چرا عمان پذیرای نتانیاهو بود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به مسقط پایتخت سلطنت نشین عمان روز جمعه رسانه ای شد گرچه دو طرف تلاش دارند که این سفر را به دعوت رسمی طرف مقابل مرتبط کنند.

البته این اولین باری نیست که یک مقام اسرائیلی به عمان سفر می کند. پیش از این در سال 1994 اسحاق رابین نخست وزیر اسبق اسرائیل به عمان سفر کرده بود.

شیمون پرز نخست وزیر وقت اسرائیل در سال 1995 پذیرای یوسف بن علی وزیر خارجه عمان در قدس اشغالی بود.  دو طرف روابط دیپلماتیک با هم ندارند اما در سال 1996 دفاتر نمایندگی تجاری بین دو طرف بازگشایی شد که این روابط ادامه داشت تا اینکه عمان در پی شعله ور شدن انتفاضه ملت فلسطین در اکتبر سال 2000  دفتر نمایندگی تجاری اسرائیل در مسقط را بست.

عمان در طول این سالها سیاست و مشی مستقلی را در تحولات منطقه در پیش گرفته است و به دلیل در پیش گرفتن  چنین سیاست و نقش میانجیگرانه ‌اش هم توانست جایگاهی متمایزی نسبت به دیگر کشورهای منطقه کسب کند. این کشور در ائتلاف عربستان علیه یمن مشارکت نکرد و در عین حال سعی کرد که رابطه اش را با انصار الله یمن قطع نکند و با همین سیاست هم توانست تا نشست های مشترکی را با آنها با هدف نزدیک کردن دیدگاههای طرف های درگیر در این کشور برگزار کند.

این کشور همچنین سعی کرد که در طرف درگیری بین قطر و عربستان قرار نگیرد و جانب بی طرفی را رعایت کند و روابطش را با دو طرف درگیر حفظ کرد گرچه سعودی ها تلاش داشتند نقش میانجیگیری را بیشتر به کویت واگذار کنند تا عمان.  

عمان همچنین زیر بار فشارهای عربستان برای قطع مناسبات این کشور با ایران نرفت و روابطش را با تهران حفظ کرد و با در پیش گرفتن چنین سیاستی توانست نقش میانجی در موضوع هسته ای ایفا کند .

اکنون این سوال مطرح است که چرا عمان باید پذیرای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل باشد اگر این وظیفه به یک کشور دیگر عربی از جمله امارات و عربستان واگذار می شد شاید زیاد جای تعجب نداشت ولی واگذاری این نقش به عمان این سوال را ایجاد می کند با توجه به اینکه این کشور نقش چندانی در پرونده فلسطین نداشت واگذاری این مسئولیت به عمان چه پیام و معنایی می تواند داشته باشد؟

عمانی‌ها در مسئله فلسطین مواضع میانه‌ای را در پیش گرفته اند تا این امر به کاهش درگیری ها و پیشبرد مذاکرات میان اسرائیل و فلسطین منجر شود. شاید بتوان گفت که یکی از این دلایل واگذاری این نقش به کاهش جایگاه عربستان در منطقه بر می گردد که در پی قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد بن سلمان در حال از دست دادن حمایت های غربی است. نقش دو کشور مصر و اردن به عنوان دو کشور دخیل در موضوع فلسطین هم به حاشیه رفته است که همین امر نقش عمان را در تحولات فلسطین برجسته تر می‌کند . آنچه از زبان یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان مطرح شده است این نقش در چارچوب اجرای طرح مورد نظر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا موسوم به "معامله قرن" به این کشور واگذار شده است . او گفت که طرح ابتکاری صلح عربی و طرح های دیگر در خصوص مسئله فلسطین مطرح شده است اما عمان میانجی میان فلسطینی ها و اسرائیلی ها نیست اما ایده هایی برای نزدیک شدن دو طرف مطرح کرده است .

با توجه به مطالبی که گفته شد صرف نظر از اهداف طرحان این سفر و اینکه عمان و اسرائیل هر کدام چه اهدافی را در پیش دارند،  می توان دو کارکرد بلندمدت و کوتاه مدت را برای آن متصور شد.

اهداف بلند مدت همان اجرای طرح عادی سازی رابطه کشورهای عربی و اسرائیل و پیشبرد روند سازش است که در بیانه دو طرف نیز بر آن تاکید شده است.  به نظر می رسد کشورهای عربی با وجود مخالفت‌های گسترده در سطح افکار عمومی منطقه و پس از روابط پنهانی که با رژیم اسرائیل داشته‌اند  قصد عملی کردن آن را دارند آنجا که وزیر خارجه عمان گفت: اسرائیل واقعیتی موجود در منطقه است و همه ما این را می فهمیم " این هدف نمود عینی بیشتری پیدا می کند . امارات و قطر نیز اخیرا پذیرای دو هیات ورزشی اسرائیلی بودند که همه این قدامات نشان می دهد که روند عادی سازی روابط برخی از کشورهای عربی با این رژیم وارد فاز نهایی خود شده است. این را هم باید در نظر داشته باشیم که اواسط هفته گذشته یعنی چند روز پیش از این سفر،  مسقط پذیرای محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان بود که این سفر بی ارتباط با سفر نتانیاهو به عمان نمی تواند باشد. 

کارکرد دیگر این سفر کوتاه مدت است که به موضوع قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سیاست های بن سلمان بر میگردد. خبر قتل خاشقجی به مدت بیش از دو هفته در صدر رسانه های منطقه وجهان قرار داشت انتشار این خبر بالطبع خبر قتل خاشقجی را به حاشیه برد و اندکی از فشارهای سیاسی بر عربستان به خصوص بن سلمان ولیعهد این کشور که در مظان ردیف اول اتهام قرار دارد کاست. با توجه به اینکه هواپیمای حامل نتانیاهو از حریم هوایی عربستان و بحرین وارد خاک عمان شده است این ظن را تقویت می کند که این سفر با اطلاع و چراغ سبز مقامات سعودی صورت گرفته باشد.

نویسنده: حسن رستمی کارشناس مسائل غرب آسیا

انتهای پیام/