واعظ زاده: استفاده از تجارب و عبرت‌های مدیریتی پس از انقلاب ضروری است

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم، نشست مشترک مجمع وزیران ادوار با اعضای شورای عالی ، روسای اندیشکده ها و مدیران مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت روز سه شنبه (14 اسفند ماه)در مرکز الگوی اسلامی –ایرانی پیشرفت برگزار شد.

این نشست در پی فراخوان متفکّران ، استادان و صاحب‌نظران از سوی رهبر انقلاب برای تکمیل و ارتقای الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت و به منظور بررسی قابلیت اجرا و تحول‌آفرینی الگو صورت گرفت.

صادق واعظ زاده، ریاست شورای عالی و رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ضمن ابراز خرسندی از حضور وزرای 4 دهه کشور در جمع اعضای شورای عالی، روسای اندیشکده ها و مدیران مرکز، روند تهیه و تدوین الگو که حاصل تلاش نظام‌مند چند هزار تن از صاحب‌نظران، استادان دانشگاهی و حوزوی و نخبگان جوان طی 7 سال گذشته است را تشریح کرد.

واعظ زاده در ابتدا پیشرفت را تحول انسانی و اجتماعی مطلوب عنوان و تاکید کرد: برای پیشرفت واقعی می بایست تغییرات شتابدار و هدفمندی در سطح اجتماع رخ دهد. سرعت و کیفیت این تحولات را می‌توان با تحولات معمول جامعه در گذشته سنجید و یا آن را با تحولات در جوامعی که کم ‌وبیش به نوعی پیشرفت‌ دست‌یافته اند مقایسه کرد. مسلماً این تحولات مهم و فزاینده فقط با بیان آمال و آرزوها و گفت‌وگو انجام نخواهد شد. بلکه مستلزم عمل و تلاش اجتماعی است و این تلاش حتماً باید مدبرانه باشد و تدابیر آن مدون و مستند شده باشد. از این رو الگوی پیشرفت به عنوان راهنمای عمل اجتماعی ضروری است.

وی افزود: در ایران خیلی از اسناد پیش‌ازاین تهیه‌شده ولی به‌ درستی محقق نشده‌اند و بعضاً همانند سند چشم‌انداز بیست‌ساله بصورت حداقلی به اجرا درآمده‌اند. این‌ها تجربیاتی هستند که باید از آن‌ها استفاده کنیم تا برنامه‌های آینده و به‌خصوص الگوی پیشرفت به‌صورتی طراحی شود که به عمل درآید و اجرایی شود.

رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: می بایست در اسناد بالادستی و برنامه‌های جاری کشور انسجامی ایجاد شود. از جمله حدود 1200 بند سیاست‌های کلی نظام به‌صورت یک کل هماهنگ و منسجم و بدون تناقض‌ تنقیح و باز تدوین شود.  این امر احتیاج به مجموعه‌ای به‌عنوان مبنا دارد و این مجموعه ممکن است سند الگوی پیشرفت باشد. در حال حاضر که فرصت برای تکمیل و اصلاح سند الگو وجود دارد، باید از تجارب مدیران عالی رتبه همچون حاضران در این نشست استفاده شود.

 واعظ زاده در ادامه، عملیاتی و تحول آفرین بودن الگو را از مهمترین مسائل پیش روی این سند دانست و گفت: اسناد برنامه‌‌ای ما دارای مشکلاتی هستند و به‌درستی اجرانشده‌اند. برخی پیش‌بینی می‌کنند که حدود 40 درصد برنامه‌های توسعه پنج‌ساله کشور به اجرا درآمده است. اسناد برنامه‌ای کشور در مرحله تهیه و اجرا آسیب‌شناسی شده و سعی شده است در طراحی الگونتایج این آسیب‌شناسی عبرت گرفته شود تا مجدداً به دام این آسیب‌ها نیفتیم.

وی افزود:  نکته بعدی این است که این سند ضمن اینکه آرمانی است و با اعتقادات و آمال و آرزوهای ملت ما پیوند خورده است، باید مسائل اساسی کشور را حل کند. مطالعه گسترده‌ای در این رابطه صورت گرفت و از حدود 100 نفر از متخصصان برجسته‌ کشور در رشته‌های مختلف با یک روش علمی نظرخواهی شد و در نتیجه حدود 80 مسئله مهم کشور شناسایی شد و بعد در جمع‌های متعددی روابط علت و معلولی این مسائل مشخص‌شده و مسائلی که علت‌العلل هستند در 12مورد تشخیص داده شد. قرار شد در الگو در درجه اول به این مسائل اساسی و در درجه بعد به مجموعه مسائل مهم ایران پرداخته‌شده و به آن‌ها پاسخ داده شود.

واعظ زاده تاکید کرد: راه حل این مسائل و حرکت در مسیر پیشرفت کشور باید با توجه به توانایی‌های کشور باشد. درواقع نمی‌توان فقط آرزوها و آمال را شماره و فهرست کنیم و انتظار داشته باشیم که به آن‌ها نایل شویم. لذا مطالعه‌ای در مورد قابلیت‌های ماندگار ملی انجام شد و قابلیت‌هایی که با سرزمین،فرهنگ و معنویت ما پیوند دارد، به‌طور مشروح بررسی شد. برای نمونه جمعیت گسترده، موقعیت ارتباطی منطقه‌ای که تا حدود زیادی منحصربه‌فرد است و منابع طبیعی کشور و اعتقادات دینی و سابقه فرهنگی و تمدنی مردم ایران محاسبه، مطالعه و تشریح شد.  شکوفا شدن این قابلیت‌ها که غالباً مغفول مانده‌اند یا در حد مطلوبی به فعلیت نرسیده‌اند، در الگو مورد توجه قرارگرفته است.

وی در ادامه گفت: این سند باید صریح باشد و تدابیر مهمی برای عمل و اقدام ارائه کند و به ذکر آرمان‌ها و هدف‌ها منحصر نشود. این سند نباید وارد جزئیات شود و حتی برای برنامه‌هایی که دولت‌ها و مجالس تهیه می کنند محدودیت ایجاد کند. قرار نیست این سند عاملی برای اخلال در کار سایر سطوح کشور باشد و باید در یک سطح عالی ارائه ‌شود و درعین‌حال نباید کلیات بدیهی را ذکر کند. این سند باید اقدامات اساسی وعملیاتی را مشخص کند.  ازاین‌جهت فصل آخر الگو به تدابیر اختصاص پیدا کرده است .

 رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به ضرورت تحول آفرینی الگو تصریح کرد: این الگو باید به‌گونه‌ای عمل کند که اقدام جدیدی را کلید زده و نوآوری داشته باشد. این مسئله از ابتدا موردنظر بود، براین اساس نوآوری علمی و نوآوری معطوف به قابلیت‌ها و توانایی‌های کشور و تجارب ملی و بین‌المللی مطالعه شد. تجربه تعدادی از کشورهایی که در این حوزه موفق بودند بررسی‌ و در عین حال سعی شد از همه ظرفیت‌های کشور ازجمله دانشگاه‌ها، حوزه‌ها، شخصیت‌های راهبردی، کارشناسان برجسته و غیره استفاده شود.  بنابراین این مرکز طراح الگو نیست.بلکه مرکزی است که کمک می‌کند مجموعه‌ای از متفکران، محققان، شخصیت‌های سیاست‌گذار و راهبردی کشور دورهم جمع شوند تا چنین کاری انجام گیرد.  این موضوع تا حدود زیادی یک امر جدید محسوب می‌شود. سعی شد قبل از اینکه الگو به مرحله ابلاغ و اجرا برسد، گفتمانی شروع شود که غیر از تضمین حقوق برای اجرای سند، یک تضمین گفتمانی هم در بین نخبگان و جوانان به وجود آورد. تلاش شد تا همکاری‌های علمی و راهبردی در کنار هم جلو رفته و علاوه بر استفاده از دانشمندان و  شخصیت‌های راهبردی که امروز در این جلسه نمونه‌ مهمی از آن را شاهد هستیم،  از همه ظرفیت‌ها بهره‌برداری شود.

وی گفت: به‌ غیراز مواردی که در اسناد قبلی وجود داشته و لازم است که مجدداً بر آن‌ها تأکید شود در الگو حدود 20هدف یا تدبیر جدید و تحول آفرین وجود دارد که یا اصولاً پیش‌ازاین در اسناد کشور به آن‌ها اشاره‌ای نشده یا روی آن‌ها تأکید نشده است که در اینجا به تعدادی از آن ها بطور خلاصه اشاره می شود. اولین مورد، اقتصاد مبتنی بر معنویت است. متخصصان در اندیشکده معنویت، تعبیر جدیدی از معنویت بر مبنای معارف اسلامی به دست داده‌اند که به پیشرفت مادی و رشد اقتصادی کمک می‌کند .نوآوری دیگر در حوزه  سیاسی است که مقرر ‌شده است جمهوری اسلامی علاوه بر اینکه مبتنی بر آرای عمومی ولایت‌فقیه است باید با بهره‌مندی نظام‌مند از مشورت نخبگانی اداره شود. این کاری است که برخی کشورهای صنعتی به‌نوعی انجام می‌دهند، یعنی حلقه‌های دانشگاهی و اندیشکده‌ها با نظام اجرایی و برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کشور نوعی پیوند و همکاری دارند. اینکه مشورت نظام‌مند نخبگانی؛ چگونه در کشور بنحو بومی اجرایی شود نیازمند مطالعه مفصل است و احتیاج به برنامه‌ریزی دارد. پیوند مستمر بین دانشگاه‌ها و حوزه‌ها و نظام، به واسطه این مشورت تامین خواهد شد. نکته جدید دیگر در الگو تأکید بر تولید علمی اصیل در کشور است که به معنای این است که در پژوهش ها نه تنها راه حل های علمی جدید باشند، بلکه سؤالات و مسائلی که پاسخ و راه حل آن‌ها کشف و ابداع می‌شود نیز جدید باشد.

واعظ زاده  توجه به نو شدن توانمندی های سنتی را یکی دیگر از تدابیر جدید الگو ذکر کرد و گفت: ما امروز افسوس می خوریم که مهارت های حرفه ای که حاصل تمدن گذشته ایران است از بین رفته یا در حال نابودی است. در حوزه‌هایی مانند معماری، کشاورزی و انرژی های تجدید پذیر،  فنون سنتی مختلفی وجود داشته که در حال فراموش شدن هستند.  این‌ها باید با کمک پژوهش نو شده و به‌صورت جدید و متناسب با مقتضیات زندگی امروز و در تلفیق با دستاوردهای نوین، به فناوری های صنعتی که مستعد تولید انبوه هستند، تبدیل شوند.  

وی خاطر نشان کرد: احیای بازارهای تولیدی تخصصی یکی دیگر از تدابیر تحولی الگو است. متأسفانه بازارهای امروزی ما فقط بازارهای تجاری هستند درحالی‌که تا زمانی نه چندان دور، بازارهای ما تولیدی-تجاری بودند. در حال حاضر مراکزی که در دنیا ابداع شده اند مانند پارک علم و فناوری و شهرک صنعتی  و مرکز خرید را تقلید کرده ایم اما از سنت های خودمان که قابلیت احیا دارند غفلت کرده ایم . بازار های تولیدی ما مثل بازار کفاشها، بازار مسگرها بازار های تولیدی – تجاری بودند و حتی بازار قالی فروشان که به ظاهر تجاری بود با تولید کنندگان ارتباط مستقیم داشت. بازارهای تولیدی باید مطابق مقتضیات زندگی جدید و در موضوعات جدید احیا و دایر شود: مثل آنچه که بعضاً در کشور هست مانند موردی که در خصوص گل و گیاه در شهر محلات وجود دارد.

ریاست شورای عالی و رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت عنوان کرد: از دیگر نوآوری‌های مطرح در الگو،  سامانه اطلاعاتی واحدی است که مقرر شده در کشور طراحی و ایجاد شود تا مالیات ستانی و تأمین اجتماعی و تخصیص منابع را هماهنگ کند. در غیاب این سامانه یکپارچه ممکن است افراد و مؤسساتی از یک طرف مالیات نپردازند اما تسهیلات تجاری و تولیدی دریافت کنند.  این دو موضوع با یکدیگر  تناسبی ندارند. کسی باید تسهیلات کلان بگیرد که مالیات کلان پرداخت کرده باشد و ثابت شده باشد که صلاحیت دریافت تسهیلات را دارد.

واعظ زاده در ادامه به بازنگری در ضوابط مدیران کشور در الگو اشاره کرد و افزود از ابتدای انقلاب تا امروز گفته می‌شود که ما باید در معیشت از امیرالمومنین (ع)  تبعیت کنیم و البته خود حضرت فرموده اند نمی‌توانید مثل من زندگی کنید. از آن طرف حد کفافی که در فرهنگ ما برای معیشت ذکر شده، و قابل عمل و تبعیت است برای مسئولان الزامی نشده است. این حد کفاف به همراه اقتصاد بر پایه معنویت یعنی تولید حداکثری، یعنی هر چقدر می‌توانید ثروت تولید کنید و حتی مالک ثروت شوید اما در معیشت و مصرف شخصی میانه روی پیشه کنید و از زیاده روی و اسراف و تجمل بپرهیزید و ثروت خود را در راه پیشرفت جامعه بکار گیرید. حد کفاف از نظر علمی تعریف شده و ویژگی های آن در بعضی پژوهش ها در شرایط امروز مشخص ‌شده است. در الگو، معیشت در حد کفاف به عنوان شرط پذیرفتن مسؤلیت در جمهوری اسلامی تعیین شده است.

وی اذعان داشت:‌ از دیگر تدابیر تحول آفرین الگو آن است که حداکثر یک درصد جمعیت کشور حقوق بگیر دولت باشند.  در بعضی کشورهای پرجمعیت تر از ایران با همین حدود کارکنان دولتی کشور خود را اداره می کنند در حالی که امروز بخش اعظم بودجه کشور در ایران صرف اداره دولت می شود.

 واعظ زاده در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: می دانیم که به صرف تدوین و ابلاغ الگو تحولی در کشور صورت نمی‌گیرد. بلکه باید عوامل انگیزشی و شتابدهند در جامعه فعال شوند. گاهی گفته می‌شود که باید تحولی اساسی در ساختار نظام انجام شود تا پیشرفت کشور شتاب بگیرد. از طرف دیگر می دانیم که ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی بنحو مناسبی طراحی شده است. بنابراین اداره نظام با همین شاکله قانونی به شرط تحقق مشورت نظام مند نخبگانی ممکن است یک عامل انگیزشی و شتابدهند باشد. رییس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به نیاز پیشرفت به منابع عظیم اشاره و عنوان کرد: در الگو به کشف منابع جدید توجه شده است.

ریاست شورای عالی و رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اظهار داشت: کشور قابلیت های زیادی ازجمله شامل نیروی انسانی دارد که نسبتاً پیشرفته است و البته مشکل کیفیت و تناسب با بازار هم دارد. ذخائر طبیعی کشور نیز بسیار غنی است و موقعیت جغرافیایی ایران کم نظیر است. این‌ها همه قابلیت های مهم کشور هستند. از سوی دیگر، فعال شدن این قابلیت ها نیازمند منابع عظیمی است که امروز در دست نیست. مثلا در الگو مقرر شده است که ظرف 15 سال خام‌فروشی متوقف شود. این تدبیر خود نیازمند منابع زیادی است. بخصوص که ما امروز برای استخراج نفت گاهی با کمبود منابع مواجه می شویم. اگر بخواهیم صادرات نفت خام را کم کرده و آنرا در یک زنجیره پیش رونده فرآورده، به تولید ارزش افزوده تبدیل کنیم، نیازمند منابع جدید هستیم. این منابع کجا هستند؟ توسعه اخیر کشور چین بر منابع خارجی سوار شد و هزاران میلیارد دلار را جذب کرد.  توسعه اروپا با منابع حاصل از استعمار انجام شد  و منابع عظیمی از آسیا و آفریقا و آمریکای جنوبی به اروپا سراریز شد. در خصوص ایران وضعیت متفاوت است. خوشبختانه منابع معنوی ایران بسیار عظیم است. اما منابع مادی پیشرفت ایران چگونه باید تأمین شود تا قابلیت های خفته کشور را فعال کند؟ در الگو به کشف منابع جدید اشاره شده است. این موضوع را باید مورد مطالعه قرار داد و به مصادیق آن پرداخت.

وی افزود: آغاز حرکت تحولی و شتاب گرفتن تحولات مطلوب در ایران به عنوان مرحله اولیه پیشرفت بسیار مهم است. همانطور که در مباحث الگو ذکر شده می بایست یک حرکت شتابان شکل بگیرد و منابع و امکانات بسیج شوند تا کشور وارد مسیر پیشرفت سریع شود. اما آیا مردم ما بلافاصله پس از ابلاغ سند الگو، به یکباره پر تلاش تر و خلاق تر خواهند شد؟ آیا مدیران کشور مدبرتر خواهند شد؟ چگونه سرعت تحولات مثبت افزایش خواهد یافت و شتاب خواهد گرفت.

واعظ زاده در پایان سخنان خود اذعان کرد: به هر حال طراحی این حرکت تحول آفرین بزرگ به سادگی میسر نخواهد شد و امیدواریم از گنجینه تجارب و اندیشه مدیران کشور در این جمع برای این منظور کمک بگیریم. 

انتهای پیام/