مجاهدی: هنگام شعر گفتن همیشه با وضو هستم
محمدعلی مجاهدی با اشاره به آدابی که در هنگام شعر گفتن رعایت میکند، گفت: تا جایی که به خاطر دارم، بر این مسئله تأکید داشتهام که در عمر شاعریام هنگام سرودن و خلق شعر با وضو باشم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از رسمهای خوب و جالب توجه اردوهای آموزشی آفتابگردانها، کلاس «رسم شاعری» است. در این کلاس، از یکی از شاعران مطرح و بزرگ شعر معاصر دعوت به عمل میآید تا با حضور در جمع شاعران جوان انقلاب اسلامی از تجربیات شاعری خود صحبت کند. در اردوهای پیشین آفتابگردانها، شاعران مطرحی چون «محمد علی بهمنی» و «ناصر فیض» حضور داشتند و کلاس «رسم شاعری» در دومین اردوی آقایان دوره هفتم آفتابگردان ها در شهر قم، با حضور استاد «محمد علی مجاهدی» برگزار شد.
اجرای این جلسه بر عهده دیگر شاعر قمی، «سید محمد جواد شرافت» بود.
هنگام خلق اثر، همیشه با وضو هستم
ابتدا مجاهدی خطاب به شاعران جوان گفت: در مسیر خطیر و خطرآفرینی گام نهادید. خطیر است به خاطر اینکه شما فضای ذهنی خود را به مطالب و مواردی که مرتبط با بهترینهای عالم خلقت میشوند، آراسته میکنید و ورود در این عرصه موضوعی، هم طهارت باطنی و هم طهارت ظاهری میخواهد. تا جایی که یادم هست بر این مسئله تأکید داشتهام که در عمر شاعریام هنگام سرودن و خلق شعر، همیشه با وضو باشم.
این استاد بزرگ شعر آیینی به وجود الزامات شعر آیینی اشاره کرد و افزود: شما شاید در عرصههای دیگر شعر، قید و بندهای آنچنانی نداشته باشید اما در شعر آیینی، مذهبی و دینی، بایدها و نبایدهایی به جد مطرح است. مواردی نیز وجود دارد که شاعر متعهد ولایی باید از آن پرهیز کند. عرصه شعر آیینی و ولایی از این جهت خطرزاست که شاعر، آن الزامات و خطوط قرمز را رعایت نکند. این مسیر، در عین خطیر بودن، بسیار آبرومند، مورد تأیید قرآن، شارع مقدس و ذوات مقدس الهی ست. شاعر به خاطر لطافت روحیاش، اگر بخواهد با عالم ملکوت در ارتباط باشد و اگر بخواهد لطافت روحش را روز به روز بالا ببرد، بهتر است خلوت های شبانه یا سحرگاهی را در مکان و زمان معین داشته باشد. این حالات حضور، اگر تداوم داشته باشد، انسان به مرور خواهد فهمید که جوانههایی در حال شکفته شدن هستند:
در اندرون من خسته دل ندانم کیست
که من خموشم و او در فغان و در غوغاست
شاعر میتواند به مرتبهای برسد که همان تجربه خواجه را داشته باشد. الهام پایه نازل شده وحی است که صبغه ملکوتی و آسمانی دارد. شاعر هم میتواند در اثر جلسات حضور و خلوتهای خود با خداوند ملهَم بشود.
مجاهدی در ادامه اشاراتی نیز به برخی کرامات اهل بیت(ع) کرد که در طول سالیان شاعری و قلم زدن خود در ساحت اهل بیت(ع) با آنها مواجه شدند.
این شاعر آیینی در ادامه خطاب به شاعران جوان گفت: برای غنای محتوایی شعر دو راه وجود دارد. یک راه اکتسابی ست، اینکه شاعر باید به سراغ منابع دست اول و جمعآوری اطلاعات جامع درباره سوژههایی برود که میخواهد در مورد آن شعر بگوید. شاعر در این زمینه هر چقدر زحمت بکشد، جا دارد و نتیجهاش را خواهد دید.
مجاهدی در این قسمت از سخنان خویش، به تجربه خود در این زمینه اشاره و اضافه کرد: من در سنین جوانی، اوقاتی که در مشهد ساکن بودم، از ساعت 9 صبح الی 13 در کتابخانه آستان قدس مشغول مطالعه و فیشبرداری بودم.
مجاهدی در بخش دیگری از سخنان خود به سهم مخاطب در شعر اشاره کرد که شاعر باید در شعر گفتن، سهمی نیز باید برای مخاطب قائل شود و مجالی به مخاطب بدهد تا به معنای موجود در متن شعر دست بیابد. به اعتقاد او؛ شاعر ولایی و آیینی، باید دارای نگاهی نافذ در شعر باشد و با تمرین بندگی، اصفات الهی را در خود پیاده کند.
وی در ادامه ضمن اشاره به حدیثی درباره مرتبت و شأن شاعر ولایی یادآور شد: هر مؤمنی که با محبت به اهل بیت(ع) شعری برای این بزرگواران بسراید، خداوند شهری در بهشت برای او اختصاص میدهد که هفتبار از زمین و آسمان وسیعتر است و همه ملائکه مقرب و انبیاء الهی به زیارت او میآیند.
در پایان این جلسه، به دعوت مجری، مجاهدی غزلی نیز خواند:
مثل هر قصه که تأویل خودش را دارد
این غزل، شیوه تحلیل خودش را دارد
عشق متنی است که پرحاشیهتر از او نیست
گرچه هر قصه اباطیل خودش را دارد
عمر ما در شب یلدایی زلف تو گذشت
عشق ما و تو که تفصیل خودش را دارد
راه مطرح شدن و شهره شدن بسیار است
هر کسی شیوه تحمیل خودش را دارد
آن چراغی که به خانه ست روا، روشن کن
مسجد شهر که قندیل خودش را دارد
هر دم آهنگ دگر می زند انجیل و زبور
مصحف ماست که ترتیل خودش را دارد
ساحت بعد ز جولانگه ما بیرون است
ای بسا آیه، که تاویل خودش را دارد
شعر، این گستره عرشی رازآلوده
آسمانی ست که جبریل خودش را دارد
عالمی گو سپه ابرهه باشد، غم نیست
کعبه سجیل و ابابیل خودش را دارد
عید ما دلشدگان لحظه ی دیدار شماست
سال ما ساعت تحویل خودش را دارد
انتهای پیام/