صندوقخانه روز مبادای ایرانیان کجاست/ماجرای ریزش ۲۷هزار سقف در رشت

به گزارشخبرگزاری تسنیم، سید محمد بهشتی در افتتاحیه دوره آموزشی مدیریت بحران در موزه ها با بیان این نکته که ایران در زمینه بحران دارای شرایط خاصی است، اظهار داشت: یک قرن اخیر، در زمینه بحران هایی با منشا انسانی شاهد دو بار اشغال ایران بوده ایم که یکبار به طور کامل و بار دیگر بخشی از کشور اشغال شد و تجربه جنگی طولانی را داشته ایم.

بهشتی در ادامه با اشاره به انقلاب اسلامی، کودتای 28 مرداد وکودتای سوم اسفند گفت: همه این موارد بخش های انسان ساز شرایط بحرانی ایجاد شده در طول یک قرن اخیر در کشور بوده اند که برخی مانند انقلاب اسلامی خوب بوده و برخی مانند کودتای 28 مرداد خوب نبوده است با این حال همه این موارد از جهت موزه ها نگران کننده بوده‌اند.

وی با اشاره به این نکته که در زمینه بحران های طبیعی، ایران را کشور حادثه ها می دانند، به استفاده از واژه «حادثه غیرمترقبه» انتقاد کرد و گفت: در ایران حادثه غیرمترقبه نداریم چرا که حادثه غیرمترقبه یعنی قرار نیست اتفاق بیفتد اما ناگهان اتفاق می افتد.

بهشتی با تاکید بر اینکه ایران، کشور حوادث مترقبه است، گفت: ایران کشوری است که در قیاس با بسیاری از سرزمین ها، سرزمینی داینامیک محسوب می شود.

وی با اشاره به وقوع یک زلزله مخرب هر 3 یا 4 سال یکبار در ایران گفت: در یک قرن اخیر بیش از 30 زلزله مخرب در ایران اتفاق افتاد.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه به زلزله بوئین زهرا در 1342 و زلزله هایی مانند سرپل ذهاب و بم اشاره کرد و گفت: در ایران مجموعه ای از همه حوادث از جمله سیل، طوفان، خشکسالی و غیره وجود دارد.

به گفته وی، کشوری که داینامیک و بی قرار است و کشور حوادث محسوب می شود و حوادث در آن مترقبه است، به ناگاه و به تازگی چنین نشده بلکه همیشه همین وضعیت را داشته است.

بهشتی گفت: عمر اینکه ایران کشور حوادث مترقبه است از عمر انسان در این سرزمین بیشتر است به عبارت دیگر از زمانی که انسان پای خود را به این سرزمین گذاشته، ایران سرزمین داینامیک و بحران ها بوده است.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: در سرزمین های داینامیک همیشه بیشترین و کمترین ها اهمیت زیادی دارند چون فاصله زیادی با هم دارند.

وی برای توضیح این امر به شرایط آب و هوایی در ایران اشاره کرد و گفت: سردترین نقطه و گرم ترین نقطه این سرزمین حدود 30 تا 40 درجه اختلاف دما دارد و اختلاف دمای سردترین شب سال با گرم ترین روز سال بسیار بیشتر از این مقدار است.

بهشتی با اشاره به وجود مناطقی در ایران با دمای 80 تا 85 درجه سانتیگراد گفت: فاصله بسیار زیاد کمترین ها با بیشترین ها را در موارد بسیاری در ایران شاهد هستیم.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه به مقایسه ایران با سرزمین هایی که فاصله کمترین و بیشترین هایشان خیلی کم است پرداخت گفت: در این سرزمین‌ها می توانند همیشه برای شرایط میانگین اماده باشند مثلا میانگین حرارت و رطوبت تا جایی که حتی قادر خواهند بود با یک جور لباس تابستان و زمستان را سپری کنند.

وی گفت: شرایط موجود در این سرزمین باعث شده ما از نظر فرهنگی دارای ویژگی هایی باشیم که این ویژگی ها برای ادامه حیات در این سرزمین به ما کمک کرده است.

زندگی بین دو بحران

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری یکی از مهمترین این ویژگی ها را زندگی بین دو بحران (بین دو زلزله، بین دو خشکسالی و بین دو سیل) اعلام کرد و شاهد آن را وجود اصطلاحاتی در فرهنگ این سرزمین دانست که البته این اصطلاحات در دوره های اخیر دچار اغتشاش شده اند.

بهشتی اصطلاح «روز مبادا» را یکی از این اصطلاحات نام برد و گفت: روز مبادا، روزی است که بحران اتفاق می افتد و ما باید خودمان را برای آن روز آماده کنیم.

وی افزود: هرچند در کلام می گوییم مباد آن روز اما می دانیم که آن روز بالاخره می آید و باید برای آن آماده باشیم.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: برای این آمادگی در زندگی ایرانی ها صندوقخانه وجود داشت، صندوقخانه ای که کم کم آن را از دست داده‌ایم. 

بهشتی در توضیح صندوقخانه گفت: صندوقخانه محل نگهداری وسایل ارزشمند برای روز مبادا و فیزیکال این صندوقخانه، صندوقخانه مادربزرگ بود که وسایل ارزشمندی در آن نگهداری می شد.

به گفته وی، کم کم صندوقخانه ها را خالی کرده و دم در گذاشتیم، در واقع احساس کردیم این صندوقخانه مزاحم زندگی ما است و اگر بخواهیم پیشرفت کرده و قله های جدیدی را فتح کنیم صندوقخانه اجازه نمی دهد به همین دلیل صندوقخانه را خالی کردیم تا از آن به عنوان پستو استفاده کنیم.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری پستو را محل نگهداری آشغال ها و چیزهای بی ارزش مثل نردبان و میز شکسته دانست  و گفت: ما دچار نوعی اعتشاش شده‌ایم.

بهشتی با تاکید بر اینکه در مواجهه با بحران نخست باید مسایل را در ذهنمان حل و فصل کنیم، گفت: باید اول از ذهنمان آغاز کنیم و در ذهنمان متوجه شویم که حوادث در ایران غیرمترقبه نیست بلکه مترقبه است و در این صورت دیگر از زلزله در کشورمان تعجب نمی کنیم و رفتارمان نیز تغییر خواهد کرد.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به بارش برف سنگین در رشت در سال 1383 اشاره کرد و گفت: حدود 27 هزار سقف بر اثر بارش این برف سنگین در رشت پایین آمد اما چون مثل زلزله در مدت چند ثانیه اتفاق نیفتاد و مردم با صدای سقف از خطر آگاه شدند و از خانه ها بیرون آمدند کسی کشته نشد.

بهشتی گفت: در نهایت برف مقصر تخریب سقف خانه ها شناخته شد چون در آیین نامه ها پیش بینی شده بود که ساختمان ها زیر فشار 70 سانتیمتر برف مقاومت داشته باشند اما برف بی توجه به این آیین نامه 160سانتیمتر بارید.

وی اظهار داشت: اگر به زندگی بین دو بحران باور داشته باشیم خود را فقط برای شرایط نرمال آماده نکرده و مدام از وقوع حوادث متعجب نمی شویم.

بهشتی در ادامه با اشاره به زلزله بم گفت: در نهایت تخریب های بم هم تقصیر زلزله افتاد این در حالی است که در ایران وقوع زلزله و سیل یک امر کاملا طبیعی و مترقبه است. 

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد: باید خود را برای زندگی در سرزمینی آماده کنیم که در آن بحران اعم از انسانی و طبیعی یک امر عادی محسوب می‌شود. 

وی با اشاره به این نکته که ایران سرزمینی پویا و بی قرار است، گفت: در شرایط بحرانی رنگ از رخسار ما نمی پرد و در ناخودآگاه و کنه وجودمان آمادگی برای این شرایط وجود دارد اما در  60سال اخیر دچار نسیان شده ایم.

باید ساز خود را با سرزمینمان کوک کنیم

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: در موزه ها باید همکاران ذهنیت خود را اصلاح کرده و به عبارت دیگر سازشان را با این سرزمین کوک کنند تا هر چه می‌نوازنند دلنشین شود.

بهشتی گفت: مشکل این است که ساز از کوک خارج شده وگرنه مشکل ما این نیست که درست نمی نوازیم.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اظهار داشت: منظور از کوک این است که متوجه باشیم ما در ایران زندگی می کنیم و در این سرزمین با چنین موقعیت هایی مواجه هستیم و اگر این اتفاق بیفتد در عین حل و فصل مسایل می توانیم ابتکار عمل های خیلی خوبی هم داشته باشیم .

بهشتی با اشاره به موضوع بحران در موزه ها گفت: شاید هیچ کس به اندازه افرادی که در موزه ها فعالیت دارند به اهمیت آنچه در موزه نگهداری می شود و اهمیت نقش موزه‌ها در سرنوشت کشور و مردم آگاه نباشند و به همین دلیل مهم است که زودتر از همه ساز این گروه کوک شود.

وی گفت: عجیب نیست که ایکوم و فعالان در موزه ها جز اولین گروه هایی هستند که به موضوع مدیریت بحران در موزه ها می پردازند چرا که این افراد با موزه سروکار دارند و موزه آینه فرهنگ یک جامعه است و آنها با کیستی مردم آشنایی دارند بنابراین اولین کسانی که متوجه این نسیان می شوند، افرادی هستند که با این حوزه تماس دارند.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: امیدوارم که شاهد آثار بسیار ارزشمندی در این دوره باشیم و کمی خیالمان از سرنوشت موزه هایمان راحت شود در عین حال که می دانیم احتمال تهدید هم وجود دارد اما تلاش کنیم خطرات را تا حد امکان کاهش دهیم.

وی افزود: در طول یک قرن اخیر به خیلی چیزها در کشورمان صدمات جدی وارد شده اما از عجایب روزگار به موزه هایمان خیلی صدمه ای وارد نشده است.

بهشتی با اشاره به اینکه در جنگ تحمیلی یا انقلاب اسلامی به موزه ها صدمه ای وارد نشد، از تخریب ها و صدمه های موزه بغداد و موزه کابل یاد کرد و گفت: در موزه ملی ایران، موزه گلستان، کاخ موزه ها و غیره تقریبا خسارت قابل توجهی به موزه ها و آثار وارد نشد که این امر یک چیز دلگرم کننده را نشان می دهد با این حال این کافی نیست.

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری بر لزوم آموزش و تمهیدات در این زمینه تاکید کرد و گفت: باید صندوقخانه ای را تدارک ببینیم و آمادگی روز مبادا را داشته باشیم.

انتهای پیام/