یادداشت| آیا امکان جلوگیری از بروز خسارات سیل وجود ندارد؟

خبرگزاری تسنیم - با بررسی سیلاب‌های اخیر منطقه‌ جنوب کشور که بیش  از 12 استان را درگیر خود کرده و بیشترین خسارات را در استان‌های لرستان، ایلام و خوزستان، به همراه داشته است، به نقش اساسی سدهایی که در چند سال اخیر در این منطقه از سوی مغرضان مورد آسیب و همجمه قرار گرفته اند پی برده می‌شود، و این سوال پیش می‌آید که اگر این سازه ها مفید نبود، این مصیبت چه ابعاد وسیعتری به خود می‌گرفت؟

کنترل سیلاب 8000 متر مکعب در ثانیه توسط سد دز و کرخه، آیا همان عملیات نجات بخشی سد گتوند در سال پیش را تداعی نکرد؟

آیا عیدی سال گذشته‌ سد گتوند به مردم شهرستان های اهواز، آبادان و .. را فراموش کرده ایم که در چنین روزهایی این سازه‌، جان هزاران فرد بی‌گناه منطقه را نجات داد و از زیر آب رفتن شهر اهواز جلوگیری کرد.

یکی از فواید ساخت سد، همانگونه که از اهداف ساخت آن پیدا است، مدیریت به همراه کنترل آب است. پس به وضوح می‌توان احتیاجات کشور اسلامی‌مان را به سدهای بیشتر که در مسیر سیلاب های احتمالی قرار خواهند گرفت متوجه شد.

ایران از لحاظ تراکم جمعیتی، رتبه سوم منطقه را قبل از ترکیه دارا است و تامین آب شرب مورد نیاز، بدون برنامه ریزی بلند مدت ، دقیق و هدفمند امکان پذیر نخواهد بود.

 از طرفی یکی از شروط اصلی و اساسی پیشرفت یک مملکت، تامین آب برای توسعه‌ پایدار و مداوم آن کشور است. با این توضیح به وضوح آشکار می‌گردد که آب یک کالای استراتژیک و اقتصادی است.

حال با این توصیف، برای جمعیت آتی کشور چه باید کرد؟

از نظر میزان وقوع سیل در قاره‌ آسیا پس از کشورهای چین، هند و آسیای جنوب شرقی، ایران رتبه‌ی بعدی را دارد، بطوری‌که فراوانی تعداد وقوع سیل در دهه‌های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و همچنین تغییرات گسترده‌ کاربری در عرصه‌های اراضی، افزایش یافته است. با بررسی راه های مقابله با این پدیده‌ طبیعی به این نکته‌ اساسی پی می‌بریم که تعدد سد در کشورهایی که بیشترین سیل را دارند نشان از اهمیت این سازه در کنترل و مدیریت سیلاب دارد، هر چند اغلب این سدها هدف دیگری شبیه تولید برق و آبیاری نیز دارند.

به طور مثال، تعداد سیل های کشور چین از کشور ایران بیشتر است، کشور چین قبل از سال 1949 کمتر از 100 سد بزرگ داشت اما تا سال 2000، این تعداد به 22000 سد بزرگ افزایش یافت که منجر به کاهش خسارات وقوع سیل در این کشور شده است.

از طرفی لازم است به این نکته توجه داشته باشیم که از 43 بلای طبیعی موجود در دنیا، 33 مورد آن در ایران نیز به وقوع می‌پیوندد که 19 درصد بلایای طبیعی کشور مربوط به سیلاب است که خسارت های آن بعد از خشکسالی و زلزله در رتبه سوم در کشور قرار می گیرد.

در 25 سال گذشته در حدود 980 مورد سیل ثبت شده است که در مقایسه خسارت های وارده از محل سیل در دهه‌های 30 تا 90 روند تصاعدی نشان می‌دهد.

از اینرو، احداث سدهای متوالی در حوضه‌ آبریز و سیلاب خیز از ضرورت های موجود است و ساخت سد بختیاری و چند سد بالا دست سد دز و ... می تواند از تمهیدات سازه‌ای برای کنترل سیلاب‌های آتی منطقه‌ خوزستان باشد؛ که امید است مسئولان بلند پایه کشوری، پیرو سند راهبردی توسعه دراز مدت منابع آبی کشور، به وظایف خود در خصوص ساخت سدهای مورد نیاز کشور اقدام اساسی انجام دهند.

*حمیدرضا تنهایی

انتهای پیام/