تأویل‌پذیری و تحمیل‌ناپذیری؛ دو ویژگی شعر حافظ شیرازی
یکی از پژوهشگران با اشاره به ویژگی‌های شعر حافظ گفت: تأویل‌پذیری و تحمیل‌ناپذیری دو ویژگی شعری خواجه شیراز است. دغدغه‌های حافظ همان دغدغه‌های بشریت در طول تاریخ است و هر کس خودش را در آینه او می‌بیند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران پویا، «شب شعر» در بیست و یکمین نشست خود با موضوع « تاثیر شعر حافظ بر شعر و ادبیات معاصر» روی آنتن شبکه 4 سیما رفت. محمود اکرامی‌فر، شاعر و مجری این برنامه، میزبان محمدجعفر محمدزاده پژوهشگر و مدیر رادیو ایران و عبدالمهدی مستکین پژوهشگر و استاد دانشگاه بود.
شعر حافظ درهای اسرارآمیز ذهن بشر را به روی خود باز می‌کند
محمدزاده در مورد راز ماندگاری حافظ گفت: دیوان حافظ مجموعه‌ای است که هر چه بیشتر به آن خیره می‌شویم، زوایای تازه‌تری از آن را کشف می‌کنیم. هرکس به اندازه درک و فهم خود می‌تواند از شعر حافظ برداشت کند. در واقع شعر حافظ درهای اسرارآمیز ذهن بشر را به روی خودش باز می‌کند. از ویژگی‌های دیوان حافظ ایجاز آن است. در واقع دیوان حافظ محصول اندیشیده‌ها و حتی نیندیشیده‌های حافظ است. "من"ی که حافظ در شعرش معرفی می‌کند، "من"ی است که مخاطب خودش را لحظه به لحظه در آن جایگاه قرار می‌دهد. نکته بعدی، ساحت معنایی شعر حافظ است. ما در شعر حافظ با لغات سختی سر و کار نداریم، بلکه با لایه‌های معنایی سرو کار داریم.
مستکین نیز در ادامه این بحث با بیان اینکه خواجه شیراز انسان‌شناس قهاری است، اضافه کرد: حافظ اوقات آدمی را غنی‌سازی می‌کند و انسان را به آسمان پیوند می‌دهد. او غفلت‌ستیز است و می‌گوید انسانی که کرامت خود را نشناسد به مقام مگسی می‌رسد. روحیه اخلاق در شعر او عمیقاً جلوه می‌کند.
دغدغه‌های حافظ، دغدغه‌های بشریت
محمدزاده ادامه داد: از دلایل ماندگاری حافظ این است که همه می‌توانند درباره او حرف بزنند. نکته دیگر، تأویل‌پذیری و تحمیل‌ناپذیری شعر حافظ است. دغدغه‌های حافظ همان دغدغه‌های بشریت در طول تاریخ است و هر کس خودش را در آینه او می‌بیند.
محمد زاده در مورد چینش یا مهندسی کلمات در شعر حافظ گفت: مهندسی کلمات یعنی استفاده از بهترین کلمه در جای جای شعر به نحوی که اگر آن کلمه را برداریم هیچ کلمه دیگری را نتوان جایگزین کرد. حافظ دقت و ظرافت زیادی در این امر به کار برده است.
بنای کلام حافظ بر تضاد است
محمد زاده در مورد استفاده حافظ از صنعت تضاد گفت: حافظ متوجه این نکته هست که فطرت انسان از روی تضاد ها بهتر به درک می رسد، بنابراین بنای کلام حافظ بر تضاد است.
وی ادامه داد: حافظ از تمام گذشتگان خود استفاده کرد، اما حافظ مثل هیچ کدام از آنها نیست. ما در شعر شهریار رگه‌هایی از تقلید از حافظ را می‌بینیم که بسیار زیباست اما اول باید اندیشه حافظ را شناخت و بعد از او تقلید کرد.
مجله ادبی «شب شعر» به تهیه کنندگی کوروش انصاری و با محوریت بررسی شعر فارسی، هر دوشنبه شب در حوزه ادبیات، ساعت 23 روی آنتن شبکه 4 می رود.
انتهای پیام/
