آموزگار: ۹۰ وانت‌بار و خاور کتاب قاچاق کشف شد/گردش مالی ده‌ها میلیارد تومانی در قاچاق کتاب

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نشست خبری محمود آموزگار رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران عصر امروز، سه شنبه 7 آبان‌ماه، در محل این اتحادیه برگزار شد.

آموزگار در این نشست به تشریح تازه‌ترین دستاوردهای کارگروه صیانت از حقوق ناشران و مؤلفان پرداخت. وی با اشاره به اقدامات اتحادیه ناشران در شناسایی و کشف انبارها و چاپخانه‌های کتاب قاچاق در تهران طی روزهای اخیر گفت: از سابقه فعالیت اتحادیه ناشران در برخورد و مقابله با قاچاق کتاب بارها سخن گفته شده است اما باید به اهمیت موضوع قاچاق کتاب امروز بیش از پیش توجه کنیم چرا که گاهی اوقات اینطور برداشت می‌شود که در موضوع اغراق شده است؛ برای نمونه در هفته کتاب سال 95 زمانی که موضوع قاچاق کتاب را با صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سابق درمیان گذاشتیم، وی مطرح کرد که به نظر می‌رسد در این موضوع اغراق شده است چرا که تعداد عناوینی که مورد قاچاق کتاب قرار می‌گیرد آنچنان زیاد نیست اما باید گفت این تعداد عناوین اگر چه تعداد زیادی نیستند اما بخش قابل توجهی از اقتصاد نشر را شامل می‌شوند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران افزود: دی ماه همان سال موفق به امضای تفاهم نامه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شدیم و مسئولیت مقابله با این موضوع به اتحادیه سپرده شد. از آن پس جلسه‌های زیادی با نیروی انتظامی، قوه قضاییه و ... داشتیم هرگاه ما وارد عملیاتی می‌شدیم، این بحث مطرح می‌شد که قاچاق کتاب جرم خصوصی تلقی می‌شود و نیاز به شاکی خصوصی دارد. این درحالی بود که طولانی بودن روند شکایت منجر به فرار عاملان این قاچاق می‌شود. نهایتا 25 اسفند سال 96 جلسه‌ای در دفتر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور سه معاون رئیس قوه قضاییه، فرمانده پلیس امنیت، فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ و مدیران معاونت فرهنگی برگزار شد که در این جلسه نحوه پیشرفت ماجرا و مقابله با قاچاق کتاب ابراز نارضایتی کردند و گفتم اگر دولت با این موضوع به عنوان یک جرم عمومی مقابله نکند ما در اتحادیه به نتیجه نخواهیم رسید.

آموزگار در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه قاچاق کتاب تنها آسیب‌های قاچاق کتاب تنها متوجه ناشران نمی‌شود، افزود: آسیب‌هایی که این موضوع برای مولفان مترجمان ویراستاران و سایر حلقه‌های چرخه نشر دارد نیز بسیار است. چرا که این کتاب‌های پرفروش یک ناشر که معمولا مشمول قاچاق می‌شوند کل هزینه‌های فعالیت ناشر در طول یک سال را فراهم می‌کنند و اگر سود ناشر در این میان کاهش یابد ناشران بسیاری فعالیتشان کاهش پیدا می‌کند. این اهمیتی به موضوع قاچاق کتاب یعنی آهک ریختن به پای درخت نوشتن است.

وی در ادامه صحبت‌های خود به آسیب‌ رساندن این دسته از کتاب‌ها به حوزه امنیت ملی اشاره و اضافه کرد: نیروی انتظامی امسال به صورت جدی تر وارد ماجرا شد و اتحادیه از ظرفیتهای خود استفاده کرد تا این نکته را جا بیاندازد که قاچاق کتاب در حوزه امنیت ملی نیز آسیب رسان است و بی‌تفاوتی به آن آثار سوئی دارد. خوشبختانه در دادسرای رسانه پرونده‌هایی که در این زمینه باز شد مورد بررسی قرار گرفت و مشکلاتی که پیش از این وجود داشت برطرف شد. اکنون تنها مشکل ما این است که اکتشافاتی که انجام گرفته است حجم بسیار بالایی در حدود 90 دستگاه وانت نیسان و خاور است که از انبارها و مغازه‌های مختلف کشف و بارگیری شده است. ما مکان لازم برای جاسازی این کتاب‌ها را در اختیار نداریم.

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران با اشاره به شبکه‌ای که اخیر کشف شده است، یادآور شد: این شبکه بسیار وسیع بوده و کتاب‌های فروشی‌های بسیاری در شهرستان‌ها تغذیه می‌کرده است. سرشاخه‌های این شبکه یک خانواده بودند که از اتحادیه ناشران نیز جواز کسب گرفته بودند، این شبکه حدود 900 بساط کتاب فروشی در تهران را پوشش می‌داده است.

آموزگار افزود: کتاب‌های کشف شده از این شبکه در سه دسته قابل دسته بندی است یک کتاب‌هایی که مالک و مدعی ندارند؛ مثل کتاب‌هایی که قبلا مجوز داشته اما اکنون کسی آنها را چاپ نمی‌کند، دسته دیگر کتاب‌هایی که در خارج از کشور چاپ شده و از طریق فضای دیجیتال در ایران تکثیر و در شمارگان بالا توزیع شده‌اند. دسته آخر کتاب‌های پرفروش ناشرانی است که به صورت غیرقانونی چاپ شده‌اند.

وی با انتقاد از عدم نبود نظارت کافی بر چاپخانه‌ها یادآور شد: سابق بر این روی فعالیت چاپخانه‌ها نظارت دقیقی انجام می‌شد اما وضعیت موجود نشان می‌دهد که چاپخانه‌ها نیز گرفتار پدیده قاچاق کتاب شده‌اند. ما در اقدام اول از اتحادیه صحافان چاپخانه داران و لیتوگرافان خواستیم تا به اعضای خود نسبت به عدم همکاری با اینگونه افراد هشدار دهند. اتحادیه صحافان در روزهای گذشته اطلاع رسانی کرد و اتحادیه چاپ نیز قرار است اطلاع‌رسانی کند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران با اشاره به ارزش ریالی این کتاب‌ها گفت: بررسی‌های ما نشان می‌دهد که ده‌ها میلیارد تومان صرف تولید این کتاب‌ها شده است حتی این قاچاقچیان به اندازه‌ای نفوذ ذاشته‌اند که توانسته‌اند از کاغذهای بالکی بهره‌مند از ارز 4 هزار و 200 تومانی نیز استفاده کنند.

آموزگار با اشاره به جنبشی که در صنف نشر برای مقابله با پدیده قاچاق کتاب ایجاد شده است، اضافه کرد: خوشبختانه ناشران به تکاپو افتادند و در حال بررسی و مقابله هستند حتی بسیاری از خطاکاران که با این افراد همکاری کرده بودند اعلام آمادگی خود را برای پیشگیری از این ماجرا نشان دادند.

وی با بیان این مطلب که حقوق مؤلفان و مترجمان نیز در این زمینه تضعیف شده است، ادامه داد: من از پدیدآورندگان و مولفان آثار نیز می‌خواهم از این قاچاقچیان کتاب شکایت کنند؛ زیرا حقوق عده کثیری از فعالان صنف نشر با این اقدام ضایع شده است. حضور اعضای صنف نشر در ماجرای مقابله با قاچاق جنبه فرهنگی این مماجرا را تقویت می‌کند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی براینکه کتاب‌های کشف شده با توجه به ارزش ریالی بالایی که دارند چه سرنوشتی خواهند داشت آیا به چرخه توزیع برمی‌گردند یا خمیر می‌شوند، گفت: ما درباره این موضوع بسیار بحث کردیم؛ بزرگترین ویژگی منفی این کتاب‌ها این است که حق مؤلف در آنها رعایت نشده است. حق مؤلف فراتر از حق نویسنده است یعنی حق ویراستار، مترجم صفحه بند و طراح جلد و ... اگر این کتابها به چرخه فروش برگردانده شود در تضییع حقوق این افراد صحه گذاشته‌ایم و اگر به چرخه فروش برگردانده شود تشخیص نسخه قاچاق از نسخه اصل زین پس دشوارتر خواهد شد؛ بنابراین به این نتیجه رسیدیم که این کتابها به چرخه فروش برنگردند. اما اینکه خمیر شده و تبدیل به کارتن شود یا در اختیار مناطق محروم قرار بگیرد در دست بررسی است البته قاعدتا تعدادی از کتاب‌ها که بدون مجوز هستند خمیر خواهند شد. به هرحال مقام قضایی باید در این زمینه تصمیم‌گیری کند.

آموزگار در پاسخ به پرسش دیگر تسنیم مبنی براینکه چه ضمانیتی وجود دارد که افراد دستگیر شده پس از یک دوره کوتاه مدت زندانی شدن دوباره به این فعالیت برنگردند، تصریح کرد: قانون حمایت از حقوق مولفان و مصنفان 6 ماه تا سه سال زندان برای این افراد تعیین کرده است. همچنین جبران خسارت مالی نیز باید انجام شود کسانی که دچار ضررو زیان مالی شده‌اند، می‌توانند دادخواست ضرور و زیان دهند. متأسفانه سیستم قضایی ما سابقه کارکردن با این قانون را ندارد و قضاتی که با این مجموعه مقررات آشنایی داشته باشند اندک هستند البته در دادگاه رسانه وضع بهتر است وقضات اشنایی بیشتری دارند. اقدامات اخیر جدیت ماجرا را بیشتر خواهد کرد ما قصد پیگیری شکایت متمرکز شده را داریم پیش از این شکایتها جداگانه انجام می‌شد اما اتحادیه به نیابت از شاکیان به این موضوع رسیدگی خواهد کرد و از شدت نگرانی‌ها کاسته می‌شود.

وی همچنین در انتهای این نشست از توزیع مجموعه‌ای از کتاب‌های قاچاق به کشورهای افغانستان و پاکستان خبر داد و با اشاره به ناشران متضرر از انتشارات نگاه، چشمه، خوارزمی، امیرکبیر، ققنوس، اختران، نشرنو، نیلوفر، آموت و ... نام برد.

انتهای پیام/ بط نش