«ترجمان صبح»؛ اثری جدید درباره اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، «ترجمان صبح»، نوشته بشیر علوی با نگاهی به اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی براساس نقد عاطفه و همسویی آن با صور خیال از سوی انتشارات پژوهش روزگار منتشر و روانه بازار نشر شد. این کتاب بعد از مقدمه، به پنج فصل و یک نتیجه تقسیم شده است. فصل اول زندگی‌نامه شفیعی کدکنی و فصل دوم بررسی عاطفه و محورهای آن است. چگونگی نگاه شفیعی در اشعارش به عاطفه که اصلی‌ترین پیام و رکن اصلی شعر است، گویای حرکت و تفکر شعری وی است.نویسنده در فصل سوم صور خیال و بن‌مایه‌ها را مورد بررسی قرار داده، تشبیه، استعاره، تشخیص، نماد و ... از جمله صنایع ادبی است که در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم این کتاب که می‌شود آن را نقطه ثقل اثر دانست، به بررسی صورخیال و گونه‌های آن در شعر شفیعی کدکنی می‌پردازد. بومی‌گرایی ایماژها، نوع فعل و کارکرد آن در پویایی تصاویر، نوع ایماژ و پویایی و ایستایی شعر، اغراق در شعر شفیعی کدکنی و ... از جمله موضوعاتی است که در ذیل این فصل مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. فصل نهایی کتاب نیز به میزان همسویی محورهای عاطفه اختصاص دارد.

هدف اصلی از تألیف این کتاب، معرفی نوعی نقد و تعریف خوانشی دیگر از متون معاصر است که با رویکرد به شعر محمدرضا شفیعی کدکنی صورت گرفته است. غفلت از همسویی یا عدم همسویی محورهای گوناگون شعر، در مطالعات متون معاصر به وفور دیده می‌شود و این نوع خوانش از متون، دریافته است که در صورت عدم همسویی محورهای اصلی مانند صورخیال و عاطفه، پیام متن منسجم و سامان یافته، ارایه نمی‌شود. پژوهش‌های شعرشناسی در دو دهه اخیر در شعر معاصر، سیر و سوق تفسیری و توصیفی یافته است و برای باز تولید خوانش‌های سالم و حساب‌شده از شعر معاصر، نیاز است که به نگاه‌هایی مانند پیوند عناصر اصلی شعر به همدیگر توجه شود. در نقد عاطفه و همسویی صورخیال با آن، ذات شعر در مرکز قرار می‌گیرد و از هر منبع دیگری مانند شاعر و علایق و سلیقه‌های وی اجتناب ورزیده می‌شود. این نقد از ابراز دیدگاه‌های پراکنده خودداری می‌کند و متن را در مسیری واحد که از پایه‌های اصلی درک و شناخت امروزی ما از متن‌شناسی است، قرار می‌دهد. در پژوهش‌های اخیر دلبستگی بسیار به روش‌ها و گونه‌های صورخیال سبب شده تا پژوهش‌های متن‌شناسی در بهترین حالت از بررسی و گردآوری مؤلفه‌های زبانی و ادبی ایماژها آن سوی‌تر نرود و به ارایه آمار و شمارگان تکراری بسنده کند.

علوی در مقدمه این کتاب آورده است: دکتر شفیعی کدکنی خود شاعر تأثیرگذاری است. کتاب‌های شعر او؛ زمزمه‌ها، شبخوانی، از زبان برگ،‌ مثل درخت در شب باران، از بودن و نبودن، بوی جوی مولیان، هزاره دوم آهوی کوهی، در کوچه باغ‌های نیشابور و ... همه آثاری هستند که تأثیر بسیار بر اندیشه‌های شاعران معاصر نهاده است.

... چگونگی نگاه شفیعی در اشعارش به عاطفه که اصلی‌ترین پیام و رکن اصلی شعر است، گویای حرکت و تفکر شعری وی است. هرچه عاطفه قوی‌تر و محسوس‌تر باشد، ماندگاری و دایره نفوذ شعر بیشتر و وسیع‌تر است. تمامی شعرهایی که در اذهان و خردهای جمعی انسان‌ها ماندگار شده‌اند همگی دارای عاطفه‌ای سرشار و متعالی هستند. عاطفه نگاه شاعر به جامعه و محیط پیرامون خود است. تمامی احساس‌هایی که شاعر به جامعه اطراف خود دارد، از جمله عواطف انسانی یا غیر انسانی، ابعاد یا بخش‌های عاطفه را تشکیل می‌دهند و همه این مسائل از دو حالت پایدار و ناپایدار بیرون نیست. ایجاد یک شعر نیک محصول عملکرد عاطفه خوب است، هرچه سطح عاطفی در یک شعر قوی‌تر باشد، به همان اندازه نیز میزان تأثیرگذاری شعر بالا می‌رود. ...

«ترجمان صبح» در 390 صفحه و در شمارگان هزار نسخه از سوی نشر پژوهش روزگار روانه بازار کتاب شده است.

انتهای پیام/