عراق ۲۰۱۸؛ از برگزاری انتخابات تا شکست توطئه در اربعین

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، عراق سال 2018 میلادی را با اعلام پیروزی بر گروه تروریستی داعش و آزادسازی اراضی باقیمانده این کشور از دست گروه مذکور آغاز کرد. این اتفاق چهار سال بعد از استقرار تروریست‌های داعش در سوریه انجام شد.

این البته تنها تحول موجود در عراق طی سال گذشته نبود، بلکه سال 2018 در این کشور مملو از تحولات و حوادث امنیتی و سیاسی بود که باعث شد تحلیلگران مسائل منطقه‌ای سال 2018 را برای عراق سال تحولات اساسی ارزیابی کنند.

طی سال های گذشته جنگ میان گروه تروریستی داعش و دولت عراق و نیروهای مردمی این کشور در طول 53 درصد از اراضی کشور گسترده شده بود و بیشتر شامل مناطق شمال و غرب و مرکز عراق بود.

ژانویه:

در اولین ماه سال میلادی، نیروهای عراقی از همان روزهای اولیه در مناطق مختلف کشور توزیع شدند تا بتوانند عناصر باقیمانده از گروه تروریستی داعش را به ویژه در مناطق صحرایی در استان‌های نینوا و صلاح الدین و الانبار واقع در شمال و غرب کشور شناسایی و دستگیر کنند.

در همان زمان سازمان ملل متحد اعلام کرد که تعداد کشته‌ها و زخمی‌های عراق در نتیجه اقدامات خشونت آمیز در این کشور کاهش پیدا کرده است. علاوه بر اینها دولت عراق اعلام کرد که به دنبال اتخاذ تصمیم‌هایی برای کنترل گروه‌های مسلح خارج از قانون در این کشور است.

حیدر العبادی در سالی که رنگ و بوی فعالیت‌های انتخاباتی به خود گرفته بود از همان ابتدا ساز مخالفت را با برخی گروه‌های مردمی عراق کوک کرد. او در طول ماه‌های اولیه سال تمایل زیادی به اجرای برنامه‌های آمریکا در این کشور نشان می‌داد تا بتواند نظر موافق این کشور را برای استمرار حاکمیت خود در دوره دوم نخست‌وزیری جلب کند. وی در همین راستا ائتلاف انتخاباتی تحت عنوان ائتلاف نصر را تشکیل داد که در مقابل گروه‌های مردمی بود که با هسته نیروهای مبارزه کننده با داعش تشکیل شده بود و ائتلاف فتح نام داشت.

العبادی همچنین برای جلب نظر کردها در اوایل ژانویه توافقی را با حاکمیت اقلیم کردستان برای مدیریت مشترک گذرگاه‌های مرزی در این اقلیم منعقد کرد. ترکیه نیز آمادگی خود را برای میانجیگری میان بغداد و اربیل اعلام کرد.

در همین رابطه سفارت آمریکا در عراق در نیمه ژانویه اعلام کرد که واشنگتن درصدد کاهش نظامیان خود از این کشور است. ریاست ستاد ارتش عراق نیز از طرحی برای ساختار مجدد نیروهای عراقی در این کشور خبر داد.

فوریه

در فوریه گذشته نیروهای نظامی عراق به پیگرد عناصر باقی مانده از گروه تروریستی داعش ادامه داده و حملات گسترده‌ای را به صورت ویژه در مرزهای عراق با عربستان سعودی انجام دادند. سازمان اطلاعات عراق نیز فهرستی متشکل از 60 نفر را اعلام و تاکید کرد که این افراد از مهمترین افراد تحت تعقیب داعش هستند.

در فوریه گذشته همچنین کنفرانس بین‌المللی کشورهای کمک کننده به عراق در کویت برگزار شد. کنفرانسی که برای حمایت از تلاش‌های صورت گرفته برای بازسازی مناطق جنگ زده عراق تشکیل شده بود.

در همین ماه بود که پارلمان عراق قانون انتخابات این کشور و جزئیات برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه می را به تصویب رساند.

مارس:

با آغاز ماه مارس حیدر العبادی در اقدامی دیگر که برخی تحلیلگران آن را در راستای حربه تبلیغاتی قبل از برگزاری انتخابات معرفی می‌کردند، جنگ ضد فساد در این کشور را آغاز کرده و گفت که فساد خطرناک تر از تروریسم است، جنگی که البته در مرحله تبلیغاتی باقی ماند و فعالیت جدی و واقعی برای ریشه کن کردن فساد در کشور صورت نگرفت.

پارلمان عراق با اکثریت آرا از دولت خواست تا برنامه زمانی مشخصی را برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق تدوین کند.

استان کربلا واقع در جنوب عراق شاهد تظاهرات مشکوکی در برابر کنسولگری ایران در این استان بود، تظاهراتی که سرنخ‌های حضور برخی گروه‌های مخالف ایران و سستی و اهمال دولت در آن به وضوح دیده می‌شد.

در ماه مارس گذشته همچنین دولت عراق مصوبه‌ای در خصوص مصادره اموال صدام دیکتاتور معدوم این کشور و حدود 4 هزار نفر از نزدیکان و ارکان رژیم وی و افسران ارتش وی صادر کرد.

آوریل:

در آوریل گذشته نیروهای مردمی عراق برای جلوگیری از ورود عناصر تروریستی داعش از اراضی سوریه به خاک عراق، به صورت گسترده در مناطق مرزی این کشور وارد عمل شدند. همزمان با این اتفاقات، تروریست‌های داعش در سوریه اوضاع نابسامانی را پشت سر می‌گذاشتند و عملیات ارتش سوریه باعث شکست بیش از پیش آن‌ها می شد که همین موضوع احتمال فرار آنها به اراضی عراق را تقویت می‌کرد.

در همین راستا نیروهای زمینی عراق حتی در بخش هایی از مرزهای سوریه نیز به عملیات خود ادامه دادند. همچنین جنگنده‌های عراقی در روز 19 آوریل گذشته حملات هوایی را در داخل اراضی سوریه انجام دادند.

در ماه آوریل فعالیتهای تبلیغات انتخابات پارلمانی در تمامی مناطق عراق از جمله استان‌های اقلیم کردستان آغاز شد. این فعالیت‌ها همزمان با عقب‌نشینی نیروهای حزب کارگران کردستان از منطقه سنجار بود که در ابعاد اداری وابسته به استان نینوا در شمال عراق است.

می:

همزمان با آغاز ماه می و نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات پارلمانی، کشمکش‌های سیاسی میان گروه‌های مختلف به ویژه جریان منتسب به العبادی و ائتلاف فتح افزایش پیدا کرد.

اولین انتخابات پارلمانی عراق بعد از شکست گروه تروریستی داعش در روز 12 می 2018 برگزار شد. نتایج انتخابات نشان می‌داد که ائتلاف سائرون مورد حمایت مقتدی صدر در رأس کرسی‌های پارلمانی قرار گرفته و بعد از آن نیز ائتلاف فتح و ائتلاف النصر در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند.

برخی گروه‌های سیاسی شائبه‌هایی را در خصوص بروز تقلب در روند انتخابات مطرح می‌کردند که در نتیجه این شایعات نتایج بیش از هزار مرکز انتخاباتی لغو شد و فعالیت‌های کمیساریای عالی برگزاری انتخابات معلق شد.

ژوئن:

پارلمان عراق در ماه ژوئن هیئت قضایی را مامور بازشماری دستی آراء مردم کرد. در همین زمان بود که آتش‌سوزی مشکوکی در یکی از انبارهایی که صندوق های رای در منطقه الرصافه در بغداد در آن نگهداری می‌شد، صورت گرفت.

همزمان با این اتفاقات حیدر العبادی انتقادات گسترده‌ای ضد جریان مردمی الحشد الشعبی آغاز کرده و خواستار پایان دادن به موجودیت آن شد. این در حالی بود که جریان الحشد الشعبی که بنا به فتوای جهاد آیت الله سیستانی مرجعیت شیعیان در عراق تاسیس شد، شکست‌های متوالی دولت عراق در برابر گروه تروریستی داعش را مقلوبه کرده و بعد از یک سال موفق شد عراق را از لوث وجود تروریست‌ها پاکسازی کند.

تحرکات گسترده گروه‌های سیاسی عراق برای تشکیل فراکسیون اکثریت در پارلمان و دستیابی به پست نخست وزیری آغاز شد. العبادی تلاش گسترده‌ای در این راستا از خود نشان می‌داد و در این تحرکات نیز روی حمایت‌های آمریکا و عربستان سعودی حساب ویژه‌ای باز کرده بود.

قبل از پایان ژوئن ائتلاف العبادی و مقتدی صدر با یکدیگر متحد شدند تا شاید با جمع‌آوری عناصر دیگر بتوانند پست نخست‌وزیری را از آن خود کنند. در این ماه آیت الله سیستانی با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد که شخصیت‌های سیاسی گذشته مسئولیت‌های آینده را در کشور بر عهده نگیرند. این موضوع تلاش‌های نخست‌وزیر برای تمدید حاکمیت خود را با شکست مواجه کرد.

جولای:

دو ماه بعد از برگزاری انتخابات پارلمانی یعنی در جولای گذشته نگرانی‌ها در خصوص تحولات امنیتی بعد از حملات مکرر گروه تروریستی داعش در مسیر بغداد به کرکوک و قدرت این گروه در اجرای عملیات تروریستی در مناطق مختلف عراق افزایش پیدا کرد.

از سوی دیگر مطالبات مردمی برای دریافت خدمات و محاکمه مسئولان فاسد در دولت عراق نیز با رشد قابل توجهی همراه شد. این اعتراضات ابتدا در استان بصره آغاز شد و در ادامه به استان‌های دیگر عراق از جمله بغداد پایتخت این کشور نیز منتقل شد.

آگوست:

در آگوست گذشته تهدید امنیتی جدیدی که شامل ترور شخصیت‌های مشهور در عراق بود، آغاز شد. از این ماه بود که تلاش های گسترده برای فتنه‌انگیزی میان ایران و عراق در دو کشور آغاز شد تا مراسم گسترده اربعین حسینی در کربلای معلا را تحت تاثیر خود قرار دهد.

سپتامبر:

در سپتامبر گذشته دامنه اعتراضات در بخش های مختلف عراق افزایش پیدا کرد. تعداد محدودی از شرکت کنندگان در تظاهرات استان بصره، در اقدامی مشکوک اقدام به آتش زدن کنسولگری ایران در این استان کردند. همچنین برخی موسسات دولتی نیز در این اتفاق به آتش کشیده شد.

در همین ماه بود که محمد الحلبوسی به عنوان رئیس پارلمان عراق انتخاب شد و دو معاون وی نیز مشخص شدند. با این اقدام تلاش‌ها برای تشکیل فراکسیون اکثریت در پارلمان و تعیین نامزدهای ریاست جمهوری و نخست‌وزیری وارد فاز تازه‌ای شد.

اکتبر:

پارلمان عراق در اکتبر گذشته برهم صالح نامزد اتحادیه میهنی کردستان عراق را به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب کرد. بلافاصله عادل عبدالمهدی نیز از سوی رئیس جمهور مامور تشکیل کابینه عراق شد.

عبدالمهدی به عنوان نامزد توافقی برای نخست‌وزیری عراق مورد حمایت بسیاری از گروه‌های سیاسی در این کشور بود. با این وجود طی ماه های گذشته مخالفت‌های جریان منتسب به حیدر العبادی و مقتدی صدر و عمار حکیم با برخی وزیران پیشنهادی به ویژه وزیر کشور سبب شده تا سرنوشت تعدادی از پست‌های وزارتی در عراق همچنان در ابهام باقی بماند.

عبدالمهدی در ابتدا سعی کرد یک دولت مستقل در عراق تشکیل دهد، به همین علت ثبت نام الکترونیکی برای مشخص شدن داوطلبان رسیدن به پست وزارت را آغاز کرد و هزاران نفر رزومه‌های خود را برای این پست‌ها تحویل دادند.

در 24 اکتبر بود که عبدالمهدی موفق شد برای 14 وزیر خود از کابینه این کشور رای اعتماد بگیرد. دولت عراق گرچه با همین تعداد وزرا آغاز به کار کرد، اما حرف و حدیث‌هایی در مورد گرایش‌های برخی وزرا و رویکردهای سیاسی آنها وجود داشت، علاوه بر اینکه سایر پست‌های وزارتی که برخی از آنها پست‌های مهمی هستند، همچنان مبهم مانده است.

در همین مدت بود که مراسم عظیم اربعین حسینی به بهترین و باشکوه ترین نحو ممکن در عراق برگزار شد. شرکت بیش از 20 میلیون مسلمان  شیعه در این مراسم به تمامی توطئه‌ها برای فتنه‌انگیزی میان جهان اسلام و به ویژه ملت ایران و عراق خاتمه داد. رسانه‌های جمعی گرچه همچنان مانند گذشته سعی کردند اخبار مربوط به این تظاهرات میلیونی را سانسور کنند، اما مجبور شدند بخش‌هایی از این تجمع عظیم را منتقل کنند.

نوامبر و دسامبر:

ماه‌های پایانی در عراق با کشمکش‌های میان جریان‌های سیاسی برای توافق بر سر انتخاب 8 وزیر باقیمانده در دولت عادل عبدالمهدی سپری شد. ناکامی گروهای سیاسی برای رسیدن به تشکیل کابینه در عراق نشان می‌دهد گرچه این کشور از نقطه عطف مهمی در روند مبارزه با داعش و گروه‌های سیاسی دیگر عبور کرده، اما انحصار طلبی و استبداد گروه‌های سیاسی می‌تواند گروهک‌های خفته تروریستی و تکفیری در این کشور را بار دیگر فعال کند.

گروه تروریستی داعش گرچه به عنوان یک گروه متمرکز و قوی در بخش‌های مختلف اعلام وجود خارجی ندارد، اما گروهک‌های خفته این سازمان تروریستی در شهرها و مناطق صحرایی عراق مستقر هستند و کشمکش های داخلی و ناامنی های مقطعی بهترین بستر را برای فعالیت مجدد آنها فراهم می‌کند.

اعتراضات گسترده مردم به اوضاع نابسامان معیشتی گرچه با اشاره مرجعیت شیعه در عراق فروکش کرده، اما ادامه بی توجهی دولت به روند مبارزه با فساد وارائه خدمات دولتی به مردممی‌تواند دامنه اعتراضات در این کشور را گسترش دهد.

بنابراین اگر گروه‌های سیاسی عراق می خواهند سال جدید را با آرامش و توسعه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی در این کشور دنبال کنند، باید منافع ملی را به رویکردهای حزبی و قومی ترجیح دهند و بتوانند به توافقی برای اعطای پست‌های وزارتی باقیمانده به شخصیت‌های مناسب و کارآمد دست پیدا کنند.

انتهای پیام/