یادداشت تسنیم|موقعیت کردها در انتخابات ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ کمتر از سه هفته تا برگزاری انتخابات شهرداری‌های ترکیه٬ فرصت باقی‌ست و در این مدت کوتاه٬ رقابت بین احزاب این کشور بیشتر و بیشتر شده و تابلوی سیاسی کنونی ترکیه نشان می‌دهد که قطب‌بندی سیاسی حزبی کاری کرده که هر آن احتمال بروز تنش و درگیری بین هواداران دو سو٬ احساس شود.

روز به روز ادبیات اردوغان تندتر و گزنده‌تر می‌شود و طیف گسترده مخالفین خود را با برچسب‌هایی همچون خائن٬ بی‌لیاقت٬ بیگانه٬ مزدور٬ تجزیه‌طلب٬ بی‌کفایت٬ دشمن استقلال٬ دشمن اذان٬ دشمن بیرق و انواع و اقسام اتهامات سنگین٬ توصیف می‌کند.

او آشکارا در میادین ترکیه دعا می‌کند که با همکاری هواداران حزب عدالت و توسعه٬ حزب جمهوری خلق به طور کامل تسویه شده و از نظام سیاسی و حزبی ترکیه کنار گذاشته شود  دیگر مخالفین نیز٬ رسوا شوند.

اردوغان برای طرح اتهامات و پرداختن به تبلیغات٬ یک سپهر رسانه‌ای قدرتمند و اثرگذار در اختیار دارد و لشکری از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای فعال در روزنامه‌ها٬ رادیوها٬ شبکه‌های تلویزیونی و خبرگزار‌ی‌ها و سایت‌های خبری٬ در سفرها او را همراهی می‌کنند و در فضای مجازی نیز ده‌ها نفر مسئول آن هستند که در توییتر٬ واتساپ و اینستاگرام٬ هم تبلیغ کنند و هم به حملات مخالفین٬ پاسخ دهند.

در این میان٬ کردها نیز بخشی از این ماجرا هستند و روزی نیست که فعالان سیاسی کُرد از اتهامات و تهدیدات اردوغان بی‌نصیب باشند.

اردوغان در روزهای اخیر بارها حزب دموکراتیک خلق‌ها را تجزیه‌طلب و تروریست نامیده و از آنها خواسته اگر به دنبال کردستان هستند٬ به شمال عراق بروند. آش آن قدر شور شد که اردوغان شخصاً مجبور شد در سفر به دو شهر کردنشین حکاری و شرناخ٬ بخشی از سخنان خود را پس گرفته و اعلام کند: «من نگفتم هواداران حزب دموکراتیک خلق‌ها تروریست هستند٬ منظور من سران این حزب بود. »

کردها در رویارویی دو ائتلاف

رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور ترکیه این بار نیز در کنار دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی یعنی تندترین جریان راست افراطی ملی‌گرایی ترکی٬ ائتلاف جمهور را تشکیل داده و در مقابل٬ حزب جمهوری خلق به رهبری کمال کلچدار اوغلو به عنوان یک حزب کمالیست و سوسیال دموکرات و حزب خوب به رهبری مرال آکشنر به عنوان یک حزب راست افراطی منشعب شده از حزب حرکت ملی تحت عنوان ائتلاف ملت٬ در  برابر اردوغان و متحدانش صف‌آرایی کرده‌اند.

در این میان کردها از لحاظ سیاسی در وضعیت معلق و بلاتکلیف هستند و عملاً مورد بایکوت قرار گرفته و در انزوا هستند. با این حال سران حزب دموکراتیک خلق‌ها به عنوان مهمترین نهاد اقماری پ.ک.ک تصمیم گرفته‌اند در استان‌های بزرگ نامزد معرفی نکنند و از نامزدهای ائتلاف ملت حمایت کنند.

این تصمیم٬ ابهامات جدیدی به وجود آورده است. یکی از ابهامات این است که کردها در مقابل این فداکاری چه چیزی به دست می‌آورند؟ پاسخ روشن است٬ قرار نیست کردها چیزی به دست بیاورند. آنها فقط به این اکتفا می‌کنند که با ایفای نقش پارسنگ٬ تلاش کنند تا نامزدهای مورد حمایت اردوغان و باغچلی در شهرهای کلان ترکیه شکست بخورند.

اگرچه بازی حزب دموکراتیک خلق‌ها در این معادله یک بازی هوشمندانه و نتیجه‌بخش به شمار نمی‌آید٬ اما احتمال تاثیرگذاری آراء هواداران میلیونی این حزب در استان‌های غرب و ترک‌نشین ترکیه٬ موجب آن شده که ائتلاف جمهور دچار نگرانی شود.

به ویژه در شهر آنکارا٬ منصور یواش با طرح شعار «یواش یواش آنکارا» به دنبال آن است که پایتخت را در دست بگیرد و نظرسنجی‌های فعلی حاکی از آن است که او برای رسیدن به این هدف٬ موانع جدی در پیش رو ندارد.

در شهر استانبول نیز بن علی ییلدرم به عنوان یکی از پراکتیسین‌ها و موسسین حزب عدالت و توسعه و یکی از چهره‌های قدرتمند حامی اردوغان به میدان آمده، اما جمعیت یک و نیم میلیون نفری رای دهندگان هوادار حزب دموکراتیک خلق‌ها در استانبول٬ می‌تواند او را به ورطه شکست بکشاند.

کردهای هوادار پ.ک.ک در ماه‌های اخیر خطاهای بسیاری مرتکب شده و در دام بازی‌های اردوغان افتاده‌اند. اردوغان می‌خواهد حزب دموکراتیک خلق‌ها را به عنوان یک حزب تند و خشن و گوش به فرمان پ.ک.ک نشان دهد و این حزب نیز به راحتی در این بازی افتاده و تا حد زیادی از گفتمان تعامل٬ اعتدال و صلح‌جویی دور شده است.

البته در این میان رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه نیز بی‌تقصیر نیست. اردوغان با پ.ک.ک و حزب دموکراتیک خلق‌ها بر سر لجبازی و عنادورزی افتاده است و همه می‌دانند که یکی از ویژگی‌های اردوغان در تصمیمات و رفتارهای سیاسی٬ این است که بسیاری از مسائل و مشکلات سیاسی را به مسئله شخصی تبدیل می‌کند و به شکل فردی و کینه‌توزانه عمل می‌کند و معاونین و مشاورین او نیز جرأت ندارند که اردوغان را از مسیر خود بازگردانند.

شکی نیست که پس از شکست مذاکرات صلح بین ترکیه و پ.ک.ک که در سال 2013 شروع شده بود٬ همراهی مخفیانه پ.ک.ک و سران شبکه گولن و اقدام برای حفر خندق در شهرها و اعلام خودگردانی دموکراتیک٬ اردوغان را بر سر خشم آورد و او آن روزها را فراموش نکرده و به همین خاطر شرایط سخت و دشواری را برای فعالیت حزب دموکراتیک خلق‌ها فراهم کرده است.

علاوه بر آن که صلاح الدین دمیرتاش رهبر این حزب را روانه زندان کرده٬ در کنار او ادریس بالوکن٬ گلتن کشاناک٬ سری ثریا اُندر و بسیاری از چهره‌هایی که به عنوان اعضای هیئت مذاکرات صلح در زندان امرالی با عبدالله اوجلان دیدار می‌کردند٬ در حال حاضر زندانی هستند.

اردوغان در این حوزه با کینه‌توزی و خصومت برخورد می‌کند و در مقابل٬ به کردهای محافظه‌کار حزب خود نیز بهای چندانی نداده و یکی از پاشنه آشیل‌های اردوغان این است که در پرونده کُردی نتوانسته کادرهای قدرتمند و محبوبی به میدان بیاورد که توانایی شکست دادن کادرهای وابسته به مکتب فکری اوجالان را داشته باشد.

در بیانی ساده و روشن می‌توان گفت بین پ.ک.ک و اردوغان گونه‌ای از عنادورزی و لجبازی شکل گرفته که دود این آتش به چشم کردهای ترکیه می‌رود. سران حزب دموکراتیک خلق‌ها در هر حال پست و مقام خود را حفظ می‌کنند٬ صاحب کرسی مجلس هستند٬ تعدادی از شهرداری‌های مناطق کردنشین را به دست می‌آورند و آن چه برای آنها مهم است٬ تبعیت از دستورات و خواسته‌های شورای رهبری پ.ک.ک در کوهستان قندیل است.

از دیگر سو سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل نیز مشکل چندانی ندارند و هنوز دامنه بمباران‌ها و درگیری‌ها به آنجا کشیده نشده است. اما این مردم کُرد در استان‌های ترکیه هستند که با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند و روند رسیدن به مطالبات قانونی و حقوقی آنها به خاطر این لجبازی‌ها٬ متوقف شده است.

محمد علی دستمالی کارشناس مسائل سیاسی ترکیه

انتهای پیام/