تقابل منافع بازیگران منطقه‌ای و ابهام در سرنوشت شمال و شرق سوریه

به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه لبنانی الاخبار در مجموعه‌ای از مقالات به بررسی تحولات شرق سوریه در سایه عدم پایبندی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به وعده خود مبنی بر خروج نیروهای این کشور از سوریه پرداخته و می‌نویسد که سفر جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا به سرزمین‌های اشغالی که شنبه گذشته صورت گرفت، برای اطمینان دادن به اسرائیل به عنوان متحد آمریکا در منطقه نسبت به شوک ناشی از تصمیم دونالد ترامپ در عقب‌نشینی زمینی از سوریه بود.

البته این سفر را می‌توان در نتیجه بخشی از نگرانی‌های متقابل آمریکا و رژیم صهیونیستی در خصوص سوریه و لبنان و ایران دانست که در برابر نگرانی‌های آمریکا نسبت به نفوذ چین در سرزمین‌های اشغالی و تاثیر منفی این اقدام بر منافع واشنگتن در منطقه مطرح شده است.

4 رکن مذاکرات جان بولتون در سرزمین‌های اشغالی

در حال حاضر عناصر دولت آمریکا به دنبال کاستن از تاثیرات منفی تصمیم ناگهانی دونالد ترامپ مبنی بر خروج نیروهای این کشور از سوریه هستند. از سوی دیگر رژیم صهیونیستی نیز تلاش دارد هر چه بیشتر دولت آمریکا را به سمت منافع و برنامه‌های خود در منطقه و به رسمیت شناختن اشغالگری رژیم صهیونیستی در منطقه جولان سوریه پیش ببرد.

مقامات رسمی رژیم صهیونیستی از جمله بنیامین نتانیاهو نخست‌‌وزیر این رژیم با بولتون در خصوص مسائل مورد اهتمام دوجانبه گفتگو کردند. گرچه اظهار نظر رسمی در خصوص نتایج این سفر و جزئیات آن منتشر نشده، اما رسانه‌های رژیم صهیونیستی گمانه‌زنی‌های زیادی را در این خصوص مطرح کردند.

بر اساس اطلاعاتی که از رسانه‌های رژیم صهیونیستی مطرح شده، چهار موضوع در جریان دیدارهای جان بولتون در سرزمین‌های اشغالی مورد توجه قرار گرفته است: موضوع اول ابراز نگرانی عمیق آمریکا از نفوذ اقتصادی چین در سرزمین‌های اشغالی و چالش‌های امنیتی پنهان این اقدام برای واشنگتن است. همانطور که در خبرها منتشر شده، شرکت‌های چینی موفق شدند قراردادهایی را برای سرمایه گذاری‌ در زیرساخت‌های رژیم صهیونیستی از جمله توسعه خط آهن و تونل‌ و مترو در سرزمین‌های اشغالی امضا کنند. علاوه بر این‌ها یک شرکت چینی اخیرا موفق شده مجوز توسعه بندر حیفا را به دست آورد که این موضوع موجبات نگرانی آمریکا را فراهم کرده است.

روزنامه صهیونیستی هاآرتص در همین رابطه می‌نویسد که ژنرال آمریکایی در جریان این دیدارابراز نگرانی کرده است که در صورتقویت جای پای چین در سرزمین‌های اشغالی به ویژه در زمینه توسعه بندر حیفا ممکن است تکنولوژی‌های آمریکا و اسرائیل مورد هک و مهندسی معکوس این کشور قرار گیرد. این بدان معنا است که ناوگان ششم آمریکا بعد از این نمی تواند احساس کند که این بندر را کاملا در اختیار دارد و بندر مذکور تحت کنترل چین خواهد بود.

بولتون در جریان دیدارهای خود تلاش کرد تمرکز اصلی را روی موضوع سرمایه‌گذاری های چین در سرزمین‌های اشغالی قرار دهد، اما طرف اسرائیلی نیز روی سه موضوع اساسی دارای ابعاد و تبعات امنیتی تمرکز کرد. یکی از عمده ترین این مسائل عقب‌نشینی آمریکا از سوریه بود. بولتون در جریان این دیدار به میزبانان خود گفت که آمریکا به هر آنچه که مرتبط با امنیت اسرائیل باشد، پایبند است. وی همچنین بر خلاف وعده‌های ارائه شده از سوی ترامپ گفت که نیروهای آمریکایی از پایگاه التنف واقع در مثلث مرزی سوریه با عراق و اردن عقب‌نشینی نمی‌کند و در سوریه یا خارج از این کشور در کنار اسرائیل هستند.

پرونده دوم مورد توجه رژیم صهیونیستی موضوعی است که تحت عنوان تمرکز ایران در سوریه و راهکارهای مشترک برای جلوگیری از حضور ایران در این کشور مطرح شده است. بولتون نیز همراهی خود با این نگرانی‌ها را ابراز داشته، اما نتوانسته در جریان عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از سوریه راهکاری برای جلوگیری از این تحولات ارائه دهد.

سومین پرونده مورد توجه رژیم صهیونیستی که بیشترین اهمیت را برای بنیامین نتانیاهو دارد و می‌تواند نقش تاثیرگذاری در ماه های قبل از برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی در سرزمین‌های اشغالی داشته باشد موضوع به رسمیت شناخته شدن مناطق اشغالی جولان از سوی آمریکا است.

شبکه 10 تلویزیون رژیم صهیونیستی در این رابطه گزارش داد که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از کاخ سفید درخواست کرده ‌است تا تمامیت اسرائیل در جولان اشغالی را به رسمیت بشناسد. این موضوع بخشی از امتیازاتی است که قرار است آمریکا در نتیجه خروج نیروهای خود از سوریه به رژیم صهیونیستی پرداخت کند. این خواسته در جریان دیدار بنیامین نتانیاهو با مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در جریان دیدار آنها در برزیل مطرح شده است.

روزنامه صهیونیستی هاآرتص با اشاره به نگرانی‌های آمریکایی‌ها از نفوذ چین در سرزمین‌های اشغالی نوشت که این اولین بار نیست که مقامات آمریکایی موضوع نفوذ چین در اسرائیل را مطرح می‌کنند. پیش از این نیز آنها نسبت به افزایش نقش چین در توسعه بندر حیفا و سایر زیرساخت‌های سرزمین‌های اشغالی و تاثیرات آن در مانع تراشی در روند همکاری مثبت رژیم ‌اسرائیل با ناوگان ششم دریایی آمریکا در این منطقه هشدار داده‌اند.

بده بستان‌های ترکیه و آمریکا در منطقه و نگرانی‌های آنکارا

جان بولتون همچنین در جریان سفر خود به ترکیه با مقامات این کشور در خصوص جزئیات مربوط به مناسبات آمریکا و ترکیه به ویژه در شمال و شرق سوریه رایزنی می‌کند. این اتفاق بعد از آن صورت گرفت که آمریکا درباره هرگونه مداخله نظامی ترکیه در شرق رود فرات هشدار داد.

جوزف دانفورد رئیس ستاد ارتش آمریکا و جیمز جفری فرستاده وزارت خارجه آمریکا در امور سوریه که سفیر سابق آمریکا در ترکیه بوده، در این دیدار بولتون را همراهی می‌کنند.

بولتون قرار است در جریان این سفر با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه وخلوصی آکار وزیر دفاع این کشور و داود چاووش اوغلو وزیر خارجه و هاکان فیدان رئیس سازمان اطلاعات ترکیه دیدار کند.

محورهای این مذاکرات شامل بررسی جزئیات مربوط به مناسبات دوجانبه و مسائل منطقه‌ای دو طرف است و در صورتی که توافقی در این نشست میان دو طرف حاصل شود، آنکارا فارغ از ائتلاف تاکتیکی خود با روسیه و ایران بار دیگر به بستر گذشته خود در همگرایی با آمریکا و ائتلاف ناتو باز خواهد گشت.

ناظران محافل سیاسی و دیپلماتیک اعتقاد دارند که شرط ترکیه برای اتخاذ چنین موضعی تحویل گرفتن فتح‌الله گولن و رضا ضراب است. علاوه بر این که آمریکا باید پروژه‌ها و برنامه‌های ترکیه در سوریه و عراق و منطقه را به اجرا بگذارد. از دیدگاه آنکارا، آمریکا همچنین بعد از تخریب چهره عربستان سعودی در پی جنایت ترور جمال خاشقجی باید به دنبال تبلیغ الگوی اسلام ترکی باشد.

این سفر در شرایطی مطرح شده که اظهارات متناقضی در خصوص اقدام آمریکا مبنی بر عقب نشینی از شرق فرات مطرح است. برخی این اظهارات را برای جلوگیری از مداخله ارتش ترکیه در شمال سوریه و درگیری با یگان‌های حفاظت خلق کرد می‌دانند.

در همین رابطه مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا گفته است که کشورش تلاش دارد جلوی کشته شدن کردها توسط ترکیه را بگیرد. بولتون نیز دو روز پیش در جریان حضور در سرزمین‌های اشغالی گفت که آمریکا با هرگونه عملیات نظامی ترکیه در شرق فرات قبل از انجام هماهنگی‌های لازم با این کشور مخالف است.

ابهام در سرنوشت شمال و شرق سوریه در نتیجه تقابل بازیگران منطقه‌ای

اطلاعات اولیه نشان می دهد که هیئت آمریکایی پیشنهاد همکاری مشترک را برای دور کردن یگان های کرد از منطقه مرزی با ترکیه به آنکارا خواهد داد. به این ترتیب بعد از عقب نشینی آمریکا از شرق فرات به پایگاه‌های این کشور در عراق و ترکیه، نیروهای ترک وارد روند مبارزه با داعش می‌شوند.

برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که موافقت آنکارا با درخواست آمریکا باعث می شود این کشور بیش از پیش در باتلاق سوریه گرفتار شود. این موضوع هنگامی شدت پیدا می‌کند که شورای دموکراتیک سوریه ودولت این کشور با حمایت روسیه بتوانند به توافقی برای جلوگیری از پرواز هواپیماهای ترکیه در حریم هوایی سوریه دست پیدا کنند.

به این ترتیب به نظر می‌رسد در صورتی که ترکیه برنامه‌های آمریکا را دنبال کند، مناسبات خود با ایران را نیز متشنج خواهد کرد و این موضوع در آینده باعث از بین رفتن روند همکاری سه جانبه میان این کشور با ایران و روسیه می‌شود.

تلاش آمریکا برای احیای مناسبات تل آویو – آنکارا

این تحرکات در شرایطی دنبال می‌شود که مسکو رفتارهای آمریکا و تلاش این کشور برای جدا کردن آنکارا از روند مذاکرات آستانه و سوچی را زیر نظر دارد. آمریکا از طریق برخی مشوق‌های سیاسی و نظامی از جمله تحویل هواپیماهای اف 35 و سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت به ترکیه یا وعده‌های ارائه شده مبنی بر خروج ترکیه از بحران اقتصادی و مالی کنونی تلاش دارد این کشور را تسلیم خواسته های خود در سوریه و منطقه و آن را از ائتلاف ایران و روسیه خارج کند.

از سوی دیگر از تل‌آویو نیز گزارش می‌رسد که آمریکا تلاش‌هایی را برای پایان دادن به اختلافات ترکیه و رژیم صهیونیستی آغاز کرده تا بتواند در مرحله آینده بعد از آشتی رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس و عربستان با سوریه، اوضاع پیچیده ادلب و غرب فرات را دنبال کند.

ابهام در سرنوشت شمال و شرق سوریه

این در حالی است که محدودیت‌های جدید آمریکا در عقب‌نشینی نیروهای این کشور از سوریه به مذاق ترکیه خوش نیامده است. ابراهیم کالین سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در پاسخ به ادعای آمریکا مبنی بر احتمال کشته شدن کردها توسط ترکیه گفت که طرح این ادعا غیرمنطقی است، چرا که ترکیه تنها گروه تروریستی داعش و یگان‌های حفاظت خلق و حزب کارگران کردستان را هدف قرار داده است. خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه نیز دیروز همین اظهارات را در واکنش به موضع گیری‌های بولتون مطرح کرد.

یوسف کاتب اوغلو تحلیلگر مسائل ترکیه در این خصوص می‌گوید که اظهارات بولتون به نظر می‌رسد نوعی انجام اصلاحات در اظهارات گذشته ترامپ باشد که شکافی را در دولت آمریکا ایجاد کرده است. چرا که بخشی از دولت آمریکا از این عقب‌نشینی راضی نیست و تلاش دارد در روند آن مانع‌تراشی کرده یا دست کم آن را به تعویق بیندازد. به نظر می رسد آنها در این زمینه بر ترامپ فشار وارد می‌کنند.

در همین خصوص روزنامه الاخبار لبنان به نقل از منابع مطلع حامی ترکیه گزارش می دهد که تمام وعده های ارائه شده از سوی آمریکا در خصوص جنگ کنونی در سوریه نقض شده است. آمریکا پیش از این وعده شرکت گسترده در سوریه را داده بود، اما آن را عملی نکرد. آنها حتی وعده جمع‌آوری تسلیحاتی که به یگان‌های حفاظت خلق کرد می دهند را مطرح کردند، اما به این وعده نیز عمل نکردند.

ابهامات موجود در این زمینه هنگامی افزایش پیدا می‌کند که می‌بینیم روند بازگشت دوران طلایی ائتلاف آمریکا و ترکیه به سختی امکان تحقق دارد. از سوی دیگر مناسبات میان روسیه و ترکیه که اخیرا گسترش پیدا کرده مشارکت سودآوری را برای دو طرف در عرصه‌های مختلف منطقه‌ای به وجود آورده است. تمام این اتفاقات ابهامات موجود در سرنوشت شرق سوریه را افزایش داده است.

بحران بی اعتمادی میان آمریکا و ترکیه و تردیدهای متقابل میان دو طرف در خصوص انگیزه‌های آنها از دیگر عوامل افزایش ابهام در خصوص تحولات آینده شرق سوریه است.

انتهای پیام/