احیا دریاچه ارومیه؛ از رویا تا واقعیت/تضاد و تناقض عملکردی بخش‌های دولتی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، بارها در همین رسانه به روزهای پرآبی دریاچه ارومیه اشاره شده که این پهنه سابقاً فیروزه‌ای روزگاری 30 میلیارد مترمکعب آب داشت، این روزگار به دوران زندگی دایناسورها بر نمی‌گردد بلکه در همین دهه هفتاد وجود سی میلیارد مترمکعب آب در دریاچه به ثبت رسیده است.

اما اکنون بنا بر اذعان خود دولتمردان فقط 1.2 میلیارد مترمکعب آب درون این دریاچه باقی‌مانده که آنهم در گستره‌ای چند کیلومتر مربعی فقط توهمی از دریاچه را در اذهان متبادر می‌کند و الا عملاً دیگر دریاچه‌ای که پهنه و عمق چند متری داشته باشد وجود ندارد.

امروز دریاچه 5000 کیلومتر مربعی دریاچه ارومیه عملاً وجود خارجی به معنی یک دریا ندارد اما تا دلتان بخواهد بیابان نمکی در بستر دریاچه ارومیه تولید شده که حداقل آسیب آن وجود 14 میلیون تن نمک است که به مرور زمان قابلیت تبدیل به ریزگردهای نمکی و آوار شدن بر سر میلیون‌ها شهروند ساکن در استان‌های شرق دریاچه ارومیه را دارد.

تازه‌ترین ادعا درباره زمان احیا دریاچه ارومیه

در چنین فضایی وقتی ادعایی تازه درباره چگونگی احیا دریاچه ارومیه مطرح می‌شود برای دلسوزانی که در اطراف همین پارک ملی و زیستگاه طبیعی زندگی می‌کنند جالب جلوه می‌کند، جالب‌ترین دیدگاهی که روز گذشته در همین باره مطرح شده و توجه‌ها را به خود جلب کرده سخن محمدمهدی شهریاری استاندار آذربایجان غربی است که در جمع مدیران کل امور بانوان و خانواده استانداری‌های کشور گفته است دریاچه ارومیه در عرض 2 سال قابل احیاست.

بله درست می‌بینید فقط دو سال، یعنی تا حالا این امکان بوده که بتوان دریاچه ارومیه را در عرض همین مدت کوتاه احیا کرد اما این امکان فراهم نشده است.

بنا بر استدلال استاندار آذربایجان غربی وقتی می‌توان دریاچه ارومیه را در دو سال احیا کرد که مردم در برنامه آن مشارکت کنند، وی مدعی شده چون بین 5 تا 7 میلیارد متر مکعب آب در پیرامون دریاچه ارومیه در بخش کشاورزی مصرف می‌شود با پایین آوردن این رقم به یک پنجم تا یک هفتم می‌توان با باقیمانده آب و سرازیر کردن آن به دریاچه ارومیه این پارک ملی را احیا کرد.

ادعای امکان صرفه جویی آب سالانه 6 میلیارد متر مکعبی

در واقع آنچه از سخنان استاندار آذربایجان غربی برداشت می‌شود این است که حداقل 8 و حداکثر 12 میلیارد مترمکعب امکان صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی پیرامون دریاچه ارومیه وجود دارد که دلیل فقدان امکان استفاده از ان در احیا دریاچه ارومیه فقط مردم و مستقیماً کشاورزان هستند.

مرور سخنان تازه استاندار آذربایجان غربی در جمع زنان متولی امور بانوان در استانداری‌های کشور می‌تواند به درک بهتر دیدگاه‌های وی در روند احیا دریاچه ارومیه بیشتر کمک کن بنابراین عین سخنان وی در ادامه می‌آید.

شهریاری در جلسه موصوف گفته است: در حوزه دریاچه ارومیه و در بخش کشاورزی پنج تا هفت میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود در حالی که هفت میلیارد مترمکعب مصرف آب آشامیدنی کل کشور است.

علت احیا نشدن دریاچه ارومیه مردم هستند!

وی اضافه کرد: همه از احیا نشدن دریاچه نقد می‌کنند و مشکلات را بر روی دوش دولت می‌اندازند در حالی با یک میلیارد مترمکعب آب می‌توان تمام زمین‌های کشاورزی حوضه دریاچه ارومیه را آبیاری کرد.

وی افزوده است: با این روند در عرض 2 سال دریاچه پرآب و احیا می‌شود ولی هیچ همتی از سوی مردم وجود ندارد و مشارکت اجتماعی باید از دوران کودکی به افراد آموزش داده شود و بخش عمده آموزش با زنان و بانوان است.

به گفته وی زنان به این نقش آموزشی خود عمل نمی‌کنند و کودکان یاد نگرفته‌اند که چگونه در اداره جامعه مشارکت داشته باشند.

شهریاری معتقد است مشارکت زنان در بخش آموزش و بخش‌های مختلف دارای اثرگذاری بسیاری است و موضوعی که اصلاً این روزها روی آن بحث نمی‌شود، مشارکت مردم بوده و از آن غفلت شده است.

استاندار آذربایجان غربی می‌گوید: مشارکت اجتماعی در خانواده به فرزندان آموزش داده نمی‌شود ولی آموزش‌وپرورش می‌تواند نقش اساسی ایفا کند و باورهای جامعه باید از طریق آموزش و پروش تغییر پیدا کند و در این زمینه مشکل بسیار است.

تضاد و تناقض عملکردی بخش‌های دولتی در احیا دریاچه ارومیه

این سخنان در حالی است که بر اساس برنامه‌های اعلامی دولت که از طریق ستاد احیا دریاچه ارومیه سیاست‌گذاری و از سوی ادارات دولتی پیاده‌سازی می‌شود مقرر بود سالانه 8 درصد در کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی محقق شود تا در پروسه مد نظر در برنامه جامع احیا دریاچه ارومیه به مصرف معقولی از میزان آب در این بخش رسیده و همزمان دریاچه ارومیه نیز در روندی معقول و امکان‌پذیر قابل احیا باشد.

جالب است بدانید در همین بخش دولت و ستاد احیا غیرقابل قبول‌ترین عملکرد را داشته و نتوانسته است انتظارات دولت و کشاورزان را برآورده سازد چرا که رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی به تازگی گفته است: فقط 27 درصد از اعتبارت احیای دریاچه ارومیه در حوزه کشاورزی پرداخت شده است.

دولت فقط به یک چهارم تعهدات خود در بخش کشاورزی عمل کرده است

اسمعیل کریم زاده می‌گوید: تا تابستان امسال فقط 282 میلیارد تومان از اعتبارت مصوب برای احیا دریاچه ارومیه در حوزه کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی پرداخت شده است.

در واقع این به آن معنی است که دولت فقط به یک چهارم تعهدات اعلامی خود در قالب راهکارهای مصوب ستاد احیا دریاچه ارومیه عمل کرده و نتوانسته است به وعده‌های خود عمل کند.

وی اظهار داشت: بر اساس برنامه اعلامی دولت مقرر بود در چارچوب راهکارهای احیا دریاچه ارومیه تا 40 درصد از مصرف آب در حوزه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه کاهش داده شود.

به گفته وی برای انجام این کار از سال 93 تا کنون باید مبلغ 1024 میلیارد تومان به اصلاح روش‌های مصرف آب کشاورزی اختصاص می‌یافت که این کار انجام نشده است.

بی‌توجهی دولت به ضرورت‌های بخش کشاورزی پیرامون دریاچه ارومیه

برای آنکه بیشتر در جریان ناهماهنگی دولت در اجرای برنامه‌های مد نظر برای احیا دریاچه ارومیه قرار بگیریم مشاهده اظهار نظرهای فرهاد سرخوش مدیر دفتر استانی ستاد احیا دریاچه ارومیه خالی از لطف نیست.

وی می‌گوید: بر اساس برنامه اعلامی دولت مقرر بود در چارچوب راهکارهای احیا دریاچه ارومیه تا 40 درصد از مصرف آب در حوزه کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه کاهش داده شود و برای انجام این کار از سال 93 تا کنون باید مبلغ 1024 میلیارد تومان به اصلاح روش‌های مصرف آب کشاورزی اختصاص می‌یافت که این کار انجام نشده است.

در واقع دولت در حالی از کشاورزان انتظار دارد که در روند احیا دریاچه ارومیه با مسئولان مشارکت و همراهی کنند که خود به تعهدات و برنامه‌هایی که بارها از تریبون‌های رسمی اعلام شده و در قالب آئین نامه‌ها و بخش نامه‌های متعدد به دستگاه‌های دولتی ابلاغ شده عمل نکرده است.

در چنین فضایی که دولت تعهدات خود را فراموش کرده و برای جبران این ناکارآمدی تلاش می‌کند کشاورزان نگون بخت حاشیه دریاچه ارومیه را مقصر خشکی دریاچه و حتی بانیان فقدان امکان احیای کوتاه مدت و بلند مدت آن معرفی کند اظهار نظرهای خوش‌بینانه فقط می‌تواند بر تنش و چالش‌های روند معقول دریاچه ارومیه اضافه کند و کارکرد دیگری ندارد.

گزارش از محمد آقایی پر

انتهای پیام/ش