مصاحبه | مهتدی: بن‌سلمان جایگاه خود را در آینده سیاسی عربستان از دست داد/ فرصت طلایی فراروی مخالفان است

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پرونده قتل "جمال خاشقجی" در کنسولگری عربستان در استانبول همچنان در صدر خبرهای رسانه‌های جهانی قرار دارد. این پرونده از ابعاد مختلف قابل بررسی است. به‌منظور بررسی تأثیرات قتل این روزنامه‌نگار عربستانی بر تحولات داخلی این کشور از جمله معارضان سعودی و ساختار سیاسی عربستان و چشم‌انداز حقوقی قتل خاشقجی گفت‌وگویی با "محمدعلی مهتدی" کارشناس تحولات غرب آسیا انجام دادیم که متن آن در زیر می‌آید:

 "محمدعلی مهتدی" قتل روزنامه‌نگار عربستانی مخالف رژیم ریاض را برنامه‌ای ازپیش طراحی‌شده دانست و گفت: قتل "جمال خاشقجی" شبیه قتل‌هایی است که توسط واحد ویژه‌ای صورت گرفته که عربستان از مدت‌ها قبل برای این گونه اقدامات ایجاد کرده است. مقامات ریاض تصور نمی‌کردند کشتن این روزنامه‌نگار منتقد چنین بعد بین المللی به خود بگیرد. در ابتداء ریاض مدعی بود خاشقجی از کنسولگری عربستان در استانبول خارج شده سپس اعتراف کرد که بر اثر درگیری یا به‌صورت ناخواسته به‌قتل رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد، دولت ریاض دو هفته کامل به افکار عمومی جهان دروغ گفته است و دروغگویی در روابط بین الملل یک گناه نابخشودنی است. اینک پرونده قتل خاشقجی پیچیده شده و ابعاد بین المللی به خود گرفته است.

مطرح‌نبودن دموکراسی

این کارشناس تحولات غرب آسیا در پاسخ به این سؤال "برخی رسانه‌های غربی و عربی چهره‌ای از ولیعهد عربستان ترسیم کردند که او خواهان اجرایی شدن اصول مدرنیته و دموکراسی در کشورش است اما اینک شاهد قتل خاشقجی هستیم، تحلیل شما در این زمینه چیست؟" اظهار داشت: اصولاً مسئله‌ای به‌نام دموکراسی برای محمد بن سلمان مطرح نبوده و او هرگز نگفته که می‌خواهد در عربستان دموکراسی ایجاد کند. درست است، هنگامی که به قدرت رسید، اجازه رانندگی به زنان داد و یک سری اقدامات صوری برای خوشایند غرب انجام داد اما اکنون مشخص شده که محمد بن سلمان نمونه یک دیکتاتوری به‌تمام‌معنا است و آنچه را انجام داده نمی‌توان اسم اصلاحات را بر آن گذاشت، بنابراین، آدم‌ربایی و کشتن مخالفانی نظیر خاشقجی نشان داد برای محمد بن سلمان مسئله‌ای به‌نام دموکراسی اصلاً وجود نداشته و او به‌دنبال افزایش قدرت خود بوده است.

فرصت طلایی

وی در ارتباط با دیدگاه برخی تحلیلگران مبنی بر اینکه قتل خاشقجی تأثیرات منفی بر معارضان عربستانی به‌جای خواهد گذاشت و این پیام را برای آنان دارد که ممکن است به سرنوشت خاشقجی مبتلا شوند، گفت: این شکل فجیع قتل ممکن است ترسی به دل معارضان بیندازد. افرادی که مرتکب قتل خاشقجی شده‌اند، احتمالاً همچنین هدفی را دنبال می‌کردند اما اکنون افکار عمومی جهان علیه رژیم سعودی و شخص محمد بن سلمان بسیج شده است لذا بنده فکر نمی‌کنم ولیعهد عربستان به همین روش یعنی قتل مخالفان ادامه دهد و اصولاً وجود خودش در قدرت زیر سؤال است و سرنوشتش معلوم نیست. به‌هرحال، با توجه به شرایطی که رژیم سعودی در آن قرار دارد، معارضان عربستانی ترسی نخواهند داشت و شرایط کنونی یک فرصت طلایی در اختیار آنان قرار داده است.

حذف محمد بن سلمان

این تحلیلگر ارشد تحولات خاورمیانه در پاسخ به این پرسش که "قتل خاشقجی چه‌تأثیری بر ساختار سیاسی عربستان به‌جای خواهد گذاشت؟" گفت: به‌طور حتم محمد بن سلمان آینده‌ای نخواهد داشت، دیر یا زود از صحنه سیاسی عربستان حذف خواهد شد. برخی معتقدند بر اثر فشار افکار عمومی و توسط نهادی که قدرت را در عربستان در اختیار دارد و با سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و سایر کشورها هماهنگ است، برکناری محمد بن سلمان رقم خواهد خورد و به‌احتمال قوی برادرش "خالد بن سلمان" به‌عنوان ولیعهد انتخاب می‌شود. ناگفته نماند خالد سفیر عربستان در آمریکا بود و اکنون به ریاض بازگشته است.

نابودی هیبت و قدرت عربستان

وی با بیان اینکه چشم‌انداز آینده عربستان خیلی مهم‌تر و پیچیده‌تر از سرنوشت محمد بن سلمان است، تصریح کرد: اکنون اصل رژیم عربستان مطرح است. این کشور در گذشته از طریق سیاسی و هم از طریق دلارهای نفتی بادآورده در سراسر منطقه دخالت می‌کرد اما اینک آن هیبت و قدرت خودش را از دست داده و بسیار تضعیف شده است و مشخص نیست که در آینده رژیم عربستان چه وضعیتی خواهد داشت. در این زمینه می‌توان سناریوهای مختلفی را بررسی کرد. شاه عربستان سال‌های آخر عمرش را می‌گذارند، این درحالی است که بین خاندان آل‌سعود اختلافات شدیدی در خصوص صعود به هرم قدرت وجود دارد، احتمال می‌رود همین اختلافات به جنگ قدرت میان شاهزادگان سعودی منجر شود. محمد بن سلمان تعدادی از شاهزادگان سعودی را دستگیر کرد، عده‌ای را به حبس خانگی زندانی و تعداد دیگری را خانه‌نشین کرده است. این افراد به‌طور حتم از این فرصت به‌وجود آمده بهره‌برداری خواهند کرد و تلاش می‌کنند، محمد بن سلمان را از قدرت برکنار سازند. ‌به‌هرحال، به‌نظر می‌رسد عربستانِ بعد از قتل خاشقجی غیر از عربستان قبل از این جنایت خواهد بود و جمع کردن تحولات داخلی برای حاکمان ریاض خیلی مشکل خواهد بود و دیگر آن امکان را نخواهند داشت که در مسائل منطقه‌ای دخالت کنند.

انداختن توپ به زمین ریاض

این کارشناس تحولات غرب آسیا درباره پیگیری حقوقی پرونده قتل خاشقجی گفت: رئیس جمهور ترکیه در سخنان چهارشنبه گذشته خود خیلی محترمانه در ارتباط با شاه عربستان صحبت کرد اما عملاً توپ را به زمین ریاض انداخت و خواستار پیگیری قتل خاشقجی شد و اعلام کرد جنایتکارانی که در این قتل دست داشتند از پایین‌ترین رده تا عالی‌ترین سطوح باید اسامی آنان اعلان شود و به‌دلیل اینکه جنایت مزبور در ترکیه روی داده بایستی عاملان آن را در اختیار آنکارا قرار دهند. قبل از اردوغان نیز وزیر خارجه ترکیه گفته بود ممکن است آنکارا پرونده قتل خاشقجی را به محاکم بین المللی بکشاند لذا بنده معتقدم این پرونده به این زودی‌ها بسته نخواهد شد.

پیگیری حقوقی قتل خاشقجی

وی با ابراز اینکه ترکیه جزئیات بسیاری از پرونده قتل خاشقجی را هنوز فاش نکرده است، گفت: آنکارا می‌تواند پرونده این قتل را در دادگاه‌های بین المللی به‌جریان بیندازد و هم سازمان بین المللی مدافع حقوق بشر، سازمان روزنامه‌نگاران بدون مرز... می‌توانند، پرونده قتل خاشقجی را از لحاظ حقوقی پیگیری کنند لذا الزاماً کسی نباید داخل عربستان مثل خانواده خاشقجی موضوع قتل او را از لحاظ حقوقی پیگیری کند، نهادهای زیادی وجود دارد که در صورت سرسختی ریاض می‌توانند این پرونده را پیگیری کنند.

طرح پرونده قتل در دادگاه‌های جهانی

مهتدی در پایان تصریح کرد: به‌طور حتم قاتلان خاشقجی هم‌اکنون در عربستان هستند و ریاض مدعی است 18 نفر را در این رابطه بازداشت کرده است. اگر اینان در یک دادگاه عادلانه خارج از عربستان محاکمه شوند، می‌توانند بگویند که مأمور بوده‌ایم و از دستور اطاعت کرده‌ایم. به‌هرحال، بنده معتقدم پرونده قتل خاشقجی در آینده به محافل بین المللی و دادگاه‌ها کشیده خواهد شد.

انتهای پیام/*