فعال سیاسی تاجیک در گفت‌وگو با تسنیم: قضایای حمزه و فاطمه باعث وحدت میان گروه‌های سیاسی شد
فعال سیاسی تاجیک می‌گوید پس از نتیجه‌بخشی فعالیت «ستاد نجات حمزه» در قضیه حمزه طلازاده ۴ ساله و فاطمه دولتوای ۱۰ ساله، این ستاد را به «کمیته شهروندی برای نجات گروگان‌ها و زندانیان سیاسی» تبدیل کرده‌اند و این امر موجب وحدت میان گروه‌های سیاسی شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دو پرونده فرزندان خردسال فعالین تاجیک، یکی حمزه طلازاده، نوه محی‌الدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و دیگری فاطمه دولتوا، دختر شبنم خدای‌دادوا، از اعضای سابق گروه 24 که در حال حاضر فعال حقوقی می‌باشد، حواشی بسیاری را در فضای سیاسی و رسانه‌ای تاجیکستان به وجود آورد.
در این راستا اعتراضات بسیاری نسبت به اقدامات و مواضع دولت تاجیکستان در ممانعت از خروج این کودکان خردسال از کشور و پیوستن به والدین‌شان صورت گرفت. هم در قالب کمپین‌های مجازی در شبکه‌های اجتماعی و هم در چارچوب تظاهرات و تجمعات اعتراضی در برخی کشورها (در اروپا).
در همین راستا، مصاحبه‌ای را با "عبدالستار بابایف" رئیس ستاد موقتی که در ابتدا «نجات حمزه» نامیده شد و سپس به «کمیته شهروندی نجات گروگان‌ها و زندانیان سیاسی» تغییر نام داد، ترتیب داده‌ایم.
شکل‌گیری «ستاد نجات حمزه»
تسنیم: از ستاد آزادسازی گروگان‌های سیاسی تاجیک بگویید. چطور شد که چنین ستادی شکل گرفت؟ چه گروه‌ها و احزاب سیاسی در آن مشارکت دارند؟
بابایف:بنده قبلاً هم می‌دانستم که حمزه 4 ساله مبتلا به سرطان است و مادرش با دو فرزند دیگر می‌خواست از کشور خارج شود، اما مقامات تاجیکستان به او اجازه نمی‌دادند. حدود 7 ماه قبل از این موضوع هم رسانه‌ها برای نخستین بار اعلام کرده بودند که حمزه طلازاده، نوه محی‌الدین کبیری به بیماری سرطان جنین مبتلا شده است.
با شدت گرفتن بیماری حمزه و زمانی که عکس بیماری او در رسانه‌ها منتشر شد، دیگر هیچکس نمی‌توانست نسبت به این موضوع بی‌تفاوت باشد. به همین خاطر ما به همراه گروهی از اعضا و فعالین احزاب سیاسی، جنبش‌ها و انجمن‌های مختلف تاجیک و همچنین چهره‌های سیاسی، حقوقی و روزنامه‌نگاران مستقل ستادی تشکیل دادیم تا نسبت به این موضوع اقداماتی را صورت بدهیم.
هدف ما هم تنها آزادی و نجات حمزه بود. به همین دلیل هم نام ستاد را «نجات حمزه گذاشتیم». بنده در این ستاد به عنوان رئیس انتخاب شدم و افرادی نیز به مسئولیت‌های دیگری مانند حقوقی و هماهنگ‌سازی با روزنامه‌نگاران خارجی و فعالین حقوق بشری منصوب شدند و کار را آغاز کردیم.
از کمپین‌های مجازی و پتیشن 140 هزار نفری تا برگزاری تظاهرات در کشورهای اروپایی
تسنیم: اقدامات این ستاد در خصوص دو پرونده حمزه طلازاده دقیقاً چه بود؟ این ستاد از چه روش‌ها و ابزارهایی برای دست‌یابی به اهدافش استفاده کرده است؟
بابایف: ابتدا اقدامات را با انتشار تصاویری از حمزه و درخواست برای آزادی او در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی آغاز کردیم. ما یک پتیشن بین‌المللی را نیز برای نجات حمزه به راه انداختیم که 140 هزار امضا نیز در آن جمع آوری شد.
اما بعد تصمیم گرفتیم تظاهرات اعتراضی را نیز به خصوص در کشورهای اروپایی که مهاجرین تاجیک در آن‌ها زیادند، برگزار کنیم. همانطور که شما و جامعه جهانی شاهد بودند، ما تظاهراتی را در کشور لیتوانی برگزار کردیم و شمار زیادی از مهاجرین تاجیک در این تظاهرات شرکت کرده و از دولت تاجیکستان درخواست کردند تا هرچه زودتر مدارک شناسایی حمزه به او بازگردانده شده و برای درمان به کشورهای خارجی سفر کند.
با این حال حکومت و مقامات تاجیکستان مدعی بودند که هیچ اقدامی از جانب خانواده حمزه برای خروج‌شان از کشور انجام نشده است. حال آن که ما می‌دانستیم این صرفاً یک بهانه‌جویی است و حدود 3 سال است که همسر روح‌الله طلازاده، مادر حمزه خردسال تلاش کرده بود تا به خارج از کشور سفر کند، اما مدارک شناسایی‌اش را به طریقی که هنوز مشخص نیست، از آن‌ها گرفته بودند.
مادر حمزه هم گفته بود که نمی‌دانم که پس از وقایع سپتامبر 2015 مدارک شناسایی‌ام چه شده و کجا هستند.
اینچنین ما تظاهرات دیگری هم در کشور اتریش، شهر وین برگزار کردیم. در آن‌جا نیز مهاجرین و مبارزین تاجیک که گرد هم آمده بودند از سازمان‌های حقوق بشری درخواست کردند تا برای حل مشکل حمزه 4 ساله مساعدت کنند. تا این که بالاخره حمزه از کشور خارج شد و مقامات تاجیکستان مدارک او و مادرش را به آن‌ها بازگرداندند.
تشکیل «کمیته شهروندی برای نجات گروگان‌ها و زندانیان سیاسی»
تسنیم: چطور شد که بلافاصله بعد از قضیه حمزه مساله فاطمه دولتوا مطرح شد؟ در این قضیه هم ستاد شما فعالیتش را ادامه داد؟
بابایف:بله، بعد از آن وقتی که قضیه فاطمه، دختر شبنم خدای‌دادوا پیش آمد، ما تصمیم به ادامه کار گرفتیم. البته می‌دانید که ستاد یک نهاد موقتی است که در حالت‌های ضروری تشکیل می‌شود و بعد از حل شدن مشکل اعضای آن مجدداً پراکنده می‌شوند.
بعد از قضیه حمزه چون مسائل مربوط به فاطمه پیش آمد که برای مدت 4 سال در اسارت دولت تاجیکستان قرار داشت و نمی‌توانست نزد مادرش در اروپا برسد، ما تصمیم به ادامه کار گرفتیم.
تصمیم ما تبدیل ستاد به یک کمیته بود تا اعضای احزاب، جنبش‌ها و انجمن‌های مختلف همچون انجمن آزاداندیشان تاجیک، حزب نهضت اسلامی، حرکت اصلاحات و رشد تاجیکستان و همچنین چهره‌ها و شخصیت‌های مستقل در آن عضو شوند.
نهایتاً ما این کمیته را «کمیته شهروندی برای نجات گروگان‌ها و زندانیان سیاسی» نام‌گذاری کردیم. هدف از نام‌گذاری این کمیته هم مشخص است. قرار شد تا زمانی که آخرین زندانی بی‌گناه و گروگان سیاسی در تاجیکستان آزاد نشده، این کمیته به کار خود ادامه دهد.
در قضیه فاطمه هم همان روش پیشین را ادامه دادیم. تصمیم گرفتیم تا به روش‌های قانونی کشورهای موجود، تظاهراتی را برگزار کنیم و از طریق رسانه‌ها هم اعلام کردیم که اگر فاطمه هم آزاد نشود، در مورخ 14 آگوست نزد سفارت تاجیکستان در برلین تظاهرات می‌کنیم، اما بعد دیدیم که قبل از آن فاطمه دولتوا و مادربزرگش از کشور خارج شدند و ما هم دیگر تظاهرات را لغو کردیم.
قضایای حمزه و فاطمه برای تاجیک‌ها وحدت‌آفرین بود
تسنیم: تا پیش از این شاهد شکل‌گیری چنین موجی از مخالفت‌ها با این اقدامات دولت تاجیکستان نبوده‌ایم. چطور شد که در پرونده حمزه و فاطمه این فشارها از سوی افکار عمومی و سازمان‌های بین‌المللی شکل گرفت و نتیجه‌بخش هم بود؟
بابایف: به راستی که این حالت حمزه و فاطمه مردم را بی‌تفاوت نگذاشت کنار هم جمع شدند و وحدتی به وجود آمد. ما هم از طریق رسانه‌ها افکار عمومی جهان را آگاه کردیم که مردمانی در تاجیکستان وجود دارند که چنین مسائلی بر آن‌ها روا می‌شود.
مادرانی که سال‌های طولانی نمی‌توانند فرزندان خود را ببینند و حتی تماس بگیرند و کودکانی که نمی‌توانند به دیدار والدین خویش بروند. چنین توانستیم جامعه جهانی و هم سیاستمداران و احزاب خود را برای اقدام مشترک متقاعد کنیم و نوعی وحدت و مبارزه سیاسی برای یک هدف مشترک به وجود بیاید.
خروج حمزه و فاطمه به معنای تغییر در رویکردهای دولت تاجیکستان نیست
تسنیم: در خصوص این دو مورد اخیر دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. دولت تاجیکستان این را نشانه حسن نیت و بخشش می‌داند، مخالفین و همکاران شما نتیجه اعمال فشارها. آیا واقعاً اپوزوسیون به چنین قدرتی در خارج از کشور دست یافته که می‌تواند دولت را وادار به اتخاذ چنین تصمیماتی کند؟ اگر چنین بوده، چرا برای امور و مسائل دیگر تاکنون این فشارها نتیجه‌بخش نبوده؟ گروه سومی نیز در تحلیل این تحولات معتقدند نوعی تغییر و تحول در فضای سیاسی تاجیکستان به وجود آمده است. آیا واقعاً فضای تاجیکستان در حال بازتر شدن است و وضعیت مخالفین رو به بهبود؟
بابایف: من اینطور فکر نمی‌کنم که تاجیکستان در حال بازتر شدن است و وضعیت برای مخالفین رو به بهبودی باشد. امروز سطح زندگی مردم به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شدت تنزل یافته که به دلیل ضعف دولت است.
مردم تاجیکستان امروز در تنگنای شدیدی قرار دارند. با وجود گذشت 25 سال از فروپاشی شوروی، هنوز در دوشنبه که پایتخت کشور است، برق برای همه مردم در دسترس نیست. اما در عوض دولت برای این که فکر و ذهن مردم را از این موضوعات منحرف کند، صحنه‌سازی می‌کند و بازی‌های مختلفی به راه می‌اندازد.
اخیراً هم می‌بینیم که افرادی را با زور شکنجه و تهدید و ... وادار به مصاحبه می‌کنند تا بگویند جمهوری اسلامی ایران و یا نهضت اسلامی و ... در ناآرامی‌های تاجیکستان دست داشته‌اند. یا فیلم‌هایی درست می‌کنند تا به جامعه جهانی بگویند این‌ها تروریستند و از تروریسم حمایت می‌کنند. البته هیچکس هم حرف آن‌ها را هنوز باور نکرده است، اما به هر حال تاجیکستان فضای بسته‌ای است و مردم حق انتخاب زیادی ندارند.
بدیهی است این روش‌ها قطعاً جواب نمی‌دهد. در هر حال، من فکر نمی‌کنم در موضع‌گیری‌های دولت نسبت به مخالفین تاکنون نشانه‌هایی از بهبود دیده شده باشد.
خیرالله میرسعیداف، پرونده جدید کمیته
تسنیم: پس از نتیجه‌بخش بودن اعتراضات در قضایای حمزه و فاطمه، آیا کمیته برنامه دیگری در دست انجام دارد؟
بابایف: بله، همانطور که در رسانه‌ها هم اعلام شده است، یکی از روزنامه‌نگاران تاجیک است، به نام خیرالله میرسعید اف، اخیراً زندانی شده است. میرسعیداف نیز مانند دیگر مخالفین دولت به حبس‌های طولانی در زندان محکوم شده است.
مانند رئیس سابق حزب دموکرات تاجیکستان، محمد روزی اسکندراف، بیش از 15 سال در زندان است و یا دو تن از نمایندگان و معاونان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که به حبس ابد محکوم شده‌اند.
وقتی که برای کاری مسئولان دولتی از وی طلب رشوه کرده‌اند، او به این موضوع اعتراض کرده و آن را رسانه‌ای کرده است. علت اصلی بازداشت او این مساله است.
البته دادگاه تاجیکستان ادعا کرده که وی فساد مالی دارد و به 12 سال زندان محکوم شده است. کمیته ما هم حدود یک هفته است که برای آزادی این روزنامه‌نگار و فعال سیاسی تاجیک فعالیت می‌کند. باز هم تصمیم به ادامه روش‌های قبلی برای میرسعیداف را در قالب کمپین‌های مجازی و برگزاری تظاهرات را داریم.
انتهای پیام/