«روشناوند» گناباد؛ روستایی در جنوب خراسان‌رضوی با الگوی «مهاجرت معکوس»

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گناباد، روستا مکانی آرامش‌بخش و به‌دور از تمام دغدغه‌ها، ازدحام و آلودگی شهر است؛ روستا یعنی جریان زندگی، یعنی کار و تلاش بی‌وقفه، شاکر بودن و چشم به آسمان داشتن و دست بر زانو گذاشتن و ان‌شاءالله گفتن.

روستاهای شهرستان گناباد نیز از این قاعده مستثنی نیستند و جمعیت زیادی را در درون خود جای داده‌اند که رمز مشترک آنها کار و تلاش و البته اتکاء به تولید داخلی است. روستای «روشناوند» گناباد در این میان دارای 21 شهید دفاع مقدس، 75 جانباز، 300 ایثارگر و 2 آزاده است و جزو روستاهای شهیدپرور و انقلابی محسوب می‌شود.

روشناوند با آثار تاریخی

روستای روشناوند در شمال شرقی شهرستان گناباد واقع شده که فاصله آن از مرکز شهرستان 23 کیلومتر است و با آمار جمعیتی 3272 نفری مصوب سال 1395 بزرگ‌ترین روستای غیراقماری این شهرستان محسوب می‌شود.

تنها رودخانه بزرگ و قابل اهمیت موجود در منطقه روشناوند «کال شور» است. این رودخانه که از ارتفاعات شمال شرقی روشناوند سرچشمه می‌گیرد پس از جریان یافتن به سمت شمال غربی و غرب در شهرستان بجستان به کویر نمک می‌ریزد. در حال حاضر فقط در زمستان‌ها در این رودخانه آب جریان می‌یابد که میزان آن هم به دلیل کاهش بارندگی‌های سالیانه اخیر کم شده است.

باید اشاره کرد که کویری بودن منطقه و شور بودن خاک سبب تشکیل نمک‌های زیادی در حوضچه‌های این رود در تابستان می‌شود که این خود می‌تواند به ظرفیتی برای برداشت نمک سنگین و فرآوری آن به نمک یددار تبدیل شود.

بزرگترین روستای غیراقماری

روستای روشناوند بی‌شک یکی از کهن‌ترین روستاهای شهرستان گناباد است چرا که شواهد و آثاری وجود دارد که هر کدام به نوعی حکایت از سابقه دیرینه و چندین هزار ساله این روستا است. از جمله بناهای تاریخی دیدنی و زیبای روشناوند می‌توان به محراب به جا مانده از مسجد جامع قدیم روشناوند اشاره کرد که یک اثر تاریخی و مذهبی ارزشمندی است که تاریخ بنای آن براساس کتیبه‌ای که در بالای آن موجود است مربوط به 1222 هجری قمری (دوره صفویه) است.

منزل اربابی دیگر اثر تاریخی این روستا است؛ این منزل از آثار دوره قاجاریه است که برج و بارو با دیوارهای بلند آن حکایت از حمله اشرار و دزدان محلی به این روستا است. تالار پذیرایی، سرداب، اطاق‌های اعیانی از متعلقات این منزل است که اگر مورد بازسازی قرار گیرد می‌تواند تبدیل به یک اقامتگاه بوم‌گردی زیبا برای گردشگران شود.

حمام قدیمی هم اثر دیگر در دل این روستا است؛ این حمام هم اکنون مورد استفاده اهالی قرار داشته و از آثار دوران قاجاریه است که به شماره 15618 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. آب انبار قدیمی نیز در این روستا قرار دارد؛ این آب انبار از آثار دوره صفویه بوده که به شماره 15563 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

قلعه گورکی دیگر اثر تاریخی این روستای قدیمی است؛ قلعه تاریخی و باستانی که مربوط  به دوران ساسانی است و در هفت کیلومتری شمال شرقی روستا قرار دارد و به عنوان هسته اولیه شکل‌گیری «روشناوند» شناخته می‌شود. در حال نیز به دلیل وجود یک صورت قبر که به اعتقاد اهالی مربوط به شخصیت معنوی به نام شیخ عبدالله است این منطقه به عنوان «قلعه زیارت» شناخته می‌شود.

کویر دلفریب

علاوه بر این بناهای تاریخی که دیدن آنها خالی از لطف نیست؛ این روزها روستای روشناوند با جاذبه‌های طبیعی که در دل خود دارد از جمله کویر دل فریبش به نوعی دیگر محل رفت و آمد گردشگران قرار گرفته است.

البته باید اشاره کرد که همراهی ساکنان روستا برای تسهیل حضور گردشگران نیز از عوامل مؤثر جذب آنها بوده است. مردمانی خونگرم که فرهنگ مهمان نوازیشان را در اعیاد و مراسمات مذهبی همچون محرم به رخ کشیده‌اند. به ویژه بانوان هنرمند روستا که سعی می‌کنند این صفت را با غذاهای محلی خود از جمله «بلغور پلو»، «توگی»،«کشک آردی»، «بلغور شیر» و انواع «اشکنه‌ها» به نمایش بگذارند.

علی رغم این تلاش‌های صورت گرفته با توجه به اینکه روشناوند بزرگ ترین روستای غیراقماری شهرستان گناباد است و نه تنها اهالی آن مهاجرت نمی‌کنند بلکه مهاجر پذیر نیز است؛ اما هنوز کمبودهای زیادی احساس می‌شود.

کمبودهای روستا

محمد سلمانی؛ رئیس شورای اسلامی روستای روشناوند در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زمینه مشکلات این روستا اظهار داشت: نبود یک پارک برای سرگرمی و بازی کودکان و گذراندن اوقات فراغت اهالی یکی از مشکلات این روستا است در صورتی که جمعیت جوان ما نسبت به روستاهای دیگر بیشتر است و در روستا سرگرمی‌های دیگری مانند سینما یا موارد دیگر وجود ندارد.

وی ادامه داد: با توجه به آسفالت مسیرهایی که صورت گرفته اما هنوز 21 کیلومتر دیگر خاکی است که این امر در زمستان مشکلاتی را برای رفت و آمد مردم ایجاد کرده است.

رئیس شورای اسلامی روستای روشناوند ادامه داد: بعد از «بیلند» روستای روشناوند بزرگترین روستای شهرستان گناباد است و پرونده آن برای تبدیل شدن به شهر نیز به استان و وزارت کشور ارسال شده اما ما همچنان از نداشتن اورژانس در روستا به دلیل فاصله از مرکز شهر رنج می‌بریم و در درمانگاه روستا، آزمایشگاه نداریم.

سلمانی خاطرنشان کرد: روستاهای منطقه «پسکلوت» همگی فاصله‌ای حداقل 20 کیلومتری از شهر دارند و زمانی اگر آتش‌سوزی شود با کلی هماهنگی باید آتش نشانی گناباد یا شهر بیدخت عازم روستا شود که به دلیل بعد مسافت وقت زیادی می‌گیرد که راه‌اندازی یک آتش نشانی مرکزی در روشناوند از درخواست‌های همیشگی ما از مسئولان بوده است.

گزارش از یاسر سالاری

انتهای پیام/ز