بندر جدید ترکمن‌باشی، پیوند جدیدی برای توسعه تجارت اوراسیایی
«دیپلماسی ترانزیتی» ترکمنستان نه‌تنها ظرفیت‌های زیادی برای افزایش ثروت و رفاه خود ترکمنستان، بلکه دیگر همسایگان شرقی که محصور در خشکی هستند به وجود آورده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مجله «یوریژیان دیلی مانیتور» در شماره 71 خود در مقاله‌ای به قلم جان دالی، پژوهشگر موسسه آسیای مرکزی و قفقاز در واشنگتن، به بررسی ابعاد و پیامدهای آغاز به کار بندر بین‌المللی جدید ترکمن‌باشی در دریای خزر بر تجارت در اوراسیا پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
قربانقلی بردی‌محمداف، رئیس‌جمهور ترکمنستان در مورخ 2 مه سال جاری برای افتتاح بندر بین‌المللی ترکمن‌باشی، از سواحل این کشور در دریای خزر بازدید کرد.
بردی‌محمداف در این مراسم اظهار داشته بود که این بندر بین‌المللی نه‌تنها برای ترکمنستان، بلکه برای کل منطقه مزیت‌ها و منافعی در بر دارد. این بندر در نظر دارد تا به یک نقطه پیوندی مهم در فرایند شکل‌گیری سیستم مدرن حمل و نقل دریایی از طریق خزر، تبدیل شود.
وی همچنین در این مراسم استفاده از این بندر را به همسایگان، به‌ویژه جمهوری‌های آسیای مرکزی پیشنهاد کرد.
طرح‌ریزی برنامه توسعه این بندر 5 سال پیش صورت گرفت؛ زمانی که هنوز نرخ گاز طبیعی افت نکرده و منبع اصلی درآمدهای صادراتی ترکمنستان را از میان نبرده بود.
بنا به گفته وزارت امور خارجه ترکمنستان، فرایند ساخت بندر بین‌المللی ترکمن‌باشی آگوست سال 2013 آغاز شد. بندر جدید مساحتی بالغ بر 375 هکتار را پوشش داده و از ترمینال‌های کشتی‌رانی، مسافربری و حمل بار برخوردار است. طول اسکله این بندر نیز حدود 1.1 مایل است و در ابتدا می‌تواند پذیرای 17 کشتی باشد.
بندر بین‌المللی ترکمن‌باشی برای ظرفیت قابل توجهی از خدمات طراحی شده است: دولت ترکمنستان می‌گوید تاسیسات جدید به صورت سالانه قابلیت خدمات‌رسانی به 300 هزار مسافر، 75 هزار تریلی و معادل 400 هزار کانتینر بر مبنای واحد معادل 20 پایی (TEU) را دارا می‌باشد. ظرفیت سالانه ترانزیت بار نیز 17 الی 18 میلیون تن برآورد شده است؛ لنگرگاه‌های ساحلی نیز با سرعت 25 TEU در ساعت می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
جزء مهم دیگر بندر جدید ترکمن‌باشی مجموعه کشتی‌سازی و تعمیرات (کشتی) بالکان است. این پروژه با ظرفیت پردازش 12 هزار تن فولاد توسط شرکت ترکیه‌ای «گاپ ایشات» پیرو قراردادی که در ماه مه سال 2014 با اداره خدمات دریا و رودخانه‌های ترکمنستان به امضا رسیده، ساخته شده است.
این تاسیسات به صورت سالانه از قابلیت ساخت 4 الی 6 کشتی و نگهداری و مراقبت از 20 الی 30 کشتی برخوردار است. این امر به ترکمنستان امکان اجرای پروژه‌های تعمیراتی برای کشتی‌های غیرنظامی همچون کشتی‌های نفت‌کش، کشتی‌های باری خشک و یدک‌کش‌ها را اعطا می‌کند. علاوه بر این، ترکمن‌باشی که پیش از این به نام کراسناودسک شناخته می‌شد، زمانی بندر اصلی نیروی دریایی ترکمنستان بود.
ظرفیت‌های بندر بین‌المللی ترکمن‌باشی عمدتاً در منطقه خزر در نظر گرفته شده است. در مجمع اخیری که تحت عنوان «جاده ابریشم بزرگ؛ نقطه عطف تحولات جدید» در راستای افتتاح این بندر در ترکمنستان برگزار شد، الکساندر ژیلکین، فرماندار منطقه آستاراخان روسیه با اشاره به ازسرگیری کشتی‌رانی میان بندر اولیا روسیه در خزر و بندر ترکمن‌باشی، به شرکت کنندگان گفت: افتتاح بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان در راستای منافع منطقه آستاراخان روسیه نیز می‌باشد.
ژیلکین همچنین افزود: آستاراخان مدت‌هاست روابط نزدیکی را با کشورهای ساحلی خزر و به‌ویژه ترکمنستان شکل داده است.
قرقیزستان که شرقی‌ترین جمهوری آسیای مرکزی است نیز در این راستا منافعش را در استفاده از بندر ترکمن‌باشی اظهار داشت.
کورمان‌بیک آکیشف، مدیر آژانس هواپیمایی کشوری قرقیزستان که به‌عنوان رئیس هیات قرقیزی در این مجمع شرکت کرده بود به گزارش‌گران گفت: این که بندر بین‌المللی ترکمن‌باشی در سواحل ترکمنستان در دریای خزر عملیاتی شده، بسیار حائز اهمیت است.
همانطور که می‌دانید قرقیزستان به هیچ دریایی دسترسی ندارد ... بندر جدید می‌تواند به میزان قابل توجهی مدت زمان سفر را برای جریان‌های بزرگ کالا به میزان زیادی کاهش دهد و سطح کیفی جدیدی از مبادلات تجاری و اقتصادی بین اروپا و آسیا را فراهم آورد.
بردی‌محمداف نیز در این راستا اظهار داشت که ترکمنستان در پی بررسی امکان‌سنجی سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان همکاری شانگهای (SCO)، کشورهای مستقل مشترک المنافع (CIS) و سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) برای استفاده از این بندر بین‌المللی می‌باشد.
با گذشت بیش از 100 سال از نخستین روز‌های قرن بیستم، در پرتو هماهنگی میان منافع چین و اروپا، دریای خزر به‌عنوان یک نقطه کلیدی در ترانزیت بین‌قاره‌ای از طریق جاده ابریشم بزرگ توسعه پیدا کرده است. حاکمیت کمونیسم بر روسیه طی سال‌های 1917 تا 1991 این ارتباطات را بسیار دشوار کرده بود و امروز تنها ارتباط دریایی خزر در حوزه حاکمیت روسیه از طریق کانال داخلی ولگا- دُن امکان‌پذیر است.
از 1991 (پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) با افزایش استخراج منابع هیدروکربنی از خزر تنش‌هایی بین کشورهای ساحلی به وجود آمده است. با این وجود، اگرچه مشکل میان 4 جمهوری شوروی سابق و ایران همچنان حل نشده است، اما بندر بین‌المللی جدید ترکمن‌باشی نه‌تنها ظرفیت‌هایی برای تامین منافع این کشورها، بلکه برای کشورهایی با مسافت بیشتر از شرق آسیا تا اروپا نیز سودمند است. تاسیسات جدید از ظرفیت ترانزیت 18 میلیون تن کالا برخوردار است که در صورت استفاده، می‌تواند به بزرگترین بندر خزر تبدیل شود.
در نهایت باید اشاره کرد «دیپلماسی ترانزیتی» ترکمنستان نه‌تنها ظرفیت‌های زیادی برای افزایش ثروت و رفاه خود ترکمنستان، بلکه دیگر همسایگان شرقی که محصور در خشکی هستند، از ازبکستان تا افغانستان و قرقیزستان را نیز دارا می‌باشد. این امر از طریق ایجاد یک پیوند دریایی برای دستیابی بازارهای غربی به محصولات شرقی صورت می‌گیرد. در حالی که چین بیشترین انگیزه را در توسعه شبکه‌های ترانزیتی اوراسیا از خود نشان داده است، این مسیر برای روسیه یک کریدور جدید صادراتی بدون گذر از هیچ یک از کشورهای عضو ناتو فراهم می‌آورد.
در مجموع با توجه به این که دو قدرت فائقه اوراسیایی، یعنی چین و روسیه منافع مشترکی در توسعه تجارت اوراسیایی دارند که با مشارکت دولت ترکمنستان در چارچوب‌هایی نظیر سازمان همکاری شانگهای، کشورهای مستقل مشترک المنافع و ... ادغام شده است، به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاری‌های عشق‌آباد در این بندر عاقلانه بوده است.
انتهای پیام/
