پشت‌پرده ناآرامی‌های عراق

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، چند روزی است که جنوب عراق دستخوش تحرکات گسترده اعتراضی شهروندان به وضعیت ناگوار برق شده است. این اعتراضات از بصره آغاز شد و خیلی زود به شهرهای جنوبی عراق نیز سرایت کرد و حالا به بغداد نیز رسیده است. جمعه گذشته  و پس از آن که شیخ عبدالمهدی الکربلایی سخنگوی آیت الله سیستانی از تظاهرات بصره حمایت کرد، نجفی‌ها نیز به خیابان ریختند و ساختمان استانداری و سپس فرودگاه را برای مدتی به‌تصرف خود درآوردند. این اعتراضات به دیگر شهرهای جنوب مانند کربلا، العماره، ناصریه و کوت نیز کشیده شد و چند نفر در این خشونت‌ها کشته شدند. مقر احزاب عراقی مانند حزب الدعوه، جریان حکمت، بدر و عصائب مورد حمله قرار گرفت و نیروهای کمکی ویژه از بغداد به این شهرها اعزام شدند. همچنین در برخی شهرها وضعیت منع آمدوشد شبانه برقرار شد و شبکه اینترنت این مناطق نیز از ظهر روز شنبه تا صبح روز دوشنبه به‌طور کامل قطع شد. حیدر العبادی نخست وزیر عراق که دولتش اکنون به‌طور موقت اداره کشور را در اختیار دارد، پس از این حوادث و برای کنترل اوضاع و ساکت کردن معترضان، 3.5 میلیارد دینار برای بهبود وضع خدمات‌رسانی به بصره اختصاص داد. علاوه بر آن، از تخصیص 20 هزار شغل جدید برای افراد جویای کار و بهبود وضعیت برق و آب آشامیدنی برخی شهرهای جنوبی خبر داد. اما این دستور العمل‌ها تاکنون نتوانسته است خشم مردم را آرام کند، به‌ویژه آن که از برخی اقدامات و شعارها می‌توان به‌وضوح سرنخ عوامل مخرب داخلی و خارجی را در اتفاقات چند روز اخیر دید. اقدامات مخرب در فرودگاه بین المللی نجف، تخریب اموال عمومی و حمله به مقر احزاب و آتش زدن برخی از آن‌ها و همچنین سردادن شعارهای طایفه‌گرایانه و ضدایرانی در برخی از تجمعات ــ که با نارضایتی شهروندان روبه‌رو شده و آن را خروج از مسیر واقعی اعتراضات قلمداد کرده‌اند ــ نشان می‌دهد که ردپای عناصر مخرب داخلی و حمایت خارجی در این تحرکات ملموس و قابل مشاهده است. درباره عوامل خشم مردم جنوب عراق اظهارات متعددی بیان می‌شود. با این‌که این اعتراضات با حمایت همه احزاب عراقی مواجه شده و بخش مسالمت‌آمیز آن مورد تأیید همه آن‌ها حتی مرجعیت نجف است اما از سوی دیگر برخی سیاستمداران معتقدند که این رخدادها از قبل برنامه‌ریزی شده و برای ضربه زدن به نظام سیاسی کشور و حتی سرنگونی آن است که توسط حزب بعث مدیریت می‌شود و برخی جریان‌های داخلی آن را به‌پیش می‌برند. اما مشاهدات مستقیم نویسنده این سطور از اوضاع میدانی عراق نشان می‌دهد شهروندان عراقی که از اوضاع خدمات‌رسانی، برق و بیکاری به‌ستوه آمده‌اند از تظاهرات و اعتراضات اخیر حمایت می‌کنند، هرچند که به خشونت کشیده شدن این اعتراضات و تخریب اموال عمومی باعث نارضایتی و نگرانی آن‌ها شده است زیرا ادامه این روند را باعث انحراف مطالبات و خواسته‌های خود می‌دانند، بنابراین تردیدی نیست که اعتراضات مردم به‌ستوه‌آمده از مشکل برق و فساد و بی‌توجهی سیاستمداران، عامل مهمی در گسترش دامنه جغرافیایی اعتراضات بوده است اما در همین چارچوب طبیعی است که این مسئله سوء استفاده مخالفان سیاسی عراق را در پی داشته باشد و از اعتراضات به‌جای مردم به‌عنوان ابزاری برای تخریب فضای سیاسی استفاده شود. شعارهای بی‌ارتباط با مشکلات مردم، تخریب، حمله به مقر احزاب اسلامی و حمایت بازماندگان حزب بعث و تحریک شبکه‌های رسانه‌ای مخالف نظام سیاسی، همه و همه نشان‌دهنده آمیخته شدن خواسته‌های مردم با اهداف مخالفان است. اما در داخل عراق، شهروندان، جریان صدر را متهم کرده‌اند به این‌که مطالبات واقعی مردم را به حاشیه رانده است. در حالی که مقر همه احزاب سیاسی اسلامی در جنوب مورد حمله قرار گرفته است، تنها مراکز جریان صدر هستند که تاکنون در امان مانده‌اند، همین موضوع باعث تردید مردم در نقش داشتن صدری‌ها در کشیده شدن اعتراضات به‌سمت خشونت شده است. همچنان که برخی سیاستمداران عراقی معتقدند نزدیکی اخیر دولت قانون، فتح و نصر باعث به‌هم خوردن محاسبات صدر و نارضایتی وی شده است. افزون بر این، تظاهرات امسال عراق به‌شکل ویژه و حساب‌شده‌ای از سوی شبکه‌های ماهواره‌ای پرمخاطب العربیه عربستان و اسکای نیوز امارات پوشش داده می‌شود که نشان می‌دهد این دو کشور روی اعتراضات مردمی عراق حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند و در این بین به‌نظر می‌رسد پیروزی مقتدی صدر در انتخابات پارلمانی، سعودی‌ها را بیشتر در این فکر غوطه‌ور ساخته که می‌توانند بر افکار عمومی عراق آن گونه که می‌خواهند، تأثیر بگذارند، درهرصورت برآیند اعتراضات گسترده امسال را باید کاهش مشروعیت نظام سیاسی حاکم بر عراق و احزاب سیاسی آن و افزایش بیش از پیش بی‌اعتمادی مردم به آن دانست، اعتراضاتی که وقتی بدون رهبری و ساختار مشخص و حتی بدون وجود یک اپوزیسیون داخلی قدرتمند انجام شود، می‌تواند به راهبری آن توسط عوامل و جریان‌های مخرب بینجامد و آن را از مسیر اصلی اصلاحات خارج کند و حتی تراکم آن، قطاربه‌اصطلاح بهار عربی را دوباره به حرکت وادار کند.

یادداشت خراسان/ سید رضا قزوینی غرابی

انتهای پیام/*