ثمرات انقلاب ۴۰ ساله‌ ــ استان‌ها| مبارزه با فقر سواد در جنگ و تحریم؛ وقتی اردبیلی‌ها از سوی یونسکو تقدیر می‌شوند‌

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، آمار بی‌سوادان در اردبیل هر چند هنوز به عدد صفر نرسیده اما در طول دهه ها با تغییر امیدوارکننده همراه بوده است؛ در سواد‌آموزی بخش روستایی و سواد‌آموزی زنان تحولات قابل توجهی مشاهده می‌شود و مرهون خدمات نهضت سواد آموزی است که به تدبیر امام راحل شکل گرفت تا ریشه نادانی و جهالت را در کشوری بیدار شده از رژیم جور و طاغوت بخشکاند.

در این میان تلاش این نهضت بر آن بوده تا استانداردهای جهانی سوادآموزی رعایت شود و از سویی در مقابل آسیب‌های فرهنگی تحمیل شده از سوی دشمن چه به بهانه جنگ و تجاوز و چه به بهانه تحریم سرخم نکند.

مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم در اردبیل به سوالات خبرنگاران در این خصوص اظهار داشت: سوادآموزی برخلاف تصوری که حاکم است به سادگی به اهداف خود دست نیافته و تقدیر یونسکو از اقدامات صورت گرفته به واقع بی اساس نیست.

رشد 52 درصدی جمعیت با سواد در اردبیل

احمد ناصری تصریح کرد: بر اساس کتاب آمار وزارت آموزش و پرورش شهرهای تحت پوشش استان اردبیل در سال 57 از وضعیت سواد آموزی مطلوبی برخوردار نبودند و در جمعیت شش سال و بالاتر در حد فاصل سال‌های 57 تا 95 شاهد رشد 52.4 درصدی سوادآموزی هستیم و امروز 83.1 درصد از جمعیت ذکر شده با سواد محسوب می‌شوند.

وی با بیان اینکه بیشترین تغییرات سوادآموزی در بخش باسوادی زنان مشاهده می‌شود، افزود: باسوادی زنان از 14.6 درصد در سال 57 به 77.1 درصد در سال 95 رسیده و رشد 62.5 درصدی در آن مشاهده می‌شود؛ در باسوادی بخش روستایی نیز از 26.1 درصد به 74.1 درصد دست یافتیم که رشد 48 درصدی را نشان می‌دهد.

مدیرکل آموزش و پرورش استان اظهار کرد: در مقایسه با میانگین کشوری باسوادی شش سال و بالاتر که 87.6 درصد است، 4.5 درصد فاصله داریم که برنامه‌های فعلی جهت کاهش این فاصله تدارک دیده شده است؛ بطوریکه به دلیل اهمیت این موضوع در سال‌های 95 و 96 بیش از 100 درصد از سهمیه سوادآموزی را پوشش دادیم.

وی در خصوص تاثیر رشد جمعیت در افزایش سوادآموزی و واقعی بودن آمارها افزود: اگر جمعیت افزایش یافته به فراخر آن باید امکانات و تدارکات و نیروی انسانی نیز جهت سوادآموزی افزایش می‌یافت و آمارها بر اساس مستنداتی است که احصا شده و به عنوان مثال در سال 57 اردبیل استان نبوده اما آمار بی سوادی بر اساس آمار شهرهای تحت پوشش فعلی این استان محاسبه می‌شود.

ناصری با اشاره به تجلیل سه سال پی در پی یونسکو از نهضت سوادآموزی کشور افزود: ایران از کشورهای موفق در امر سوادآموزی است و در خود استان اردبیل نیز با وجود فراز و فرود قابل توجه سوادآموزی با جدیت دنبال می‌شود.

رسوب بی‌سوادی در روستا به واسطه مهاجرت

وی در پاسخ به این سوال که چرا تغییرات سوادآموزی در بخش روستایی اردبیل سرعتی به مانند بخش شهری نداشته است، افزود: دسترسی به امکانات در بخش شهری به مراتب بیشتر است و در مقابل امکانات در روستاهای صعب‌العبور و دورافتاده کمتر است.

مدیر کل آموزش و پرورش استان تصریح کرد: از سویی در روستاها ما با مشکل فضای آموزشی مواجه هستیم که در خود شهر به طرق مختلف از جمله اجاره فضا رفع می‌شود اما در روستا به سادگی قابل حل نیست؛ در عین حال نگه داشتن نیروی انسانی در روستا به سختی انجام می‌شود.

ناصری با بیان اینکه بازه سنی تعریف شده برای سوادآموزی در سطح جهان، 10 الی 49 سال است، افزود: در روستاها اغلب این بازه سنی جمعیت فعال برای اشتغال محسوب می‌شود و عموما رغبت به سوادآموزی در روستاها کمتر از شهرها است.

وی با اشاره به نکته دیگری، افزود: مهاجرت‌های پی در پی از روستاها نیز از دلایلی است که موجب تشدید و رسوب بی‌سوادی در روستاها است؛ بطوریکه اغلب جمعیت مهاجر باسواد است و به همین دلیل ما در روستاها با رسوب بی‌سوادی مواجه هستیم.

بیشترین میزان بی‌سوادی در مرکز استان

مدیرکل آموزش و پرورش استان با بیان اینکه شناسایی و جذب بی‌سوادان اغلب با مشکل مواجه هست، افزود:  به منظور شناسایی بی‌سوادان از طریق مرکز آمار، ثبت احوال و سامانه «سیب» وزارت بهداشت اطلاعاتی اخذ می‌کنیم که بر اساس آمارها، در فاصله سنی 10 الی 49 سال استان 93.1 درصد جمعیت باسواد است و این در حالی است که میانگین کشوری 94.7 درصد و 1.6 درصد با میانگین فاصله داریم.

ناصری گفت: اگر جمعیت هدف سوادآموری را در نظر بگیریم بر اساس سرشماری سال 95، 56 هزار نفر بی سواد داریم که در واقع هدف سوادآموزی ما هستند؛ با توجه به سوادآموزی چهار هزار و 500 نفر در سال 95، چهار هزار و 500 نفر در سال 96 و چهار هزار و 500 نفر در سال 97 این رقم به حدود 40 هزار نفر کاهش یافته و  امسال از سهمیه سوادآموزی برای پنج هزار و 440 نفر به 90 درصد اهداف دست یافتیم.

وی با تاکید به اینکه بیشترین میزان بی‌سوادی در چهار شهر اردبیل، مشکین شهر، پارس آباد و گرمی متمرکز است، افزود: در خود مرکز استان بیشترین رقم بی‌سوادی با 18 هزار نفر شناسایی شده است و جالب آنکه در تمامی شهرها به غیر از چهار شهر ذکر شده به صد در صد برنامه‌های سوادآموزی توانستیم دست یابیم.

مدیرکل آموزش و پرورش استان معتقد است از جمله دلایل تمرکز بی‌سوادی در این شهرها، مهاجرپذیری است و در شهرهای ذکر شده با افزایش جمعیت مواجه هستیم؛ از سویی در سه شهرستان از چهار شهرستان ذکر شده کمبود فضای آموزشی مشاهده می‌شود.

ناصری با بیان اینکه میانگین کشوری برگزاری کلاس درس در نوبت صبح 90 درصد است، افزود: این در حالی است که در استان اردبیل 17 درصد مدارس دو نوبته هستند که در خود پارس آباد 50 درصد، در مشکین شهر 55 درصد و در مرکز استان 23 درصد است و این سه شهر با کمبود فضا مواجه هستند.

وی اظهار کرد: این به معنی روند کند مدرسه سازی در این شهرها نیست؛ بلکه در مقابل ما شاهد رشد جمعیت هستیم که به بهانه‌های مختلف از جمله کار و امکانات به شهرهای بزرگ مهاجرت کردند.

نگرانی از بی‌سواد ماندن قطعی عده‌ای از جمعیت استان

مدیرکل آموزش و پرورش استان تصریح کرد: از جمعیت بی‌سواد، حدود 20 هزار نفر در آستانه خروج از بازه سنی بی‌سوادی هستند که اگر در برنامه ششم توسعه این افراد با سواد نشوند برای همیشه بی‌سواد باقی خواهند ماند.

ناصری با اشاره به اجرای برنامه شتاب بخشی برای سوادآموزی به این افراد تاکید کرد: بازه سنی 10 الی 49 سال مبنای علمی دارد و مسئله سوادآموزی برای ما به حدی حائز اهمیت است که در وضعیت فعلی 16 مدرسه تک دانش آموز، 32 مدرسه دو دانش آموز و بیش از 100 مدرسه با دانش آموز به تعداد کمتر از پنج نفر در سطح استان دایر است.

وی افزود: برای آموزش عمومی هیچ محدودیت امکاناتی قائل نیستیم و حتی در صورتی که والدین مانع از تحصیل فرزند شوند مطابق مقررات و قوانین بر علیه آن ها می‌توانیم اقامه دعوی کنیم که بارها با صحب و مشاوره والدین را مجاب به تحصیل فرزند خود کردیم.

مدیرکل آموزش و پرورش استان با تاکید به اینکه جمعیت دانش آموز ابتدایی در تمامی شهرها رو به افزایش است، تصریح کرد: حتی کاهش فرزندآوری نیز نتوانسته جمعیت سوادآموزی را کاهش دهد و هدف‌گذاری سوادآموزی ما با قوت ادامه دارد.

ازدواج زودهنگام دختران از موانع تحصیل

ناصری با بیان اینکه  بخشی از توان و انرژی سوادآموزی معطوف به انسداد مبادی بی‌سوادی است، تصریح کرد: حتی برای یک دانش آموز در روستای دورافتاده معلم در نظر گرفتیم تا به واسطه محدودیت امکانات از تحصیل باز نماند.

وی با بیان اینکه سالانه جمعیت بازمانده از تحصیل استان در مقایسه با آمار دانش آموزانی که باید در مدرسه باشند و نیستند، استخراج می‌شود، اضافه کرد: بیشترین تراکم بازماندگان در پایه‌های متوسطه اول و دوم است. بطوریکه در دوره ابتدایی پوشش تحصیلی استان 98.94 درصد، در متوسطه اول، 95 درصد و در متوسطه دوم 79 درصد است.

مدیرکل آموزش و پرورش استان با تاکید به اینکه متوسطه دوم به ویژه در روستاها سن اشتغال قلمداد می‌شود، افزود: از سویی ازدواج زودهنگام دختران در این بازه سنی نیز یکی از عوامل تشدید بی‌سوادی است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا کمبود مدرسه در مقاطع متوسطه اول و دوم در روستاها مانعی برای تحصیل نیست، اظهار کرد: بی شک کمبود مدرسه موثر است اما برای رفع آن آموزش از راه دور پیش بینی شده که هرچند فراگیر نیست اما می‌تواند بخشی از کمبودها را رفع کند.

 از تعاریف جهانی سوادآموزی غافل نیستیم

ناصری در خصوص تعاریف سالانه یونسکو از سوادآموزی که از آموزش صرف خواندن، نوشتن و محاسبه سال‌ها است فاصله گرفته است، تصریح کرد: ما از تعاریف جهانی غافل نیستیم و چهار مرکز یادگیری محلی دایر شده تا مطابق تعاریف جدید خدمات آموزشی ارائه دهد.

مدیرکل آموزش و پرورش استان افزود: در صورتی که فرد برای سوادآموزی اراده کند بستر برای وی فراهم است بطوریکه در خود مراکز یادگیری که دو مورد در اردبیل، یک مورد در پارس آباد و یک مورد در مشکین شهر فعال است، آموزش کار با رایانه، مهارت‌های زندگی و روابط اجتماعی و مسائلی از این دست آموزش داده می شود.

وی افزود: شاید عده ای بر این باور باشند که در رژیم گذشته نیز آموزش ها برقرار بوده که قابل انکار نیست اما موج بی‌سوادی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در هم شکسته است و هشت سال جنگ تحمیلی و 40 سال تحریم نیز نتوانسته مانع از برنامه‌های آن شود.

گفتگو از ونوس بهنود و بهرام آدشیرین پور

انتهای پیام/ش