ستاره‌های مدفون در تخت فولاد ـ اصفهان| ماجرای ذکر نام ۴۰ مومن در نماز شب آیت‌الله اشنی+ عکس
آیتاللّه شیخ نورالدین قودجانى أشنى از علمای برجسته اصفهان و از چهرههاى ممتاز علمى در دوران معاصر بود؛ در میان روحانیون و اهل علم، به روشن اندیشى مشهور و فلسفه و تفکر جدید غربى را نیز مطالعه و تحقیق می‌کرد او ۲۳ مهر ۱۳۵۷ چشم از دنیا فروبست.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، آیت اللّه شیخ نورالدین قودجانى أشنى در سال 1282 شمسى؛ 1321 قمرى در روستای أشن اصفهان دیده به جهان گشود. او که در خاندان علم و اجتهاد و بیت فضیلت و اخلاق به دنیا آمده بود، تحت تربیت و ارشاد پدر و مادر قرار گرفت و زمینه براى پیشرفت او در مراحل بعدى هموار شد. پدرش شیخ محمدحسین اشنی از فقهای فاضل اصفهان بود. وى تحصیلات خود را نزد پدر دانشمندش آغاز کرد و همزمان، از محضر علماى بزرگ اصفهان استفاده کرد.
از جمله اساتید او در اصفهان، حضرات آیات عظام سیّد محمدباقر درچهاى، شیخ محمدرضا نجفى، شیخ محمدحکیم خراسانى، برشمرده شدهاند. استاد دیگر او، به ویژه در سطوح و ادبیّات، علّامه میرزا جلالالدین همایى بوده است. با توجه به سالهایى که ایشان در اصفهان مشغول تحصیل علم بوده است میتوان حدس زد که ایشان از محضر بزرگانى مانند حضرات آیات میر سیّد على و میر سیّد محمد نجف آبادى و بزرگانی چون حاج آقا رحیم ارباب، میرزا ابوالهدى کلباسى، سیّد ابوالقاسم دهکردى و میر سیّد محمدصادق خاتون آبادى نیز بهره برده است.
مرحوم حاج شیخ نورالدین أشنى پس از استفاده از محضر علماى اصفهان، راهى حوزهى علمیّه قم شد و از محضر مؤسس نامى آن، فقیه اصولى نامدار حاج شیخ عبدالکریم حایرى یزدى و نیز فقیه محدّث بزرگ حاج سیّد محّمد حجت کوه کمرى و در تهران نیز از محضر فقیه عارف سالک حاج شیخ محمّدعلى شاه آبادى بهره فراوان برد.
اخذ اجازه اجتهاد از سوی آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری
حاج شیخ نورالدّین در زمان تحصیل در قم، موفق به اخذ اجازه اجتهاد از سوى آیةاللّه حاج شیخ عبدالکریم حائرى گردید که متن آن نزد خاندان گرامىاش موجود است.
حاج شیخ نورالدین با بسیارى از بزرگان علماى معاصر و فقهاى دوران اخیر، همدوره و هم مباحثه بوده است. ایشان در مجلس درس استاد همایى، در دروسى مانند مغنى و مطول و شرح شمسیه، که در مسجد جارچى منعقد بود و پیوسته 70 و 80 تن از فضلاى اصفهان در آن شرکت مىکردهاند، با حضرات آیات آقا سیّد حسن مدرّس، حاج شیخ مرتضى اردکانى و حاج شیخ عباسعلى ادیب، هم مباحثه بوده است. همچنین در دروس قم با مرحوم مدرس و در درس عارف شاهآبادى نیز با امام خمینى(ره) هم دوره بوده است. ایشان در حوزه علمیه قم، پنج سال همحجرهاى امام رحمه الله علیه بوده است.
تبلیغ دین اسلام و سخنرانی در مجالس عمومی و وکالت
شیخ نورالدین قودجانى با اینکه مقام علمى والایى داشت، هیچ‌گاه از وظایف اجتماعى خود و رابطهاش با مردم غافل نبود. ایشان خود را محدود به تدریس نکرد بلکه علاوه بر آن به تبلیغ آیین مبین اسلام و سخنرانى در مجالس عمومى و خصوصى و حتّى به کار وکالت نیز اشتغال داشت. در مجموع، فعالیتها و مشاغل اجتماعى شیخ نورالدین را مىتوان چنین تقسیمبندى کرد.
اقامه جماعت در برخى مساجد اصفهان و حل و فصل سؤالات و مشکلات مردم؛ منبر و وعظ و ایراد سخنرانى در مجالس مختلف شهر اصفهان و برخى از دیگر شهرها و روستاهاى ایران؛ اداره برخى جلسات هفتگى و پاسخ به سؤالات علمى طلاب و دانشجویان؛ سردفترى اسناد رسمى در گلپایگان و اصفهان؛ سرپرستى سازمان جوانان اسلامى؛ تدریس در حوزه علمیهى اصفهان؛ تألیف و تصنیف.
ذوق شاعرانه و عرفانی شیخ نورالدین
شیخ نورالدین قودجانى با اینکه از چهرههاى ممتاز علمى در دوران معاصر به شمار میرفت. توجه خاصى به منبر و خطابه نشان مى‌داد. شاید از همین رو، یا به خاطر عوامل دیگرى، بود که شأن و مقام علمى حاج آقا نورالدین حتى در نزد بسیارى از اهل علم و کمال نیز مجهول بود. ایشان با توجه به تسلطش بر فقه و حکمت و حدیث و کلام و تفسیر و ذوق شاعرانه و عرفانى، منبرها و سخنرانىهاى جذّاب و گیرایى داشت و الحق عالمى جلیل و واعظى فصیح و شیرینبیان بود.
آن گونه که از نوشتجات آن مرحوم پیداست، مطالعه و تحقیق بسیارى، پیش از هر سخنرانى خود میکرده، به گونهاى که اگر نوارهاى ضبط شده از آنها پیاده و چاپ شوند، چندین مجلد از مطالب نفیس و نکات و فواید عمیق در علوم نقلى و عقلى خواهد شد.
مخالفت صریح با ظلم و فساد رژیم شاهنشاهی
ویژگى دیگر خطابه‌هاى ایشان، مخالفت صریح با ظلم و فساد رژیم شاهنشاهى بوده است. ایشان در سخنرانیهاى خود به طور علنى با بىحجابی و بى‌عفتى و ستمها و بى‌دادى‌هاى آن روزگار مبارزه مى‌کرده است، به همین سبب چندین بار از سوى اداره شهربانى وقت اصفهان، احضار شده بود. به گفته برخى از علماء مرحوم أشنى، مظلوم از دنیا رفت زیرا آدمى بسیار نجیب و مطلع از سیاست دنیا و صهیونیستها بود، امرى که چندان در اصفهان به آن اقبال نشان نمى‌دادند.
مجالس روضه و وعظ آیتاللّه قودجانى، شهرت بسیارى در اصفهان داشت و مردم، علاقه زیادى به بیانات ایشان نشان مى‌دادند، به طورى که معظم له بر اساس دعوت مردم و مجامع مختلف، در سى سال آخر عمرش، بطور منظم، منبر و مجلس سخنرانى داشت. در آن زمان جلسات متعددى در شهر اصفهان در باب مسائل اجتماعى و مذهبى بر قرار بود. در این بین، جلسات بزرگانى مانند حضرات آیات: حاج سیّد عبدالحسین طیّب، حاج شیخ محمد باقر زند کرمانى، حاج شیخ نورالدین اشنى و آقا سیّد حسن مدرّس، اهمیت خاصى داشت و مشهورتر از بقیه بود. مرحوم آیت الله اشنى قودجانى، که شخصیتى بزرگوار و برخوردار از دانش وسیع بود، مجالس هفتگیاش بیشتر در زمینه فلسفه احکام بود.
سرپرستى سازمان جوانان اسلامى
مرحوم آیت اللّه شیخ نورالدین قودجانى، که در میان روحانیون و اهل علم، به روشن اندیشى مشهور بود و فلسفه و تفکر جدید غربى را نیز مطالعه و تحقیق می‌کرد، مدتى سرپرست سازمان جوانان اسلامى اصفهان بود و براى روشنفکران و متجددین، سخنرانى می‌کرد. از ایشان همچنین سلسله مقالاتى در روزنامه طوفان به یادگار مانده است.
تدریس و شاگردان
آیت اللّه حاج شیخ نورالدّین أشنى، با اینکه جامع معقول و منقول بود و خارج فقه و اصول تدریس مى‌کرد، هیچ ابایى از تدریس در مراتب پایینتر حتى در مرتبه سطح و مقدمات نداشت. نقل مى‌کنند که معظم له در اوج سرماى زمستان به منزل یکى از سرهنگهاى ارتش مىرفته و به او مقدمات درس مى‌داد.
ایشان در مدارس گوناگون حوزه علمیه اصفهان؛ صدر بازار، چهارباغ، مسجد نو بازار و در دفتر وکالت و حتى منزل شخصیاش تدریس مى‌کرد و متونى مانند فرائد، مکاسب، کفایه، منظومه، اسفار و برخى متون کلامى و عرفانى را نیز به طلاب و فضلا درس مى‌داد. معظم له مدتها از مدرسین برجسته مدرسه صدر بود و کتبى مانند منظومه، قوانین و فرائد را در آن جا تدریس می‌کرد. ایشان داراى درس تفسیر قرآن براى طلاب مدرسه صدر نیز بوده است که جمعى از فضلا در آن شرکت مىکردهاند.
نقل مى‌کنند که حدود سیصد تن از طلاب و فضلا در درس ایشان در محل مسجد نو بازار شرکت مى‌کردند. علاوه بر آن، شاگردان خصوصى نیز داشت که در منزل یا محل کار خود به آنها درس مى‌داد. شاگردان او اعم از آقایان و خانمها بودند و به خواهش برخى بانوان متدین اصفهان به منزل آنها مىرفته و به آنها تدریس می‌کرد. از جمله شاگردان معظم له مىتوان به حضرات آیات و حجج اسلام: حاج شیخ حسین مظاهرى، مرحوم حاج شیخ احمد قمینژاد، شیخ پارسا و بانوانى چون: علویه زینت السادات همایونى و مرحوم علویه عفت الزمان امین اشاره کرد.
در برخى منابع از آیت اللّه قودجانى به «عالم فاضل جلیل و واعظ صالح نبیل، فقیه متکلم حکیم» تعبیر شده است.
تألیفات و آثار
شیخ نورالدین أشنى، با وجود مشاغل اجتماعى و کثرت سخنرانى و پرداختن به وکالت، نوشتن و تألیف را نیز رها نکرد. بیشترین حجم نوشتههاى ایشان را تفسیر قرآن تشکیل مى‌دهد زیرا اشرف علوم را شناخت و معرفت نسبت به قرآن مجید مى‌دانست و همت عالى خود را چه در بیان و سخنرانى و چه در تدریس و یا نوشتجات خود، به امر تفسیر قرآن کریم اختصاص داده است.
بطور کلى میتوان آثار باقى مانده از ایشان را به پنج موضوع کلى تقسیم کرد: تفسیر، کلام و اخلاق، حکمت و عرفان، حدیث، مباحث متفرقه.
ماجرای ذکر نام چهل مومن در نماز شب آیت الله اشنی
آیت الله حاج آقا نورالدین اشنی نقل می‌فرمود: پدرم آیت الله شیخ محمدحسین اشنی در تهجد و نماز شب خود مقید بود که هر شب در قنوتِ وِترش نام چهل مومن را ذکر کند و نام تمام اساتیدی را که نزد آنان درس خوانده بود و یا علما و صاحبان تراجم را که دیده بود، یک یک با ذکر نام پدر هر کدام در قنوت می آورد. یک شب از پدرم پرسیدم این چه زحمتی است که به خودتان می‌دهید؟همین طور فقط بگویید: "اللهم اغفر للماضین"
در جواب فرمود: یک بار به ذهنم رسید که این چه کاری است و آن را ترک کردم. تا اینکه شبی در عالم رویا خدمت یکی از بزرگان رسیدم و سلام کردم و ایشان با کراهت جواب دادند. گفتم: آقا چرا از من ناراحتید؟ فرمود: برو تو که مرسوم ما را قطع کردی! فهمیدم که ارواح اموات منتظرند و از ما توقع دارند لذا دو مرتبه همان کار خود را شروع کردم.
وفات و مدفن
شیخ نورالدین قودجانى أشنى در ساعت‌هاى آغازین روز دوازدهم ذیقعده سال 1398 ق. برابر با بیست و سوم مهر 1357 ش. دچار سکته قلبى شد و از هم و غمّ دنیا آسوده گشت. پیکر آن مرحوم پس از تشییع و اقامه نماز توسط مرحوم آیتاللّه آقا میرزا دهکردى، در تخت فولاد اصفهان، تکیه میرزا ابوالمعالى کلباسى، در داخل بقعه جنب قبر پدر بزرگوارش دفن شد.
انتهای پیام/ش
