گزارش تسنیم|نظر کارشناسان درباره حادثه تروریستی تاجیکستان و بازیگردانان آن

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم در حادثه تروریستی اخیر به دوچرخه‌سواران غربی در جنوب تاجیکستان، اگرچه داعش روز نخست پس از حادثه مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و روز بعد از آن نیز ویدئویی از بیعت مهاجمین با ابوبکر البغدادی منتشر کرد، لکن، دولت تاجیکستان همچنان اصرار زیادی برای مشارکت دادن حزب نهضت اسلامی در این حمله تروریستی دارد.

در ابتدا وزارت امور داخلی اظهار داشت: این حمله توسط اعضای حزب نهضت اسلامی و با سازماندهی افرادی که در جمهوری اسلامی ایران آموزش دیده بودند صورت گرفته است. این امر با اعتراض شدید وزارت امور خارجه کشورمان و تکذیبیه حزب نهضت اسلامی مواجه شد. علاوه بر این، کارشناسان و تحلیل‌گران مسائل تاجیکستان نیز نسبت به این موضوع تحلیل‌هایی ارائه دادند که در ادامه می‌خوانید.

در این زمینه همانطور که پیش از این ذکر شد، وزارت امور داخلی تاجیکستان نخستین مرجعی بود که نسبت به این حادثه تروریستی موضع‌گیری کرد و البته در همان نگاه اول نیز آن را بر عهده حزب نهضت اسلامی و جمهوری اسلامی ایران انداخت.

در این راستا دادستانی کل تاجیکستان انتشار ویدئوی بیعت مهاجمین به توریست‌ها با ابوبکر البغدادی، سرکرده گروه تکفیری- تروریستی داعش را با هدف دور کردن توجهات از سوی سازمان‌دهی کننده اصلی این حمله، یعنی حزب نهضت اسلامی دانست. در این اظهارات گفته شده که حسین عبدالصمداف، این حمله را با دستور ناصرخواجه عبداف، از اعضای حزب نهضت انجام داده است.

ادوارد لمون، استاد دانشگاه کلمبیا آمریکا در نخستین روز پس از وقوع این حادثه تروریستی، با بیان این که انتشار ویدئوی داعش احتمال به انجام رسیدن حمله توسط گروه تروریستی مذکور را بالا می‌برد، گفته بود: در حال حاضر هنوز درباره این که داعش مستقیماً (و با برنامه) بر روی مهاجمان تاثیر گذاشته و یا اینکه مهاجمین صرفاً تحت تاثیر فراخوان‌های داعش قرار گرفته و اهدافی را در جماهیر شوروی سابق آن هم بدون ارتباطی مستقیم با اعضای داعش مورد حمله قرار داده‌اند، هنوز محل ابهام قرار دارد.

وی در خصوص حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هم گفته بود: ما تاکنون هیچ ارتباطی از اعضای حزب نهضت اسلامی با امور خشونت‌آمیز ندیده‌ایم.
پایگاه دیپلمات نیز در تحلیلی به قلم کاترین پوتز، با تحلیل روش استفاده شده در این تهاجم و شباهت آن با چند مورد از حملات دیگر داعش، با اشاره به بیانیه داعش در پذیرش مسئولیت این حمله و انتشار ویدئوی بیعت مهاجمین با این گروه تروریستی می‌نویسد: در بسیاری از مواردی از این دست، ارتباط و وفاداری مهاجمین با داعش اثبات شده نبود، اما در مورد اخیر تاجیکستان این امر نیز به واقعیت تبدیل شده و تردیدی در آن نیست.

وی در ادامه می‌افزاید: در واقع در این پرونده شواهد بسیار کمی برای تردید در ارتباط این حمله با داعش وجود دارد. در حالی که مشخص نیست این حمله از خارج کشور سازماندهی شده و یا تحت تصورات و برداشت‌های مهاجمین به صورت خودجوش صورت گرفته، اما این مورد قطعی است که انگیزه‌های این موضوع از داعش و تبلیغات آن برگرفته شده است.

با این وجود اما باز هم دولت تاجیکستان تصمیم دارد تا حزب نهضت اسلامی را برای این موضع مورد عتاب قرار دهد. همانطور که پیش‌تر هم در رسانه‌های مختلف بیان شده است، دولت تاجیکستان از سال 2015 تلاش‌های منسجمی برای نابودی کامل این حزب سیاسی صورت داده است.

پایگاه تحلیلی اوراسیانت نیز که زیر نظر دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده فعالیت می‌کند، در مقاله‌ای تحلیلی که نام نویسنده آن مشخص نیست با اشاره به اظهارات دولت و تکذیبیه حزب نهضت اسلامی، می‌نویسد: ایده ارتباط میان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و داعش مساله‌ای نیست که به جز دولت تاجیکستان، شخص دیگری در جهان آن را تصدیق کند. به نظر می‌رسد این موضوع در راستای تلاش‌های دوشنبه برای متقاعد کردن مسکو به منظور قرار دادن نام این حزب مخالف در لیست گروه‌های تروریستی سازمان پیمان امنیت جمعی، صورت گرفته است.

ویتالی آرکوف، از تحلیل‌گران ارشد شبکه تحلیلی «پولیت روس» نیز در گفت‌و‌گو با «پیام» با اشاره این که این نخستین بار نیست که دولت تاجیکستان بدون تحقیق و بررسی چنین پیش‌گویی می‌کند و این حادثه تروریستی را به حزب نهضت اسلامی نسبت می‌دهد، می‌گوید که دولت به‌دلیل آن که وجهه و آبروی امنیتی خود برای محافظت از شهروندانش در مقابل داعش را خدشه‌دار نکند، این مساله را به نهضت ارتباط می‌دهد.

آرکوف همچنین اظهار می‌دارد: دولت تاجیکستان در تلاش است تا این واقعیت را پنهان کرده و مسئولیت این حمله تروریستی را مثل همیشه بر دوش نهضت انداخته است. از سوی دیگر دولت سعی می‌کند این را به مردم و جامعه بین‌المللی بقبولاند که بزرگ‌ترین مخالف سیاسی‌اش، یک گروه خشن است.

نادژدا عطایوا، رئیس «انجمن حقوق بشر در آسیای مرکزی» نیز با بیان این که ورای این اتهامات صرفاً انگیزه‌های سیاسی وجود دارد، با پرسش 3 سوال کلیدی، می‌افزاید: در نتیجه فشارهای دولت، بسیاری از اعضا و طرفداران حزب نهضت اسلامی وادار به خروج از کشور شده‌اند. اما اعضای این حزب در مهاجرت و رو‌به‌رو شدن با شرایط جدید، با تمام مسئولیت و آگاهی از خود قابلیت هماهنگ‌سازی با جامعه دموکراتیک را نشان می‌دهند. معلوم است که این وضعیت موجب خشنودی دولت که این حزب را تروریستی اعلام کرده مطلوب نیست و به طرق گوناگون سعی می‌کند این حزب را خشن نشان دهد.

عبدالرحمان نظرزاده، کارشناس مسائل نظامی در این باره دیدگاهی متفاوت از دیگران داشته است.

وی ضمن اشاره به این که این عملیات نه کار داعش است و نه کار حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، می‌گوید: این تهمت‌پراکنی‌ها، اشتباه بزرگ سیاسی و نظامی است. اینکه چند نفر از جوانان از شهرهای مختلف روسیه به تازگی به کشور برگشته و در کشور اسلامی تاجیکستان، که فضای نابرابری در آن حکم‌فرماست، حکومت را غافل‌گیر کنند، خیلی به واقعیت نزدیک نیست. به نظرم فرضیه وجود خود دولت در ورای این سناریو محتمل‌تر است.

این تحلیل‌گر نظامی همچنین می‌افزاید: از آثار ضرب و شتم و زخم‌های کهنه روی بدن این جوانان مشخص است که پس از اجرای این برنامه، بی‌رحمانه به هلاکت رسیده‌اند. دولت می‌خواسته توجه جهان را به خود جلب کرده و آسیب‌پذیری تاجیکستان از تهدید تروریسم و افراط‌گرایی تاجیکستان در منطقه را به معرض نمایش بگذارد.

لقمان بایماتف، تاریخ‌شناس و تحلیل‌گر سیاسی در این باره می‌گوید: پاسخ دادن به این سوال سخت است؛ زیرا روش‌هایی که داعش برای کشورهای آسیای مرکزی استفاده می‌کند به درستی معلوم نیست. اطلاعات درباره اصول عملکرد داعش اندک است.

آنچه کارشناسان می‌دانند تنها نتیجه کارهای داعش است. اما شکی در آن نیست که کشورهای آسیای مرکزی در نقشه داعش قرار دارند.

حادثه‌ای که در تاجیکستان رخ داد، طبق نظر آمریکایی‌ها نتیجه کار داعش است. آمریکایی‌ها می‌دانستند که داعش بالاخره در آسیای مرکزی نیز ظهور می‌کند، اما فکرش را نمی‌کردند که به این سرعت و از تاجیکستان این امر صورت بگیرد. این که حزب نهضت اسلامی در این حمله متهم شود، من شک و تردید دارم.

انتهای پیام/