معرفی مقتل |"وقعة الطف" اصلاحیه‌ای بر «مقتل الحسین» ابومخنف

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگارا پویا أبو مِخنَف، لوط بن یحیی بن سعید بن مِخنَف بن سُلیم الغامدی الأزدی (درگذشت 157ق) تاریخ‌نگار شیعه اهل کوفه، به‌دلیل نگارش کتابی به‌ نام مقتل‌الحسین مشهور است. وی در این کتاب، بیشتر روایاتِ موافق و مخالف درباره واقعه عاشورا را گرد آورده‌است.برخی او را از اصحاب امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) برشمرده‌اند و برخی دیگر او را از یاران امام صادق(ع) می‌دانند. البته با توجه به اینکه تاریخ وفات ابی مخنف را 157 یا 158 ذکر کرده‌اند که به دوران امام صادق(ع) نزدیک تر است، به نظر می‌رسد نظر گروه دوم صحیح‌تر است. یوسفی غروی می‌گوید:ابومخنف امامت امام سجاد(ع) را ده سال درک کرده است؛ ولی به دلیل اینکه سن و سال کمی داشته، از آن امام حدیثی نقل نکرده است؛ ولی از امام باقر، امام صادق و امام کاظم علیهم السلام روایاتی نقل کرده و اخبار وی از امام باقر(ع) بدون واسطه است. مهم‌ترین اثر ابومخنف، گزارشی از نبرد کربلا است که به نام کتاب «مقتل الحسین‌» معروف است. متن اصلی این اثر از میان رفته‌است.

با این‌حال، کتاب ابومخنف به سبب قدمت تاریخی که داشته‌است، مورد توجه مورخان و محققان قرون بعدی قرار گرفت و بسیاری از ایشان، متن آن را به طرق مختلف در آثار خود آورده‌اند.

آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی در کتاب «وقعة الطف لأبی‌مخنف» تلاش کرده است با گردآوری و تدوین نقل‌قول‌های موجود در کتاب «تاریخ طبری»، مقتل واقعی ابو مخنف را بازسازی کند. طَفّ نام دیگر سرزمین کربلا، در اصل منطقه‎ای مرتفع در اطراف کوفه و نزدیک فرات است. در ادبیات و مرثیه‌خوانی برای امام حسین(ع)، از سرزمین طفّ، «یوم الطف» یا کشتگان طف و "طفوف" بسیار یاد شده که کنایه از همان کربلاست.

استاد یوسفى غروى ضمن نشان دادن نادرستى انتساب «مقتل الحسین» به ابومخنف و غلط‌هاى فاحش آن کتاب، بازسازى صحیحى از اخبار ابومخنف ارائه داده که مبتنى بر گزارش‏هاى مورخانى چون طبرى از ابومخنف است. محقق کتاب به تفصیل از اشتباهات و اشکالات مقتل منسوب به ابومخنف سخن گفته و مقدمه‌اى هشتاد صفحه‌اى در باره این اثر و شخصیت ابومخنف و سلسله اسناد و راویان او بیان مى‌کند.

روش تألیف‏

طبرى اخبار مقتل امام حسین علیه‌السلام را از افراد دیگرى نیز نقل کرده و ترتیب و نظم خاصى به آنها نداده است اما مؤلف کتاب وقعة الطف خبرهاى ابومخنف را منظم کرده و بر اساس ترتیب تاریخى وقوع جمع‌آورى و ارائه مى‌کند. وى همچنین توضیحات زیادى را در پاورقى‌ها بیان کرده و سلسله اسناد روایات را که در مقدمه به تفصیل از آن یاد کرده، در متن نیاورده و فقط در پاورقى‌ها به آنها اشاره مى‌کند. در عین حال ارجاع به کتاب طبرى نیز در پاورقى‌ها آمده است.

آنچه در این کتاب آمده از هلاکت معاویه و بیعت‌خواهى یزید از امام حسین علیه‌السلام شروع و به بازگشت اهل‌بیت آن حضرت از شام به مدینه پایان مى یابد.

منابع:
نرم‌افزار جامع الاحادیث نور

انتهای‌پیام/