نگاهی به عزاداری‌های بومی مردم خوزستان| از چوب‌زنی تا رسم سینی‌گردانی در عزاداری ایام محرم
مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در استان خوزستان به دلیل گوناگونی اقوام بسیار گسترده و متنوع برگزار و هر سال باشکوه‌تر از سال پیش اجرا می‌شود چرا که سال‌ها و روزها می‌گذرد و این تنها نام اباعبدالله(ع) است که باقی می‌ماند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهواز، با فرا رسیدن ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان سرتاسر ایران پهناور با آداب و رسوم ویژه خود به عزاداری می‌پردازند. در خوزستان نیز به دلیل گوناگونی اقوام مراسم هر شهرستان به شیوه خاص خود برگزار می‌شود و مردم شهرستان‌های خوزستان هر کدام با برگزاری مراسمی متفاوت به استقبال این ایام می‌روند.
در روز هفتم محرم مردم شهرستان شادگان و آبادان از سالیان دور برای علمدار کربلا در خیابان‌ها به عزاداری می‌پردازند و در شهرستان شادگان به شکل گسترده و ویژه‌تری در این روز به نام حضرت ابوالفضل(ع) نذری پخت و میان دسته‌های عزاداری، مردم نیازمند و حسینیه‌ها پخش می‌شود. همچنین در پایان عزاداری دسته‌ها در خیابان عزداران همه با هم جمله" یا عباس جیب المای لسکینه" عزاداری خود را به پایان می‌رسانند.
در اکثر شهرهای عرب نشین استان خوزستان مانند شادگان، اهواز، آبادان، خرمشهر و ماهشهر در شب هشتم ماه محرم در مجلس‌های زنانه و مردانه مراسم" عرس القاسم" یا در اصطلاح برخی از شهرها "عروس القاسم" برگزار می‌شود. در این مراسم مردان و زنان با در دست داشتن سینی‌های که روی آن‌ها را پارچه‌ای سبز پوشانده‌اند مراسمی همانند جشن عروسی برای حضرت قاسم برگزار می‌کنند.
افراد سینی به دست؛ سینی‌ها را با شمع، شیرینی و میوه پر می‌کنند و با چرخاندن سینی‌ها میان عزاداران؛ عزاداران با کِل زدن برای این شهید نوجوان عزاداری می‌کنند. آیین "سینی گردانی حضرت قاسم(ع)" که پروژه ثبت ملی آن بیش از یک سال پیش آغاز شد سرانجام در محرم امسال به نام شهرستان بندر ماهشهر ثبت ملی شد.
همچنین در این بین می‌توان به مراسم سوگواری زنان عرب در اکثر شهرهای عرب استان خوزستان اشاره کرد. در این مراسم که زنان میانسال و بعضا بزرگسال لباس محلی که "ثوب" و "شیله" نام دارد به تن می‌کنند گرداگرد حسینیه به شکل دایره مانند می‌نشینند و به عزاداری می‌پردازند. در آخر عزاداری نیز زنان با دست بر روی چشم و پیشانی خود می‌زنند و همه با هم جمله "یحسین اشرب مای عیونی" به این معنی که ای حسین اشک چشمانم را بنوش؛ تکرار می‌کند.
مردم شهرستان دزفول نیز همراه با دسته‌های عزاداری در روز عاشوار به سمت بقعه "رودبند" مزار "سیدعلی سیاهپوش" می‌روند. همچنین در عصر روز تاسوعا دسته‌های عزاداری جنوب شهرستان دزفول به سمت حیدرخانه در شمال شهرستان دزفول می‌روند و در بین راه توسط اهالی پذیرایی می‌شوند و در روز دهم نیز مردم شمالی شهرستان دزفول به سوی منطقه صحرابدر و جنوب شهرستان می‌روند و عزداران توسط مردم محله‌های بین راه پذیرایی می‌شوند.
در بین بازگشت نیز به خانه‌های خود مرسوم است که از درب خانه‌های علما باید بگذرند.
از دیگر رسم‌های مردم دزفول در ایام محرم چوب زنی است. در این مراسم شخصی به خواندن بحر طویل می‌پردازد و شرکت کنندگان دو چوب به جلو و دو چوب به عقب می‌زنند. در چند سال اخیر برگزاری این آیین در دزفول بسیار کمتر شده است و تنها در دو محله کلانتریان و چولیان انجام می‌شود.
چلاب زنی از جمله مراسم جوانان عرب خوزستان در شهرهایی مانند خرمشهر و آبادان است. در این شیوه از عزاداری دوشادوش یکدیگر حلقه زده و دست چپ خود را بر روی فرد کناری می‌گذارند و با شروع نوحه پای راستشان را بر روی زمین می‌کوبند و دست راست را بر سینه می‌زنند. در میان مراسم مداح گاه گاهی سکوت می‌کند و یکی از عزاداران فریاد یاعلی سر می‌دهد سپس سایر عزداران با فریاد "یا ابوحسین" به او پاسخ می‌دهند.
همچنین اجرای تعزیه و شبیه خوانی که به "دایره" در اصطلاح مردم خوزستان معروف است از جمله آداب دیرینه در ایام محرم است. شبیه خوانی در شهر "حر" به زبان عربی محلی اجرا می‌شود و حال و هوای جالبی در بین عزاداران به وجود می‌آورد. همچنین یکی از مشهورترین تعزیه‌ها مربوط به منطقه "رفیش" در لشکرآباد اهواز است.
این مراسم ابتدا توسط شیخ فرحان، شیخ غافل و شیخ فارس ابن شیخ سالم از قبیله آل کثیر تیره بیت کریم اجرا می‌شد و سرهنگ هلاکوپور نیز پیشکسوتان تعزیه خوانی در شوش است.
مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در استان خوزستان به دلیل گوناگونی اقوام بسیار گسترده و متنوع برگزار و هر سال پرشورتر از سال پیش اجرا می‌شود چرا که سال‌ها و روزها می‌گذرد و این تنها نام اباعبدالله(ع) است که باقی می‌ماند.
انتهای پیام/م
