گزارش تسنیم| دولت افغانستان در حاشیه؛ نتیجه مذاکرات مسکو چه خواهد شد؟

به گزارش دفتر منقطه‌ای خبرگزاری تسنیم، بر اساس اعلامیه طالبان نشست صلح مسکو پنجم و ششم فوریه میان نمایندگان احزاب و جریان‌های سیاسی و همچنین یک هیئت از دفتر سیاسی این گروه در قطر به ریاست «عباس استانکزی» برگزار می‌شود.

نشست گذشته در مسکو برای بررسی صلح افغانستان حدود سه ماه پیش برگزار شد و پس از این نشست، آمریکا تلاش‌های جدی خود برای به توافق رسیدن با طالبان را روی دست گرفت و چندین دور مذاکره در «ابوظبی» و «دوحه» را با این گروه به انجام رسانید.

نگرانی‌ها و مخالفت آمریکا و دولت افغانستان از برگزاری نشست مسکو

خبر نشست مسکو در میانه روند نشست‌هایی اعلام شد که میان زلمی خلیلزاد، نماینده خاص آمریکا در روند صلح افغانستان با نمایندگان دفتر طالبان در قطر در جریان بود.

آمریکا این اقدام روسیه را نوعی اخلال‌گری در اقدامات واشنگتن در زمینه روند صلح افغانستان و اقدامات واشنگتن خوانده و دولت افغانستان نیز که در این نشست دعوت نشده است، نشست مسکو را بی‌فایده عنوان کرد.

«صبغت‌الله احمدی» سخنگوی وزارت خارجه افغانستان گفته است: اینگونه نشست‌ها هیچ نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت و این چارچوب نتیجه نمی‌دهد.

رئیس دبیرخانه شورای عالی صلح افغانستان نیز با اشاره به عدم تمایل طالبان برای مذاکره با دولت افغانستان تصریح کرد که اگر طالبان همچنان حاضر به مذاکره با کابل نشود، روند مذاکرات کشورها با این گروه باید متوقف شود.

«عمر داوودزی» درباره خودداری طالبان از گفت‌وگوهای مستقیم با دولت افغانستان و دیدارهای متعدد این گروه با آمریکا و کشورهای منطقه گفته است: ما خواستار توقف گفت‌وگوها نیستیم اما اگر روند مذاکرات همین‌طور ادامه داشته باشد نیز درست نیست. باید ضرب‌الاجلی وجود داشته باشد که اگر طالبان تا آن‌وقت (با دولت) توافق نکردند، روند گفت‌وگوها متوقف شود.

داودزی اشاره کرده است که دولت افغانستان نگران است که بدون هماهنگی با کابل، توافقی بین آمریکا، طالبان و پاکستان انجام شود.

در واقع ارگ ریاست جمهوری نگران است که توافقاتی مبنی بر تشکیل دولت موقت یا طرح ساختار سیاسی آینده افغانستان صورت بگیرد که منافع دولت به طور کلی در نشست‌های میان طالبان و احزاب سیاسی نادیده گرفته شود.

مذاکره اپوزیسیون با طالبان و دست کوتاه دولت افغانستان در مسکو

مسئله حائز اهمیت در نشست مسکو، حضور احزاب و چهره‌های سیاسی افغانستان به شمول اپوزیسیون دولت وحدت ملی است. گفته شده در نشست مسکو افرادی همچون «حامد کرزی»، «محمد محقق»، «گلبدین حکمتیار»، «حنیف اتمر»، «عطا محمد نور»، «شهنواز تنی» و برخی چهره‌های سیاسی دیگر افغانستان شرکت خواهند کرد.

«دویچه وله» در این باره نوشته است: احزاب سیاسی می‌خواهند در روند صلح نقش داشته باشند و به حکومت نشان دهند که صلح بدون حضور حکومت نیز ممکن است.

این در حالی است که احزاب سیاسی گفته‌اند که مواضع آنها بر ضد هیچ جهتی نیست و صرفا تلاش دارند تا گفت‌وگوهای صلح با حفظ دستاوردهای سالهای اخیر، به ثمر بنشیند.

دعوت نشدن دولت از یک سو و همچنین حضور اپوزیسیون و منتقدین اشرف غنی موجب خشم ارگ ریاست جمهوری افغانستان شده است. طی دو روز گذشته تبلیغات رسانه‌ای از سوی تیم سخنگوهای دولت و گروه‌های گرداننده شبکه‌های مجازی به راه افتاده تا مشروعیت این نشست را در افکار عمومی زیرسوال ببرد.

در همین راستا برخی کاربران افغان در شبکه‌های مجازی نیز می‌گویند زمانی که اشرف غنی به یک آتش‌بس سه روزه با طالبان دست یافت، خوشحال بود اما حالا که مدیریت صلح با طالبان به طور کامل به دست آمریکا، روسیه و احزاب سیاسی قرار گرفته ابراز نارضایتی می‌کند.

اشرف غنی متهم است که طی پنج سال گذشته برای تضعیف احزاب سیاسی و به حاشیه راندن آنها کار کرده و همچنین سیاست‌های قوم‌گرایانه و انحصارگرایانه را نیز پیش برده است. درک این فاصله میان دولت با احزاب سیاسی و مردم نیز موجب نگرانی‌های اشرف غنی شده است.

طالبان طی نشست‌های یک ماه اخیر همواره اعلام کردند که دولت افغانستان را مشروع نمی‌دانند و بنابراین حاضر به گفت‌وگو با دولت نیستند. حتی «عباس استانکزی» رئیس سابق دفتر طالبان در دوحه طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که چون اشرف غنی یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری 2019 است، گفت‌وگو با او نوعی تبلیغات برای وی به شمار می‌آید بنابراین از مذاکره با دولت خودداری خواهد کرد.

تغییرات ساختاری در دولت افغانستان و گمانه‌هایی از ایجاد دولت موقت

همزمان با افزایش احتمال برگزاری نشست احزاب سیاسی افغانستان با نمایندگان طالبان در مسکو بار دیگر گمانه‌ها درباره تشکیل حکومت موقت و آغاز مذاکرات بین‌الافغانی برای رسیدن به توافق صلح با طالبان افزایش یافته است.

اگر چه گفته می‌شود که صلح موضوع اصلی گفت‌وگوی احزاب با اعضای دفتر سیاسی طالبان است اما برخی‌ها این نشست را به مثابه «بن‌سوم» نیز تعبیر کردند، زیرا ممکن است منجر به توافقی برای ایجاد دولت موقت شود.

گفته شده است که در نشست مسکو، اعضای دفتر سیاسی طالبان و سران احزاب در رابطه با موضوع صلح پس از خروج چگونگی نظام سیاسی آینده افغانستان و تشکیل دولت موقت مذاکره خواهند کرد.

پس از حمله آمریکا و سرنگونی رژیم طالبان کنفرانس «بن اول» که در آن احزاب سیاسی و نمایندگان جامعه جهانی گفت‌وگو کردند منجر به تشکیل حکومت موقت به ریاست «حامد کرزی» شد.

اکنون نیز گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که ممکن است نشست احزاب سیاسی با طالبان منجر به تشکیل حکومت موقت در افغانستان شود اما با این تفاوت که در کنفرانس جامعه بین‌المللی حضور داشتند و دولت قانونی در افغانستان وجود نداشت، اما در نشست احزاب سیاسی با طالبان در مسکو نمایندگان جامعه بین‌المللی حضور نخواهند داشت.

نتیجه

عدم هماهنگی و نارضایتی میان نشست‌هایی که در مسکو و دوحه برگزار می‌شود این احتمال را قوی می‌کند که مذاکرات صلح با طالبان به نتیجه مشخصی نرسد.

پیشرفت در مذاکرات صلح و توافقاتی که تاکنون میان گروه طالبان و نمایندگان آمریکا صورت گرفت، سیگنال‌هایی از پیش آمدن نوعی گسست در تاریخ سیاسی افغانستان دارد اما اگر در پیشرفت این مذاکرات مدیریت صورت نگیرد، رسیدن به صلحی پایدار و ثبات سیاسی-امنیتی افغانستان ناممکن خواهد بود.

هنوز مشخص نیست که این نشست به سود طالبان خواهد بود یا دولت افغانستان؛ قطعا این نتیجه بستگی به اتخاذ موضع احزاب سیاسی و بخصوص «حامد کرزی» رئیس جمهور پیشین افغانستان در نشست مسکو دارد. اگر احزاب سیاسی با توجه به نارضایتی‌هایی که از دولت غنی دارند، در رابطه با منافع حزبی خود در دولت آینده افغانستان با طالبان مذاکره کنند، دولت وحدت ملی شکست سنگینی خواهد خورد و بازنده این روند گفت‌وگوها خواهد شد.

از سویی دیگر، اگر احزاب سیاسی منافع دولت فعلی افغانستان را مدنظر بگیرند، موضع طالبان که دولت غنی را نامشروع می‌خواند به چالش کشیده می‌شود و این رویکرد احتمالی احزاب به سود دولت و نیروهای امنیتی افغان خواهد شد.

در حال حاضر ماموریت هفده ساله آمریکا علیرغم هزینه‌های بسیار مالی و انسانی که صورت گرفت، با شکست مواجه شده و کارنامه افغانستان با فساد مالی، بحران امنیتی و تنش‌های سیاسی گره خورده است.

ثبات افغانستان در گفت‌وگوهای صلح با گروه طالبان نیازمند برآورده شدن دو مسئله مهم در بعد داخلی و خارجی است. برای صلح و پیوستن گروه طالبان به بدنه دولت، نظر مردم و احزاب سیاسی و دولت به صورت متوازن باید درنظر گرفته شده و اعمال شود و همچنین تهدیدهایی که کشورهای منطقه از جانب بحران افغانستان احساس می‌کنند نیز قابل درک است و باید لحاظ شود.

انتهای پیام/.