محمدکاظم کاظمی: شاعر نباید به جای خلاقیت از ذخایر موجود در شعر گذشته بهره بگیرد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، چهارمین جلسه نقد و بررسی کتاب صبح امروز با حضور اساتیدی چون محمدکاظم کاظمی، بهرام کیانی، ابراهیم لگزیان و فاطمه سوقندی؛ نویسنده کتاب مجموعه اشعار «گلوبند» در حوزه هنری خراسان رضوی تشکیل شد.

ابراهیم لگزیان؛ منتقد ادبی در این نشست اظهار داشت: این جسارت بالای فرد برای پذیرش نقد نوشته خود از سوی دیگر شعرا، دریچه‌‌ای است که به سوی افق‌های بالاتر باز می‌شود، زبان، مجموع در سطح خوبی قرار داشته اما برخی از کلمات کلیشه‌ای بوده و عدم استفاده از آن بهتر است، به عنوان مثال "خنده‌هات"، "چشمهایم" و امثالهم، باید در آثار نویسنده پخته‌تر باشد.

شاعر مطرح نیشابوری بیان کرد: زبان فاطمه سوقندی بسیار دلنشین بوده و در آینده شاهد نوشتن اشعار بهتری از وی هستیم اما باید در این اثر نویسنده دست به اثر ماندگاری بزند، این نوع کلمات و اشعار کلیشه‌ای را حتی شاعر پس از مدتی کنار می‌گذارد، استفاده از زبان بهتر شاعرانگی شاعر رشد می‌یابد، دایره واژگان خوبی در ذهن فاطمه سوقندی رشد کرده اما با این آثار مخالفم.

وی تصریح کرد: از آوردن بیتی در بیت دیگر مخالفم، نباید در آثار شعری با شعر دیگری ادغام شود، این نکات باید رعایت شود تا فاطمه سوقندی بتواند به بهترین نحو اشعار خود را پیاده کند.

لگزیان خاطرنشان کرد: ردیف‌های اسمی دست شاعر را برای خلق اثر نو می‌بندد، وقتی از دریا حرف می‌زنیم باید کلماتی چون قایق، تلاطم و نظایر آن را استفاده کنیم و غزل باید حول محور آن بچرخد، در صورت عدم استفاده از ردیف‌های اسمی اثر بسیار زیباتر می‌شود.

وی ادامه داد: برای خلق اثری طولانی در یک بیت منسجم شده، برخی مواقع زبان نمی‌چرخد و مفهوم شهید می‌شود، قطعاً اشعار فاطمه سوقندی می‌تواند با زبان دلنشین وی بهتر شود، این افراد می‌توانند شعر را از این حال و هوا بیرون بیاورند، پیکره شعر نیمه‌جان نیست، بلکه کاملاً مرده است، آن را می‌توان به حالت گذشته برگرداند.

محمدکاظم کاظمی؛ شاعر برجسته نیز اظهار داشت: با نخستین مجموعه از شاعر جوان رو‌به‌رو هستیم و باید متناسب با تجربیات و سن شاعر اثر وی را نقد کنیم، مجموعه بسیار راضی‌کننده بوده و شاعر مسیرهای متفاوتی را به دنبال داشته است اما گرایش کلی و استفاده از نمادها و عناصر عام زیبایی چندانی به شعر نمی‌بخشد.

وی ادامه داد: در صورت تکرار کلمات برخی از شاعران دوره‌های گذشته، آن شاعران قدیمی رشد می‌کنند و اثر آنها تبدیل به رسوم می‌شود، در مقابل آثار سایر شاعران کپی محسوب شده و زیبایی خود را از دست می‌دهد، شاعر نباید به جای استفاده از خلاقیت خود از ذخایر موجود در گذشته بهره ببرد.

ویراستار و منتقد ادبی خاطرنشان کرد: مدتی بود که عناصر قدیمی تغییر یافته و سنت شکسته شد اما مجدد از 20 سال گذشته عناصری به وجود آمد و تمامی شاعران از آنها استفاده می‌کنند، شاعر دو راه در پیش رو دارد، یا آثار جدید خلق کند و یا این‌که کلمات رواج یافته را به شکلی دیگر بیان کند و از خود خلاقیت نشان دهد، مانند حافظ که مواد و مصالح قدیمی را با شکل دیگری استفاده می‌کرد.

وی تصریح کرد: فاطمه سوقندی در کتاب گلوبند از تجربه‌های شعر استفاده کرده و حس میخکوب شدن به مخاطب دست نمی‌دهد، باید بازسازی‌هایی در این امر صورت پذیرد، همچنین تلفیق نظری در این کتاب رخ نمی‌دهد، در زمینه هنرهای زبانی نیز این کتاب به حد نصاب نرسیده است.

کاظمی گفت: یکی از نکات مثبت اشعار فاطمه سوقندی، ترکیب‌سازی بسیار متنوع میان عرصه‌های اجتماعی، عاشقانه، مذهبی و نظایر آنها است همچنین وی به ترکیب‌سازی علاقه دارد و کلمات را انفرادی نمی‌بیند، این امر به کار قوت می‌بخشد اما شفافیت خود را از دست می‌دهد، در برخی قسمت‌ها فضا را کدر کرده و وضوح کمتری مشاهده شده است.

عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بیان کرد: شاعر باید برش و صراحت بیشتری در کلام خود جای دهد، باید خواننده را با اشعار خود غافلگیر کند، باید خواننده در انتهای هر شعری میخکوب شود.

وی افزود: اشعار وی از نظر محتوا تک ساحتی نیست، اشعار وی جنبه مذهبی، عاشقانه، اجتماعی و نظایر آنها را در خود جای داده است، هنوز برخی از شاعران قادر به انجام چنین امری نیستند، ممکن است که شاعر پس از مدتی استعداد خود را در یکی از این زمینه‌ها بشناسد و همان مسیر را ادامه دهد، کسی که بتواند چند مسیر مختلف را ادامه دهد موفق‌تر است.

بهرام کیانی؛ منتقد ادبی نیز در این جلسه اظهار داشت: فاطمه سوقندی از سال 90 با اشعار سروکار دارد و متون کهن بسیاری را خوانده است، حجم مطالعه وی بسیار زیاد بوده و افکار شاعرانه‌ای دارد، افکار این شاعر بسیار فراتر از نوشته‌های وی بوده و قلم او نمی‌تواند توانایی دهنش را نمایان کند.

وی خاطرنشان کرد: باید اشعار وی شخصی‌تر شود، به عبارتی در صورت استفاده تجربیات خود در اشعار می‌تواند در بلندمدت پاسخگو باشد، بنابراین باید ابیات خلق شده و توسط آنها تجربیات نیز انتقال داده شوند، استفاده از تجربیات دیگران تا حدودی مطلوب بوده اما نباید زیاده‌روی شود.

کیانی تصریح کرد: ساخت ترکیبات وصفی نیز نسبتاً زیبا بوده اما در صورت استفاده از آنها به طور مداوم، شعر تبدیل به فرمول می‌شود، مانند کلمه "ماهداس"، در ظاهر بسیار زیبا به نظر می‌رسد اما در باطن نمی‌تواند معنای چندانی داشته باشد، همچنین در برخی مواقع از اشعار غافل می‌شود و برای بازگشت طبع شاعرانه از کلمات مشخصی استفاده می‌کند، در صورت برطرف سازی این موارد اشعار وی بسیار دلنشین‌تر خواهد شد.

انتهای پیام/ش