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ثبات اقتصاد کلان آن در آینده ما می‌بایست از حالا اقتصاد دیجیتالی را که از طریق ارزهای دیجیتالی کار می‌کند، به حساب آورده و برای آن آماده باشیم.
دیدگاه مشترکی در میان کشورهای عضو اتحادیه وجود دارد که دستیابی به یک مفاهمه مشترک پیرامون گزاره‌های مبنایی در حوزه پول‌های رمزگذاری‌شده و بلاک‌چین را ضروری می‌داند. این امر در آینده این امکان را فراهم می‌آورد که در صورت تغییر قوانین داخلی کشورهای عضو، رویکردهای هماهنگی در اتحادیه اقتصادی اوراسیا اتخاذ شود.
کارشناسان اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال رصد وضعیت کشورهایی هستند که به صورت فعالانه استانداردهای مقرراتی را برای پول‌های رمزگذاری شده اعمال کرده‌اند. آن‌ها الزامات مربوطه را برای نظام‌های اطلاعاتی، مشکلاتی که قانون‌گذاران این دولت‌ها با آن‌ها مواجهند و چگونگی واکنش مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران به این موارد را تحلیل و ارزیابی می‌کنند.
موضع رسمی قرقیزستان
در کنفرانس «برنامه‌های دیجیتال در دوره جهانی‌شدن» که در فوریه 2018 در آلماتی برگزار شد، ساپار ایساکوف، نخست‌وزیر وقت قرقیزستان گفته بود که استفاده از ارزهای رمزگذاری شده می‌تواند به کاهش سطح فساد در تدارکات عمومی کمک کند.
وی همچنین اضافه کرده بود که مقامات قرقیز به دنبال معرفی پول رمزگذاری شده برای نظام پرداخت‌های عمومی هستند.
با این حال اما دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه در پاسخ به اظهارات ایساکوف گفته بود که وی نسبت به ارزهای دیجیتالی بدبین بوده و می‌گوید: هیچکس نمی‌داند که آیا این پول‌های رمزگذاری شده باقی بمانند یا نه.
تالکون‌بیک عبدیگول‌اف، رئیس بانک ملی قرقیزستان نیز در این زمینه گفته است که این بانک تصمیمی برای ممانعت به عمل آوردن در مسیر توسعه بازار پول‌های رمزگذاری شده در قرقیزستان ندارد، اما در خصوص ریسک‌های استفاده از چنین پول‌هایی هشدار می‌دهد.
وی در ادامه می‌افزاید: در این حالت ریسک استفاده از این پول‌ها بسیار بالاست و بانک ملی قرقیزستان هیچ مسئولیتی را در این باره نمی‌پذیرد.
این مقام بانکی همچنین توصیه کرده بود که بر ابزارهای مالی‌ای تکیه شود که در طول زمان امتحان خود را پس داده باشند.
عبدیگول‌اف همچنین اظهار می‌دارد: کار کردن با پول‌های رمزگذاری‌شده در قرقیزستان بسیار سخت است و بسیاری از افراد روی آن سرمایه‌گذاری نخواهند کرد.
با این حال، با توجه به نحوه عملکرد پول رمزگذاری شده، بانک ملی قرقیزستان در امور خود از تکنولوژی بلاک استفاده می‌کند. این بانک همچنین پس از ایجاد یک مرکز ذخیره‌سازی داده، برنامه‌ای برای استفاده از بلاک‌چین نیز دارد.
انتهای پیام/
