اصفهان| دل‌سوختگانی که راوی کربلا شدند؛ "تعزیه" مجلس ارادت عاشقان
هرساله هم‌زمان با ایام محرم و صفر مجالس تعزیه در گوشه و کنار شهر برگزار می‌شود که دل‌سوختگان این مجلس چشم‌نگران آینده این هنر هستند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، این روزها کمتر مسلمانی است که عاشقی نکند، آن هم با یاد حسین(ع) و یارانش که غریبانه در محرم سال 61 هجری به شهادت رسیدند و بعد از آن اشک از دیده عشاق شیعه دیگر پاک نشد.
حال بعد از گذر هزار و چهارصد سال از واقعه عاشورا هر مسلمانی به‌گونه‌ای عرض ارادت می‌کند، از نذر شربت و چای تا نذر خانه و اسب.
در گوشه و کنار شهر هزارتاریخ اصفهان، این روزها مجالس متعددی برای سوگواری ارباب شهیدان برپاست که یکی از آیینی‌ترین مجلس، مجلس تعزیه است که هر شخص در این مجلس نقش خاصی را برای عرض ادب به پیشگاه خاندان شهید واقعه کربلا به‌عهده دارد.
اسبی که نذر امام حسین(ع) شد
عباس محمدی سال‌هاست اسب سفید خود را نذر مجلس تعزیه کرده است، او به خبرنگار تسنیم درباره نذر خود می‌گوید: این اسب سفید سرمایه زندگی من است که آن را نذر امام حسین(ع) کرده‌ام که تا زمانی که زنده است در مجلس تعزیه نقش ذوالجناح را ایفا کند.
وی با بیان اینکه "در طول سال به مراقبت کردن و آموزش دادن به اسب و آماده کردن آن برای مراسم تعزیه مشغول هستم"، افزود: در طول این روزها اسب را زین می‌کنم، در طول برگزاری مجلس این اسب بی‌نام است تا زمانی که در ظهر عاشورا نقش‌آفرینی این اسب پررنگتر می‌شود.
این هنرور تعزیه ابراز کرد: در تاریخ کربلا بسیار از ذوالجناح گفته شده و بازگشت بدون سوار این اسب به قتل‌گاه نقطه غم‌انگیز مجلس تعزیه است که تماشاگران خود را به گریه وامی‌دارد.
اما در این مجالس حلقه عشق تکمیل است، سرداری بی‌سر میزبان اشک‌های دلدادگان است، اینجا خبرهایی است از جنس رنگ، شعر، آوا و عشق...
تعزیه هنری اصیل است که این روزها نسل جوان و نوجوان کمتر نام آن و هویتش را می‌شناسند، هنری 400ساله که به‌شیوه سنتی سینه به سینه، دهان به دهان گشته و امروز با همان اصالت اصلی خود میزبان عزاداران مجلس امام حسین(ع) است.
محمد رضایی که عمر خویش را وقت مجالس تعزیه کرده است درباره اصالت این هنر ارزشمند اسلامی ایرانی به خبرنگار تسنیم می‌گوید: هنر شبیه‌خوانی اصلی‌ترین و ماندگارترین هنر ایرانی است به‌ویژه از زمان تکیه دولت و ناصرالدین‌شاه مورد توجه و حمایت قرار گرفت، شکل امروزی تعزیه همان تعزیه اصیلی است که در دوره ناصرالدین‌شاه برگزار می‌شود که پرمحتواترین و بانظم‌ترین تعزیه تاریخ است.
این پیشکسوت هنر تعزیه اظهار کرد: هنر شبیه‌خوانی روز به روز گامی به جلو برمی‌دارد چون کار تیمی است و اجزای آن کمک می‌کند برای ماندگار بودن شبیه‌خوانی و هرچقدر که شبیه‌خوانی را به‌صورت سنتی اجرا کنیم قطعاً بین مردم ماندگارتذ خواهد شد اگر به‌تازگی نوآوری‌هایی انجام می‌شود مثل اشعار و نوع گفتار، این‌ها آسیب‌هایی به هنر شبیه‌خوانی می‌زند.
وی اضافه کرد: به‌دلیل تأثیرات خیلی خوبی که هنر تعزیه‌خوانی روی مردم داشته، از این هنر استقبال بسیار زیادی می‌شود، تعزیه یک هنر زنده است و در کشورهای دیگری که رفته‌ایم برای اجرا، تأثیرات خیلی زیادی داشته است.
رضایی تصریح کرد: وظیفه ما به‌عنوان ذاکر و به‌دلیل تعهد اخلاقی که به کارمان داریم این است که نسل جوان را جذب این هنر کنیم و از مسئولان نیز توقع داریم که به هنر تعزیه‌خوانی توجه کنند.
مجالس غریب تعزیه رو به فراموشی است
سیدمحمدرضا امینی جوانی 33ساله است که از کودکی تعزیه را در روستای ورس قزوین کنار پدر و پدربزرگ خود آموخته، در حاشیه مجلس تعزیه در پاسخ به این سؤال و دغدغه خبرنگار تسنیم که هنرمندان چقدر تلاش می‌کنند که این هنر تعزیه و شبیه‌خوانی حفظ شود، این‌گونه جواب می‌دهد که از نظر مذهبی نام امام حسین(ع) همیشه حفظ خواهد شد و از نظر هنری متأسفانه یک‌سری از دوستان به‌سمت و سویی می‌روند که که برای تعزیه مضر است و این هنر را از مسیر اصلی خود دور می‌کند.
امینی می‌گوید: باید بانی‌هایی حضور داشته باشند که برای اجرای تعزیه هزینه کنند، در حال حاضر مجالس تعزیه بیشتر به مجالس حضرت علی اصغر(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و حر پرداخته می‌شود و مجالس غریب کمتر اجرا می‌شود.
تعزیه خود عزادار است
سید حسن گل‌ختمی نیز درباره این آیین به خبرنگار تسنیم می‌گوید: در قدیم‌الایام اصفهان و حومه مرکز و محور شبیه‌خوانی و تعزیه‌خوانی ایران بوده و الآن به اوج رسیده است. من در کشورهای آسیای‌شرقی رفتم، در ترکیه و کره جنوبی که رفتم نوع نگاهشان اوج نگاه هنر است، یعنی رنگ‌ها، نقش‌ها و صورت‌ها، وقتی با همدیگر هارمونی و هماهنگی دارد، بیننده نگاه می‌کند که این در لباسی که مثلاً شخصیت حضرت ابوالفضل(ع) با آهنگی که با آن شعر هم‌خوانی دارد و نوع لباسش جذب می‌شود و آنها در حضور اولی که نگاه به تعزیه می‌کنند از نظر هنری نگاه می‌کنند.
این هنرور مجالس تعزیه بیان کرد: وقتی که مذهب و عقاید ما برایشان گفته می‌شود که 1400 سال پیش واقعه‌ای رخ داده و هنوز پابرجاست در مخیله و عقل خودشان هم نمی‌گنجد که بتواند 1400 سال دوام بیاورد، برایشان حس کنجکاوی به‌وجود می‌آید که این چه شخصیتی است که یک واقعه‌ای را به‌وجود آورده و این‌همه جنگ شده در طول تاریخ چه در صدر اسلام و چه در عصر خودمان بنابراین می‌رسیم به حرف اولم که چون یک کار الهی و اهل‌بیتی است آنها خودشان این هنر را همه‌جا اشاعه داده‌اند، حتی در خارج که بودیم تعزیه را کامل اجرا نکردیم ولی این یک جذب‌کنندگی درون هنر تعزیه‌خوانی است که وقتی کسی زبان ما را متوجه نمی‌شود تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: آن‌قدر تعزیه عزادار است که باید برای تعزیه لباس مشکی پوشید، و باید تعزیه‌ای برای خود تعزیه بسازند که به حال تعزیه گریه کنند، تعزیه خیلی مظلوم است و من همیشه می‌گویم چرا نباید تعزیه را به یک آلایش و پالایش برسانیم که در آن یک تحریف خلاف مذهب نباشد و عقلانی باشد که بتوانیم شخصیت‌ها را چه در مظلومیت و چه در ابهت و عظمت ان‌شاءالله به همه جهانیان که دین ما را قبول ندارند بتوانیم پیام امام حسین(ع) را برسانیم.
امروز تعزیه هست، اما کمی ازنفس‌افتاده‌تر و گوشه‌گیرتر. کجای جهان پیدا کنیم این هدیه دیرین را که هم‌آهنگ داشته باشد، هم شعر و هم روایت و هم نمایش و آشتی‌دهنده این‌همه هنر با هم باشد که یکجا جمع می‌شوند و بدل می‌شوند به چنین گنج دیریاب و نایابی. مسلماً این‌همه هنر، هنرمندان زیادی را به‌یاری می‌طلبد که جمع شوند و به احیای یک آیین کمر همت بندند.
گزارش از زینب کلانتری
انتهای پیام/ع
