وضعیت بحرانی تالاب‌های ۱۱۰۰۰ ساله ایران؛ مسئولان برای نجات تالاب‌های لرستان کاری نمی‌کنند
در سال‌های گذشته بارها مسئولان ارشد سازمان محیط‌زیست کشور به لرستان سفر کرده و از نزدیک وضعیت اسفبار تالاب‌ها را دیده‌اند اما تاکنون اقدامی عملی برای نجات تالاب‌های لرستان از آنها دیده نشده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، تالاب‌ها شریان‌های حیاتی زیست کره محسوب شده و به‌همین دلیل جزو پر تولیدترین محیط‌های طبیعی همچون تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.
استان لرستان دارای تالاب‌های بیشه دالان بروجرد، تنودر دورود و تالاب‌های یازدگانه شهرستان پلدختر (7 تالاب دائمی و 4 تالاب فصلی) از جمله تکانه، لفانه، کبود، گری جمجمه است که وسعت این تالاب‌ها بیش از 45 هزار هکتار است و در 12کیلومتری جنوب‌شهر قرار دارند که هر ساله میزبان پرندگان بومی و مهاجری است که از سمت سیبری می‌آیند. تالاب‌های یازده‌گانه پلدختر که بر روی آهک‌های خردشده لنداسلاید سیمره قرار دارند حدود 11 هزار سال پیش ایجاد شده‌اند.
بر‌اساس آثار و شواهد موجود تعداد تالاب‌های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر 50 تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا 100 سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده‌اند و تنها تعداد 11 تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده‌اند و البته این روزها حال و روز خوشی ندارند.
خشک شدن تالاب‌ها
تالاب‌های پلدختر را به اسم تالاب‌های "یازده‌گانه "می‌شناسند که این روزها دیگر یازده تالاب نیستند و سه تالاب خشک شده که باید آنها را تالاب‌های "هشت‌گانه "نامید و بحث احیای تالاب‌های پلدختر هم در حد حرف باقی مانده و عملی نشده و نگرانی‌های زیادی را به وجود آورده است.
تالاب «گری بلمک» به‌عنوان بزرگ‌ترین تالاب لرستان که روزگاری میزبانی مطمئن برای پرندگان مهاجر بود پیش از تغییر کاربری به اراضی کشاورزی بیش از 600هکتار مساحت داشته است که درحال حاضر با مرگ تدریجی این تالاب به علت اعمال سیاست‌های غلط در دهه 70 زهکشی شد و افراد محلی هم سند رسمی این اراضی را در یافت کرده که به گفته کارشناسان کمتر از یک‌پنجم وسعت آن قابلیت احیا شدن دارد ودر تصرف اراضی کشاورزی است.
خشک‌شدن تالاب‌های لرستان فراتر از گفته‌های مسئولان است به طوری‌که با خشک‌شدن آنها احتمال ایجاد کانون جدید ریزگردها افزایش یافته که نه تنها استان لرستان بلکه تهدیدی برای غرب کشور هم محسوب می‌شود.
نامه استاندار به معاونان رئیس جمهور
کارشناسان محیط زیست معتقد هستند که افزایش چشمگیر کانون‌های گرد و غبار در کشور عراق بر اثر نابوی تالاب‌ها و خشک شدن رودخانه‌ها بوده که اگر مسئولان این موضوع را در استان جدی نگیرند به‌زودی شاهد ایجاد کانون‌های گرد و غبار در استان خواهیم بود که خطرات آن استان‌های زیای را در بر می‌گیرد.
هوشنگ بازوند استاندار سابق لرستان در بهمن‌ماه 93 در نامه‌هایی به جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، رحمانی‌فضلی وزیر کشور، ابتکار معاون رئیس‌جمهور و رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست، نوبخت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نسبت به خشک‌شدن تالاب‌ها و ایجاد کانون‌های جدید گرد و غبار در استان لرستان هشدار داد.
استاندار سابق لرستان در این نامه هشدار داده بود که خشک‌شدن تالاب‌ها و تخریب پوشش گیاهی شرایط را برای ایجاد کانون‌های جدید گرد و غبار در لرستان مهیا کرده که در صورت توجه‌نکردن به احیای تالاب‌های استان، خطر ایجاد کانون‌های بزرگ گرد و غبار وجود دارد.
تخریب و تصرف تالاب ها
حال بعد از گذشت تقریبا 4 سال از این نامه هشدار آمیز، می‌شود گفت که هیچ کاری برای احیای تالاب‌ها نشده و مسئولان مشغول «وعده‌درمانی» هستند.
رضا میرزایی در رابطه با تالاب‌های لرستان اظهار داشت: تعداد 13 تالاب در استان لرستان وجود دارد که شامل تالاب‌های بیشه دالان بروجرد، تنودر دورود و تالاب‌های یازده‌گانه پلدختر است که تا قبل از سال 1396 اقدام مؤثری برای مطالعه و تعیین حریم آنها انجام نشده‌بود.
وی افزود: در سال‌های گذشته بخش زیادی از اراضی تالاب‌ها در لرستان توسط افراد سودجو به طور غیرقانونی تصرف شده و حق‌آبه آنها تضیع شده است، برای حفاظت از تالاب‌های استان و جلوگیری از تجاوز افراد سودجو به حریم تالاب‌ها و ارائه راهکارهای مناسب برای تغذیه و تامین حق‌آبه آنها مطالعه و تعیین حریم تالاب‌های استان در سال 1396 در دستور کار شرکت آب منطقه‌ای لرستان قرار گرفت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان عنوان کرد: در سال 96 با عقد قرارداد با مشاور ذی‌صلاح، مطالعات تالاب بیشه دالان بروجرد شروع شده و اکنون در حال نهایی شدن است.
هیچ کاری برای نجات تالاب ها نشد
وی در رابطه با برنامه شرکت آب منطقه‌ای برای نجات سایر تالاب‌های لرستان بیان کرد: خوش‌بختانه با پیگیری‌های انجا شده از محل اعتبارات ملی متمرکز در مدیریت منابع آب کشور در سال 97 مبلغ 750 میلیون تومان به ما ابلاغ شده که در مرحله تهیه اسناد مناقصه و انتخاب مشاور هستیم و تا پایان سال 98 مطالعات تالاب تنودر دورود و تالاب‌های یازده‌گانه پلدختر را انجام خواهیم داد.
میرزایی گفت: بررسی ها نشان می‌دهد که از سال‌های گذشته تاکنون پهنه آبی تالاب‌های لرستان رو به کاهش بوده و بخش زیادی از اراضی این تالاب‌ها تخریب و تصرف‌شده و وضعیت تأسف‌انگیزی دارند، در سال‌های گذشته تاکنون بارها مسئولان ارشد سازمان محیط زیست کشور به لرستان سفر کرده و از نزدیک وضعیت اسفبار تالاب‌ها را دیده‌اند، اما تاکنون اقدامی عملی برای نجات تالاب‌های لرستان از آنها ندیده‌ایم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان تصریح کرد: تالاب‌ها از نظر ارزش‌های اقتصادی، اکولوژیکی و ذاتی و هم‌چنین از نظر زیبایی محل تجمع پرندگان و جانوران، مناطق جذاب و لذت‌بخشی هستند، اولین قدم برای نجات تالاب‌های استان انجام مطالعات، تعیین حریم و ارائه راهکاری برای تغذیه آب آن‌هاست که ما این قدم را به‌طور جدی برداشتیم.
انتهای پیام/ح