فعال سیاسی تاجیک: همایش سالگرد صلح تاجیکستان با حضور گروه‌های مخالف در آلمان برگزار می‌شود
رئیس ستاد برگزاری همایش بیست و یکمین سالگرد صلح تاجیکستان در دورتموند آلمان گفت: تمامی گروه‌های سیاسی و چهره‌های تاجیک خارج از کشور برای شرکت در این همایش دعوت شده‌اند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، صلح تاجیکستان یکی از مسائل مهم محافل سیاسی و رسانه‌ای این روز‌های این کشور به حساب می‌آید. چندی پیش مراسم بیست و یکمین سالگرد امضای پیمان صلح در دوشنبه برگزار شد و سفیر کشورمان در دوشنبه نیز طی پیامی بر اهمیت پرهیز از تفرقه‌گرایی و پیگیری مجدانه بر وحدت، بر آن تاکید کردند. با گذشت چند روز از این رویدادهای داخل تاجیکستان، گروه‌هایی از مخالفین نیز به رهبری حزب نهضت اسلامی در صدد برگزاری مراسم بزرگداشت بیست و یکمین سالگرد امضای سازشنامه صلح هستند. به همین بهانه گفت‌وگویی با محمدسعید رضایی، عضو شورای عالی حزب نهضت اسلامی و رئیس ستاد برگزاری این همایش ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
تسنیم: انگیزه‌های حزب نهضت اسلامی از برگزاری چنین همایشی چیست؟ آیا این صرفاً مربوط به سال‌های هجرت (ممنوعیت فعالیت و خروج از تاجیکستان) است یا در سال‌های پیش از 2015 هم سابقه برگزاری مجزای آن وجود داشته؟
رضایی: همان‌طور که شما و دیگر کسانی که پیگیر مسائل تاجیکستان هستند اطلاع دارند، روز امضای سازشنامه نهایی صلح که روز وحدت نیز نامیده می‌شود، روند بسیار مهمی در تاریخ بعد از استقلال تاجیکان است. استقلال تاجیکستان در آن زمان با مشکلات زیادی مواجه بود. به محض فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با اعلام استقلال تاجیکستان، عده‌ای از مقامات سابق کمونیست با این روند مخالفت کردند و مشکلات بسیاری را به وجود آوردند که هم‌اکنون نیز برخی از آن‌ها جزو مقامات فعلی کشور هستند. خوب جنگ داخلی ایجاد شد و نهایتاً با سعی و تلاش‌های زیاد اپوزوسیون و دیگر کشورهایی که میانجی شدند، سازشنامه صلح بالاخره در 27 ژوئن در مسکو به امضا رسید و آن روز، روز ملی اعلام شد.
حزب نهضت اسلامی هم که در آن زمان جزو اتحاد نیروهای اپوزوسیون بود، یکی از طرف‌های مهم سهیم در این روند به حساب می‌آمد. لذا، برای حزب نهضت اسلامی این ضروری و لازم است که هر سال از این برهه تاریخی تاجیکستان که واقعاً برای همه گروه‌ها چه در استقرار صلح و امنیت و چه در رشد و ترقی اقتصادی منفعت داشت، یاد کند. اما این موضوع امروز که می‌بینیم تقریباً تمام بندهای سازشنامه صلح از سوی دولت تاجیکستان زیر پا گذاشته شده است، این اهمیت مضاعف است.
تسنیم: چه افراد و گروه‌هایی برای این همایش دعوت شده‌اند؟
رضایی: در این نشست و همایشی که در شهر دورتموند کشور آلمان برگزار می‌شود، تمام تاجیکان برون‌مرزی دعوت شدند. از جمله متخصصان، ادیبان، حقوق‌دان‌ها و گروه‌ها و تشکیلات مختلفی که خارج از کشور هستند. همچنین چهره‌های سیاسی مستقل و کارشناسان از داخل و خارج تاجیکستان که به روندهای صلح علاقه‌مند هستند. علاوه بر این ما اعضای سابق کمیسیون آشتی ملی را که در به امضا رسیدن سازشنامه صلح سهم زیادی داشتند را نیز برای این همایش دعوت کرده‌ایم. خبرنگاران و روزنامه‌نگاران تاجیک و غیرتاجیک نیز در این مراسم حضور خواهند داشت.
تسنیم: کدام گروه‌ها تا الان اعلام کرده‌اند که در این همایش شرکت می‌کنند؟ پیش از این در رسانه مطرح شده بود که برخی جناح‌های سیاسی همچون «گروه 24» در این همایش شرکت نخواهند کرد.
رضایی: همان‌طور که گفته شد، این همایش تاجیکستانی‌های برون‌مرزی است و در راستای آینده روشن و پیشرفت کشور برگزار می‌شود. بنابراین صرف نظر از مواضع مختلف و دیدگاه‌های متفاوت سیاسی و حتی مذهبی همه تاجیکانی که خارج از کشور هستند در این نشست دعوت شدند. حالا در میان آن‌ها گروه 24 که از جمله مخالفین فعلی است نیز دعوت شده‌اند و البته از زبان سخنگوی این گروه سیاسی اعلام شد که آن‌ها در این همایش شرکت نخواهند کرد. اما دیگر گروه‌ها از قبیل انجمن آزاداندیشان تاجیکستان، حرکت رشد اقتصادی تاجیکستان و جنبش مهاجرین که وابسته به مهاجرین و پناهندگانی است که در کشور لیتوانی قرار دارد و بسیاری از شخصیت‌های سیاسی مستقل و خبرنگاران آمادگی خود را برای شرکت در این همایش اعلام کرده‌اند.
تسنیم: علت عدم شرکت گروه‌ها و احزابی همچون گروه 24 در این همایش چه هست؟ شرایطش را ندارند یا به دلیل اختلافات سیاسی شرکت نمی‌کنند؟
رضایی: واقعیت آن است که ما وقت آن را نداشته‌ایم تا پیرامون این موضوع بحث کنیم. چندی قبل هم از طریق یکی از شبکه‌های رسانه‌ای، گروه 24 به علت برخی اختلاف نظرهایی که با نهضت اسلامی دارند موضع خود را در این زمینه اعلام کرده بودند. حال تنها این علت را گفته‌اند که پیش از این نیز موضع‌شان را در عدم همکاری با نهضت بیان کرده‌اند و عدم شرکت در این همایش هم در همین راستا است.
ما هم دیگر زیاد پیگیر علت اساسی این موضوع نشدیم. به هر حال ما از همه گروه‌های تاجیک دعوت و برای آن‌ها تریبون آزاد محیا کرده‌ایم. چرا که احساس می‌کنیم نیاز است همه پیرامون این روند مهم تاریخی، چالش‌های امروز تاجیکستان و پیشرفت کشور آزادانه گفت‌وگو کنند.
تسنیم: غیر از تاجیک‌ها از سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان ملل، سازمان امنیت و همکاری اروپا و یا سفرا و نمایندگان کشورهای خارجی هم دعوت شده؟ آیا در همایش شرکت می‌کنند؟
رضایی: بله، برای برخی شخصیت‌ها از سازمان‌های حقوق بشری از جمله سازمان ملل و تشکیلات وابسته به حقوق بشر در منطقه (اروپا) دعوتنامه ارسال شده است. از برخی کشورها نیز دعوت به عمل آمده. ما مدتی را تعیین کرده‌ایم تا این افراد به دعوتنامه‌ها پاسخ بدهند برای شرکت یا عدم شرکت. تاکنون هم تعداد زیادی خبر داده‌اند که در این همایش حضور خواهند یافت. عده‌ای دیگر هم به علت این که دعوتنامه با تاخیر ارسال شد، درخواست داشتند تا به صورت آنلاین (از طریق ویدئو کنفرانس) اگر امکان‌پذیر باشد، فکر و اندیشه‌های خود را بیان کنند.
تسنیم: پیش از این حساسیت شدید دولت تاجیکستان را در این‌گونه همایش‌ها، دیده‌ایم. به عنوان مثال حتی برای حضور رهبر نهضت اسلامی در کنفرانسی در ایران که ارتباطی هم با مسائل تاجیکستان نداشت، اعتراض و فشار شدید دولت و مقامات دولتی تاجیک را دیده‌ایم. درباره این همایش موضع دولت چه بوده؟ آیا فشاری به شرکت‌کنندگان در این همایش، به خصوص کشورهای خارجی میزبان این همایش همچون آلمان وارد نشده است؟
رضایی: بله، در نشستی که سال قبل برگزار شده بود، سخنگوی مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری تاجیکستان، رسماً و علناً مخالفت خود را با این همایش اعلام کرده بود. حالا هم نه به صورت مستقیم، اما به واسطه آن نگرانی و مخالفت خود را توسط بعضی طرف‌ها بیان کرده‌اند. ما هم که چند ماه پیش از تصمیم‌مان برای برگزاری این همایش در یکی از کشورهای شوروی سابق، در اروپای شرقی را اعلام کرده بودیم، دیدیم که از سمت دولت درخواست شده بود که این کشورها اجازه برگزاری چنین همایشی را ندهند و گفته بودند که این امر برای حسن تعاملات دوطرفه خوب نیست. بله، چنین فشارهایی بوده است. اما بعید می‌دانم مشابه مساله ایران باشد.
تسنیم: آیا از ایران هم مهمانانی دعوت شده‌اند برای این همایش؟
رضایی: واقعیت آن است که من رئیس ستاد برگزاری همایش هستم، اما مسئول دعوت بخش دیگری است. اما اطلاع دارید که از شخصیت‌ها و چهره‌های سیاسی ما به جز برخی پناهندگانی که در ایران هستند، دیگر کسی حضور ندارد و بیشتر آن‌ها در اروپا حضور دارند. اما برای برخی از آن‌هایی که در ایران هستند فکر می‌کنم دعوتنامه‌ای ارسال شده. اما این که دقیقاً چه تاجیکان و چهره‌های ایرانی دعوت شده‌اند را الان نمی‌توانم به شما بگویم.
تسنیم: یکی از مسائلی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود راه‌اندازی اتحاد نیروهای اپوزوسیون 2 در این همایش است. آیا این مساله صحت دارد و هدف نهضت چنین مساله‌ای است؟
رضایی: ما در حاشیه‌های این همایش میزگردهای تخصصی در موضوعات مختلف داریم که می‌تواند شامل این موضوع هم شود. اما به صورت کلی درباره شکل‌گیری چنین اتحادی، باید یادمان باشد که در تظاهرات و اعتراضات دهه 1990 تنها حزب نهضت اسلامی در گروه مخالفین نبود. گروه‌های دیگری همچون حزب دموکرات، گروه رستاخیز، گروه‌های لعل بدخشان و ... هم حضور داشتند.
اما الان می‌بینیم که متاسفانه همه هجمه‌ها و تهمت‌های دولت به سوی حزب نهضت اسلامی است و می‌خواهند نهضت را به عنوان یک حزب تروریستی و افراطی معرفی کنند. البته تاکنون موفق نشده‌اند و پس از آن نیز نخواهند شد. به هر حال امروز نیز بسیاری از گروه‌های مخالف همچون نهضت که نگران آینده تاجیکستان هستند از اعمال خلافی که صورت می‌گیرد ناراحت بوده و به آن اعتراض دارند. تمامی گروه‌هایی که در این همایش شرکت می‌کنند چنین هدف و دیدگاه مشترکی برای پیشرفت و برای آینده تاجیکستان دارند. لذا، در این نشست هم اگر چنین اتحادی شکل نگیرد، در نشست‌های بعدی یا دیگر همایش‌ها می‌توانیم شاهد این موضوع باشیم که هرگز بعید نیست.
تسنیم: در انتها اگر نکته‌ای دارید بفرمائید.
رضایی: به هر حال همان‌طور که پیش از این گفته شد، نهضت اسلامی خود را بخشی از این حرکت و اقدام بزرگ (صلح تاجیکستان) می‌داند و کاملاً مخالف مصادره و سوء استفاده از آن توسط یک طرف و بلکه یک شخص است. بنابراین نهضت اسلامی از هر گروه و شخصی که در این کار سهمی داشته است قدردانی می‌کند و آن را سهیم می‌داند. نکته دوم هم در مورد ادعاهای طرف مقابل برای افراطی و تروریستی اعلام کردن نهضت اسلامی است. به هرحال همه دیده‌اند که دولت تاجیکستان هیچ مدرک و مستنداتی در این باره نه به مردم تاجیکستان و نه به جامعه جهانی ارائه نکرده است. لذا به فکر آن افتاده تا دیگر گروه‌ها را از نهضت دور کند و مانع شکل گرفتن یک اجماع میان مخالفین شود. لکن، می‌بینیم که پتانسیل‌های نهضت پس از آن همه فشار و سختی هنوز موجود است و این کار دارد پیش می‌رود.
انتهای پیام/
