گزارش «تروریسم مانیتور» از زمزمه‌های افزایش تهدید تروریسم در آسیای مرکزی
اگرچه ۸۵ درصد تلفات حملات تروریستی در آسیای مرکزی را ساختارهای رسمی تشکیل داده‌اند، اما به نظر می‌رسد هدف قرار گرفتن منافع کشورهای خارجی در آسیای مرکزی رویکرد جدید تروریست‌ها برای متنوع‌سازی اهدافشان باشد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، مجله «تروریسم مانیتور» در شماره 23 از دوره 16 خود در مقاله‌ای به قلم اشلی اسکارفو، به بررسی زمزمه‌های جدی‌تر شدن تهدید تروریسم در آسیای مرکزی و ابعاد و دامنه تاثیرگذاری آن پرداخته است. اسکارفو تحلیلگر مسائل امنیتی و اطلاعاتی است و حوزه تخصصی وی اروپا و شوروی سابق می‌باشد. در ادامه این مقاله را می‌خوانید.
شهرت کشورهای آسیای مرکزی به عنوان صادرکننده افراط‌گرایان به نظر می‌رسد زمینه‌های افزایش نگرانی‌ها نسبت به تهدید تروریسم در داخل این منطقه را نیز پدید آورده است. شماری از حوادث یک سال اخیر در تاجیکستان و مساله افزایش فعالیت‌های نظامی که هم منافع ملی و هم خارجی را هدف قرار داده، برجسته نموده است. چند مولفه در این زمینه موجب گستردگی تهدید شده و می‌توانند کل منطقه را تحت تاثیر قرار دهد که عبارتند از: تغییر حوزه عملیاتی داعش به تمرکز در افغانستان در پی شکست در سوریه و عراق؛ رشد فزاینده نفوذ چین در آسیای مرکزی؛ و سرکوب مخالفین توسط دولت‌های اقتدارگرا.
در 13 نوامبر مقامات تاجیکستان شناسایی 12 مظنون را که ظاهرا پیوندهایی با داعش داشته و در پی ترتیب دادن یک حمله به پایگاه نظامی روسیه و یک مدرسه در نزدیکی دوشنبه بوده‌اند، تایید کردند. مقامات این کشور ادعا می‌کنند که عاملان احتمالی این حمله که در مورخ 4 نوامبر دستگیر شده‌اند، به صورت آنلاین به عضویت داعش در آمده و به صورت آنلاین نیز با این گروه بیعت نموده‌اند. علاوه بر این، دو حادثه دیگر نیز طی ماه‌های اخیر به وقوع پیوسته که ارتباطاتی با داعش داشته‌اند. در آخرین مورد، شورش بزرگی در زندان شهر خجند در شمال تاجیکستان به وقوع پیوست که گفته می‌شود با تحریک هوادارن داعش صورت گرفته است. این شورش که در مورخ 8 نوامبر به وقوع پیوست بیش از 50 کشته بر جای گذاشت. حادثه دوم نیز کشته شدن 4 توریست دوچرخه‌سوار خارجی در جنوب تاجیکستان در ماه جولای بود. داعش مدتی پس از این حوادث مسئولیت هر دو حمله را در خبرگزاری «اعماق» بر عهده گرفت.
حمله نافرجام علیه پایگاه نظامی 201 روسیه در تاجیکستان مقامات این پایگاه را به افزایش تدابیر امنیتی در آن وا داشت. این به آن معناست که آن ها بر این باورند که تهدید حمله اگر حتی در تمام وسعت منطقه وجود نداشته باشد، علیه این تاسیسات نظامی جدی است. روسیه حداقل از اوایل سال 2017 نگران روند فزاینده فعالیت‌های نظامی تروریست‌ها در آسیای مرکزی بوده است. در ژوئن 2017 مقامات روس با اشاره به وضعیت رو به وخامت امنیت در افغانستان اظهار داشتند که تدابیر امنیتی در پایگاه‌های روسیه در قرقیزستان و تاجیکستان تقویت شده است.
از ابتدای سال 2014، زمانی که نیروهای نظامی ایالات متحده خروج از افغانستان را آغاز کردند، و به ویژه از زمان شکست نظامی خلافت داعش در اوایل سال 2018، ناظران خارجی نگرانی‌های مشابهی را پیرامون بدتر شدن تهدیدات نظامی در افغانستان، که 1357 کیلومتر مرز مشترک با تاجیکستان، 744 کیلومتر با ترکمنستان و 144 کیلومتر با ازبکستان دارد، ابراز داشته‌اند. با این وجود تسری خشونت‌ها از افغانستان به آسیای مرکزی بسیار محتمل است. حداقل 2500 الی 4400 جنگجوی کشورهای آسیای مرکزی که به سوریه و عراق سفر کرده‌اند تمرکز خود را متوجه نبرد در افغانستان کرده و یا حداقل در فکر بازگشت به کشورهای خود برای صورت دادن برخی حملات هستند.
تشدید درگیری‌ها در افغانستان، افزایش تهدید رادیکالیزه شدن رویکردها در کشورهای اقتدارگرای آسیای مرکزی را نیز به واسطه سیاست‌های سرکوبگرانه آنها موجب شده است. این شرایط در قزاقستان سختگیرانه‌تر از دیگر کشورهای منطقه است. بر اساس قانون مذهبی سال 2011 این کشور تمام گروه‌های مذهبی ثبت نشده غیرقانونی اعلام شدند. در ادامه همین روند، اصلاحات اعمال شده در سال 2016 نیز دریچه پذیرش فعالیت‌های مذهبی قابل قبول را بسیار کوچک‌تر کرده و مجازات های سختی شامل احکام جریمه و حبس طولانی مدت برای افرادی که این قانون را زیر پا می‌گذارند، اعمال نمود. در ماه ژوئن سال جاری (2018) نیز مجلس سنای قزاقستان اصلاحات جدید و مشابهی را صورت داد.
داده‌های موجود حاکی از آن‌اند که پرسنل ساختارهای اجرایی 85 درصد کل تلفات مرتبط با تروریسم را در آسیای مرکزی طی 10 سال اخیر به خود اختصاص داده‌اند. این بدان معناست که اجراکنندگان چنین سیاست‌های سرکوبگرانه‌ای اهداف اصلی حملات تروریستی در منطقه می‌باشند.
با این حال چنین گزارش‌هایی از حملات و دیگر فعالیت‌های تروریستی همچنان می‌بایست جدی گرفته شوند.
از سوی دیگر، دولت‌های منطقه کنترل سختی بر روی رسانه‌ها اعمال نموده و تعاریف بدیعی از تروریسم ارائه نموده‌اند که شامل سرکوب مخالفین سیاسی، اعمال جرم و دیگر فعالیت ها نیز می‌شود.
در کنار این موضوع باید به این نکته نیز توجه داشت که شبه نظامیانِ افراط‌گرا و هواداران آنها ممکن است فعالیت‌های خود را در راستای هدف قرار دادن هرچه بیشتر منافع خارجی در آسیای مرکزی، متنوع سازند. به عنوان مثال حمله به توریست‌های خارجی در تاجیکستان در ماه جولای سال جاری می‌تواند طرفداران داعش را به تکرار چنین حملات فرصت‌طلبانه‌ای در آینده ترغیب کند. حضور رو به رشد چین چین در آسیای مرکزی -که در «ابتکار کمربند و جاده» پکن تمثیل می‌شود- نیز از پتانسیل مناسبی برای جلب نظر افراطیون برخوردار است. مردم آسیای مرکزی از احساسات خاصی نسبت به گروه‌هایی از اقلیت های مسلمانِ قرقیز، قزاق و اویغور که در کمپ‌های دسته جمعی «بازآموزی» (برای تغییر عقاید و دیدگاه‌های مذهبی) در سینک یانگ حبس شده‌اند، برخوردارند. همانند سیاست‌های سرکوبگرانه کشورهای آسیای مرکزی، پاکسازی‌های قومی در چین نیز می‌تواند منشا اثری برای صورت دادن حملات تروریستی علیه منافع خارجی پکن باشد. میزان موفقیت چنین حملاتی تا حدود زیادی به اثرگذاری نیروهای امنیتی محلی بستگی دارد.
انتهای پیام/
