اما و اگرهای اصلاح الگوی کشت و آبیاری نوین در اصفهان

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، آب این مایع حیات بخش است که هر جایی باشد زندگی در آن جاری می‌شود، در روزگاری که ما با کم آبی  دست و پنجه نرم می‌کنیم انگشت اتهام کم آبی به سوی بسیاری روانه شده است.

از تصمیم مسئولان وقت و امروز تا بهره کشی صنعت از آب به ویژه اینکه اصفهان نیز یک شهر صنعتی است و از شرق و غرب و جنوب در انحصار شهرک‌هایی است که چرخ صنعت آن‌ها با همین مایع حیات بخش می‌چرخد.

این در حالی است که بر اساس آمار وزارت نیرو بیش از 90 درصد آب صرف کشاورزی می‌شود، پیشه‌ای که در ایران هنوز به صنعت به معنای واقعی تبدیل نشده و در اغلب نقاط کشور به سبک سنتی اداره شده و کشاورزان اعتقاد زیادی به آبیاری نوین که در کاهش مصرف آب نقش بزرگی دارد، نیستند.

این در حالی است که این میزان مصرف آب در قبال محصولی است که صرفه اقتصادی نه برای کشاورز و نه برای کشور دارد.

اگر چه کم آبی سبب شده که اغلب کشاورزان شغل خود را از دست دهند، وقتی آبی در کار نباشد تا آبیاری صورت گیرد کشاورزی نیز معنایی ندارد.

احمد کشاورز 60 ساله اصفهانی در مورد وضعیت کشاورزی و زندگی خود می‌گوید: اگر آب باشد محصول می‌کاریم چند سال سیب زمینی می‌کاشتیم اما آن را با التماس می‌فروختیم چون اگر فروخته نمی‌شد روی دستمان می‌ماند.

وی افزود: آب باشد یک مشکل داریم، آب هم نباشد مشکل بیشتر چون شغلی نداریم درآمد و خرج زندگی ما از همین کشاورزی است، شده‌ایم سربار خانواده و بدتر از این چه چیزی است؟

میثم نیز کشاورز 30 ساله و برنج‌ کاری است که در لنجان کشاورزی می‌کند، وی می‌گوید: به ما گفته‌اند برنج‌کاری ممنوع است، ما چه چیزی کشت کنیم که جای آن باشد؟ با این وضعیت تا چند سال دیگر صدقه بگیر کمیته امداد می‌شویم.

حسین محمدرضایی عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی شهرستان اصفهان با اشاره به وضعیت کشاورزی در اصفهان اظهار داشت: وضعیت کشاورزی و کشاورزان با توجه به کمبود آب در اصفهان خوب نیست، کشاورزی که 2 سال است درآمد نداشته و تنها منبع درآمدش کشاورزی بوده اکنون در وضعیت معیشتی بدی به‌سر می‌برد.

قول استاندار به کشاورزان

وی افزود: زمین‌های حوضه زاینده رود وابسته با آب زاینده رود است و چاه‌ها متاثر از زاینده رود هستند، اگر زاینده رود آب داشته باشد چاه‌های آن‌ها نیز آب دارد و کشاورزی رونق دارد، در حال حاضر وضعیت آب به قدری وخیم است که حتی باغ‌ها  در حال از بین رفتن هستند در حالی که استاندار اصفهان قول داده بود اگر قرار باشد با آبپاش آب به درختان بدهم نمی‌گذارم خشک شود ولی متاسفانه در بعضی مناطق درختان در حال خشک شدن است.

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی شهرستان اصفهان گفت: در شرق اصفهان بخش زیادی از باغ‌ها از بین رفته‌اند و درغرب اصفهان هم وضعیت باغ‌ها وخیم است، به همین دلیل در شورای هماهنگی زاینده رود در تهران قرار بر این شد که 30 میلیون متر مکعب آب برای نجات باغ‌های غرب اصفهان برای جلوگیری از خشک شدن تخصیص یافته است،  اگر چه با این مقدار مشکل باغ‌ها حل نمی‌شود.

آمار بیش از 90 درصد مصرف آب برای کشاورزی نادرست است

وی در پاسخ به اینکه طبق آمار وزارت نیر بیش از90 درصد آب صرف کشاورزی می‌شود تصریح کرد: اینکه می‌گویند بیش از 90 درصد آب برای کشاورزی است آمار درستی برای ایران به ویژه اصفهان نیست برای مثال بیشتر حجم آب زاینده رود برای مصرف شرب و صنعت و انتقال به استان یزد و شهرستان‌های اطراف و برداشت‌ های بی رویه وغیر قانونی در استان بالا دست است.

محمدرضایی بیان کرد:  این آمار غلط است زیرا با احتساب آب‌های زیرزمینی، یعنی چاه‌ها است که فعلا درصد زیادی از این چاه‌ها خشک و آب ندارند این آماری که وزارت نیرو داده میزان برداشتی است که در پروانه‌های بهره برداری آن‌ها ثبت شده است؛ با این شرایط کم آبی چاه‌هایی که پروانه 25 لیتر در ثانیه برداشت دارد در حال حاضر یا آب ندارد یا اینکه میزان خیلی کمتر از پروانه بهره‌برداری برداشت می‌شود.

وی با اشاره به اصلاح الگوی کشت گفت: برای اصلاح الگوی کشت باید محصولی جایگزین محصول قبلی شود که درآمدش در همان حد یا بیشتر باشد تا کشاورز ترغیب شود کشتش را عوض کند پیش از این در غرب اصفهان برنج کاری بود که ممنوع  شد، بنابراین الان برای کشاورز باید کشت جایگزینی معرفی شود که درآمدش جایگزین برنج شود.

محمدرضایی خاطرنشان کرد: در غرب اصفهان زمین‌ها هزاران سال است که برنج کاری می‌شده و سازگاری با منطقه دارد، سطح زمین‌ از لجن و سطح زیرین آن از سنگ شیست تشکیل  شده و آب نفوذ نمی‌کند اگر هم نفوذ کند باز به زاینده رود بر می‌گردد زیرا این زمین‌ها در حاشیه زاینده رود واقع شده است و زاینده رود همانند یک زهکش عمل می‌کند؛ برای مثال اگر در لنجان ذرت کشت کنند آب بیشتری مصرف می‌شود بنابراین جایگزین خوبی نیست.

برنج‌کاری به کمتر از 3 هزار هکتار کشت رسیده است

وی تصریح کرد: پیش از این در غرب اصفهان نزدیک به 24 هزار هکتار برنج کاری بود در چند سال اخیر به دلیل کم آبی و ممنوعیت کشت برنج به 3 الی 4 هزار هکتار کاهش یافت اما امسال با توجه به این وضعیت کمتر از 3 هزار هکتار کشت شده  است و در حال حاضر به دلیل بی آبی در حال خشک شدن است.

رئیس انجمن حمایت از کشاورزان اصفهان با اشاره به اصلاح آبیاری نوین گفت: کشت با روش‌های آبیاری تحت فشار قطره‌ای و یا بارانی شرایط خاص خودش را می‌‌طلبد، در شرق اصفهان آب کیفیت خود را به دلیل کم آبی از دست داده است و سختی و شوری آب بالا است، در نتیجه اگر به صورت بارانی استفاده شود با بارش این نوع آب بر روی برگ سبب برگ سوزی گیاه می‌شود.

وی اظهار داشت: اگر آبیاری قطره‌ای باشد چون املاح آب بالا است ناظر قطره چکان آب رسوب کرده و موجب گرفتگی خواهد شد،  آبیاری نوین شرایط آبی خاص با سختی پایین آب همچون آب زاینده رود نیاز است.

کمبود آب سیستم آبیاری نوین را زیر سئوال می‌برد

از آنجائی که گفته شده بیشتری مصرف آب صرف کشاورزی می‌شود، اسفندیار امینی مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان در مورد آبیاری نوین به تسنیم، گفت: کمبود آب، سیستم آبیاری نوین را زیر سئوال می‌برد، آبیاری تحت فشار را برای تمام نقاط کشور فقط با یک نسخه نمی‌توان اجرایی کرد.

وی افزود: در اجرای سیستم آبیاری نوین، قطره‌ای، بارانی و حتی سنتی ابتدا باید حداقل آب کافی وجود داشته باشد، اینکه رودخانه زاینده‌رود، چاه‌های کشاورزان و چشمه‌سارها کامل خشک باشد و کشاورزان آبی در اختیار نداشته باشند اجرای این مباحث مفهومی پیدا نمی‌کند و چنانچه حتی آبیاری قطره‌ای هم توسط کشاورز اجرا شود در چنین شرایطی هیچ‌گونه فایده‌ای ندارد.

مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان بیان کرد: اگر آب هم به اندازه اندک برای کشاورزی تأمین گردد این میزان باید از کیفیت مناسب برای آبیاری قطره‌ای و نوین برخوردار باشد آبی که املاح آن در حد بسیار بالایی قرار دارد و به قول کشاورزان آب شور اجرای این روش‌ها هیچ‌گونه فایده‌ای ندارد.

وی تصریح کرد: متأسفانه در حوزه زاینده‌رود اگر هم برخی از چاه‌ها مختصر آبی دارند به دلیل اینکه این آب املاح آن بالا است و چون آب رودخانه جاری نیست بسیاری از مناطق که سیستم آبیاری نوین را اجرایی کرده‌اند امکان استفاده از آن سیستم را با آن آب حداقلی و املاح بالا ندارند.

نسخه آبیاری تحت فشار برای تمام نقاط کشور نیست

امینی در پاسخ به اینکه آیا اجرای سیستم آبیاری نوین به تنهایی می‌تواند پاسخگوی کم‌آبی استان و مشکلات کشاورزان باشد گفت: با این شرایط در حال حاضر برخی از افراد حداقل آب را برای آبیاری محصولات خود دارند، اما مهمتر از اجرای سیستم آبیاری داشتن و ساخت استخر ذخیره آب است اگر این آب حداقل آن در استخری جمع‌آوری نشود و امکان استفاده مستقیم آن در داخل سیستم نباشد هیچ‌گونه اقدامی در عمل اجرایی نشده است.

وی خاطرنشان کرد: بنابراین در سیستم‌های آبیاری تحت فشار و کم فشار استخرها را باید اجرایی کنند در حال حاضر این نوع سیستم در بسیاری از مزارع و باغات عملیاتی شده اما به دلیل نبود استخر برای جمع‌آوری آب کافی با مشکلات بسیاری روبه‌ رو هستند.

مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان اظهار داشت: آبیاری تحت فشار را برای تمام نقاط کشور فقط با یک نسخه نمی‌توان اجرایی کرد، برخی مناطق مثل آبیاری در اطراف حوزه زاینده‌رود از نوع آبیاری غرق‌آبی به این مفهوم نیست که آب زیادی استفاده می‌شود زیرا این آب مجدد به سفره‌های زیرزمینی باز می‌گردد.

وی گفت: در حال حاضر رودخانه زاینده‌رود خشک است اما مشاهده می‌کنیم که در شرق اصفهان اطراف رودخانه هنوز کشاورزی انجام می‌شود و این مسئله فقط به دلیل آبیاری غرق‌آبی است و اینکه آب خوان نزدیک رودخانه حداقل آبی دارد اما آب‌هایی که استخراج می‌کنند بخشی از آن مجدد چندین مرتبه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امینی افزود: اما در مراکزی مثل برخوار که چاه‌ها بسیار عمیق است اگر از سیستم آبیاری غرق‌آبی استفاده شود به دلیل عدم بازگشت مجدد آب به سفره‌های زیرزمینی امکان آن وجود ندارد و تمامی آب‌ها تبخیر می‌شود.

به نظر می‌رسد آبیاری نوین نیز نیاز به آب دارد در واقع باید حداقل آبی وجود داشته باشد تا این سبک آبیاری اجرا شود اگر چه سهم آب مصرفی توپ و اتهامی است که فعلاً به میدان کشاورزی افتاده است و این در حالی است که نمایند‌گان کشاورزان آن را قبول ندارند و این مسئله را تکذیب می‌کنند.

به گزارش تسنیم، به هر حال اصلاح الگوی کشت یکی از مواردی است که می‌تواند کمک شایانی به کشاورزی کند اصلاح الگویی که پشت آن فکر و پژوهش شده و به صنعت کشاورزی و حال و روز کشاورزان نیز کمک می‌کند، اما اینکه چقدر پیشنهاد  اصلاح الگوی کشت جدی بوده نیز قابل تامل است.

انتهای پیام/ ع