گزارش تسنیم-۲| تاجیکستان در سال ۲۰۱۸: روابط پرفراز و نشیب با جمهوری اسلامی ایران

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روابط تهران و دوشنبه در سال 2018 نیز همچون 3 سال پیش از آن تحولات پر فراز و نشیبی را طی نمود. تحولاتی که ابعاد واگرایانه آن می‌توان بیش از جنبه‌های همگرایانه ارزیابی کرد.

میزبانی دوشنبه در اجلاس شورای وزیران امور خارجه اکو

در آوریل سال 2018 دوشنبه میزبان بیست و سومین اجلاس شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) بود. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز که به منظور شرکت در این اجلاس به دوشنبه سفر کرده بود، در سفر دو روزه خود با مقامات عالی‌رتبه تاجیک از جمله امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری این کشور دیدار کرد. بحث و تبادل نظر پیرامون روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای بحث و گفت‌و‌گو صورت گرفت. این سفر در حالی صورت گرفت که چند ماه پیش نیز در آبان 96، ظریف سفر دیگری به دوشنبه داشت که طی آن سفر ساختمان جدید سفارت کشورمان در دوشنبه نیز افتتاح شد.

کمک 50 میلیاردی دولت به سفارت تاجیکستان

در ماه آگوست سال 2018، خبری در روزنامه رسالت مبنی بر کمک 50 میلیارد ریالی دولت به سفارت تاجیکستان منتشر شد. در این راستا به پیشنهادات وزارت امور خارجه و تایید سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد ماده (55) قانون محاسبات عمومی کشور تصویب کرد: مبلغ پنجاه میلیارد  ریال به صورت تملک دارایی سرمایه‌ای از محل اعتبارات جزء ردیف (510000) قانون بودجه سال 1397 کل کشور تحت عنوان «هزینه‌های پیش‌بینی نشده - سرمایه‌ای» به‌منظور احداث ساختمان سفارت جمهوری تاجیکستان در تهران به شرط عمل متقابل در اختیار وزارت امور خارجه قرار می‌گیرد. اگرچه این خبر با حواشی سیاسی جناحی مواجه شد، لکن تایید این که آیا عمل متقابل از سوی دولت تاجیکستان برای ساختمان جدید سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه (که در آبان‌ماه سال 96 افتتاح شد) صورت گرفته یا خیر، از سوی مقامات ذی‌ربط اعلان نشد.

حواشی پیرامون ایشان قیام‌الدین غازی

پرونده ایشان قیام‌الدین غازی از جمله پروژه‌های ضدایرانی دیگری بود که در تاجیکستان به اجرا در آمد. وی که از روحانیون سرشناس تاجیک به شمار می‌آمد و روابط خوبی نیز با جمهوری اسلامی ایران داشت، زمانی که از استانبول به سنت‌پترزبورگ در روسیه رسید، در همان فرودگاه دستیگر شده و به تاجیکستان منتقل می‌شود. بعد از آن نیز امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان اظهار می‌دارد که « (ایشان قیام‌الدین) با جیب‌های پر از دلار کشور دوست ما، مذهب شیعه را به صورت کامل قبول کرده و با سفارش ساختار اطلاعاتی این کشور، علیه ملت تاجیک اقدام کرده است». پس از مدتی و با انتشار اخباری از وخامت وضعیت جسمانی وی ناشی از بیماری دیابت و آثار شکنجه شدید، بخش دیگری از سریال اعترافات تلویزیونی این بار توسط ایشان قیام‌الدین پخش می‌شود.

تظاهرات ساختگی مقابل سفارت ایران

در مورخ 21 مه سال 2018 یک تجمع اعتراضی توسط گروهی از تاجیک‌ها مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت. معترضین شعارهایی علیه حزب نهضت اسلامی مطرح کرده و برخی نیز شعار «کبیری را برگردانید» سر می‌دادند. به محض برگزاری این تجمع سوالاتی در ذهن تحلیل‌گران شکل گرفت مبنی بر این که آیا برگزاری چنین تظاهراتی در تاجیکستان امکان‌پذیر است و تاکنون سابقه داشته؟ و دوم، در حالی که اعضای حزب نهضت اسلامی پناهندگی سیاسی کشورهای اروپایی را دریافت کرده‌اند، چرا این تجمعات مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است؟ پس از آن بود که برخی رسانه‌های تاجیک با انتشار تصاویر و تحلیل چهره‌های شرکت‌کننده در این تجمع، ساختگی بودن آن را به اثبات رساندند که حتی در رسانه‌های غربی نیز بارخوردهایی داشت.

افتتاح راغون با حضور شرکت‌های ایرانی

در آخرین ماه‌های سال 2018، نخستین فاز از پروژه چند دهه‌ای راغون به بهره‌برداری می‌رسد. این سد و نیروگاه که بلندترین سد جهان قرار است نام بگیرد، در آینده می‌تواند نقشی مهم در اقتصاد تاجیکستان ایفا کند. در این پروژه 8 شرکت (5 شرکت پیمانکار و 3 شرکت مهندسین مشاور) و بیش از 450 پرسنل ایرانی نیز مشغول به کار بودند که نقش قابل توجهی داشتند. البته پیش از این نیز شایعاتی مبنی بر حذف ایران از پروژه راغون (عدم پذیرش پیشنهاد طرف ایرانی و جایگزینی آن با شرکت ایتالیایی) وجود داشت.

حمله داعش به گردشگران خارجی و متهم کردن ایران

در ماه جولای چند توریست دوچرخه سوار غربی در جنوب تاجیکستان مورد حمله قرار می‌گیرند. وزارت کشور تاجیکستان ابتدا آن را یک حادثه عادی اعلان می‌کند، اما پس از انتشار ویدئوی حمله مجدد چند جوان تاجیک با چاقو به این گردشگران، شائبه‌های تروریستی بودن آن شدت می‌گیرد. وزارت کشور تاجیکستان در اولین اقدام حزب نهضت اسلامی را مسئول این حمله می‌داند و ادعا می‌کند که مهاجمین در قم و مازندران ایران آموزش دیده‌اند. این اظهارات با واکنش وزارت امور خارجه کشورمان و احضار سفیر تاجیکستان مواجه می‌شود. اندکی پس از حادثه داعش مسئولیت این حمله را برعهده می‌گیرد و چند روز بعد نیز اعمال ویدئویی از بیعت این جوانان با ابوبکر البغدادی، سرکرده گروه تروریستی داعش منتشر می‌کند.

جریان‌سازی ضدایرانی رسانه‌های تاجیک

از سال 2016 و با افزایش حضور عربستان سعودی جریان‌سازی رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان آغاز شده و در سال 2018 نیز ادامه یافت. مصاحبه سفیر عربستان سعودی با خبرگزاری دولتی خاور یکی از این جریان‌ها بود. البادی در آن مصاحبه انقلاب اسلامی کشورمان را «شوم» خوانده و می‌گوید بن‌سلمان به دنبال باز گرداندن ایران به دوران پیش از انقلاب است. پس از آن نیز یادداشتی به چند زبان مختلف به قلم ناظم نوراف، از چهره‌های سیاسی آکادمی علوم تاجیکستان تحت عنوان «آیا شیعه شدن نهضتی‌ها تهمت است؟ دلایل قطعی درباره قبول کامل مذهب شیعه توسط رهبریت حزب نهضت اسلامی» در این خبرگزاری منتشر می‌شود. در این یادداشت نوراف سعی می‌کند با ذکر دلایلی عجیب و غریب همچون نحوه انگشتر در دست کردن، حزب نهضت اسلامی را یک حزب تروریستی و پیرو مذهب تشیع معرفی کرده و جمهوری اسلامی را نیز حامی تروریسم در تاجیکستان نشان دهد. سفارت کشورمان در پاسخ به این اظهارات طی نامه‌ای نسبت به این یادداشت اعتراض می‌کند و درخواست می‌دارد که بر اساس اصول حرفه‌ای رسانه‌ای، جوابیه جمهوری اسلامی منتشر شود. با این حال پاسخی دریافت نمی‌کند. در آخرین و سخیف‌ترین توهین این خبرگزاری دولتی، کاریکاتوری موهن از یکی از مقامات عالی‌رتبه کشورمان به دلیل تحرکات اپوزوسیون در نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا در ورشو منتشر می‌شود که مجدد اعتراضاتی را از سوی کشورمان برمی‌انگیزد. این کاریکاتور موهن چندی بعد از روی این خبرگزاری حذف می‌شود.  

توقف فعالیت 20 شرکت‌ ایرانی

در اکتبر سال 2018، دادگاه اقتصادی شهر دوشنبه فعالیت حدود 20 شرکت و مجموعه متعلق به شهروندان ایرانی را متوقف اعلام می‌کند. رئیس دادگاه اقتصادی شهر دوشنبه اگرچه پاسخ روشنی درباره علت توقف فعالیت این شرکت‌ها نداد، اما یکی از مقامات کمیته مالیات تاجیکستان به رسانه‌های تاجیک گفته بود که عدم ارائه گزارش‌های مالیاتی علت این امر بوده است. البته روند توقف و خروج شرکت‌های ایرانی از تاجیکستان به بهانه‌های مختلف از سال 2015 و هم‌زمان با سردی در روابط سیاسی آغاز شده بود.

تداوم ماموریت «فغانی» و عدم پاسخ دولت تاجیکستان برای «نبوی»

حجه‌الله فغانی، در سال 1393 پس از علی‌اصغر شعردوست ماموریت خود را به عنوان سفیر کشورمان در دوشنبه آغاز کرد. با گذشت 4 سال ماموریت سخت دکتر فغانی، در سال 97 «سید محسن نبوی» به عنوان سفیر جدید کشورمان در تاجیکستان معرفی شد. با این حال به رغم آن که سفرای کشورهای مختلف استورانامه‌های خود را به امامعلی رحمان تقدیم کردند، اما همچنان خبری از معرفی سفیر جدید ایران نشد. این تاخیر زمینه بروز شایعاتی را برانگیخته است.

انتهای پیام/