گزارش: بیانیه مهم و راهبردی ایران و عراق؛ عزم راسخ برای اجرای عهدنامه‌ها
سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران بازتاب بسیاری در رسانه‌های بین‌المللی داشته است و آن را مهم و تاریخی توصیف کرده‌اند. این سفر دستاوردهای مهمی برای هر دو طرف نیز داشته است.
به گزارش خبرنگار حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق در یک بیانیه مشترک بر توسعه و گسترش روابط دو کشور در همه حوزه‌های مورد علاقه تأکید کردند.
حجت‌الاسلام حسن روحانی دوشنبه 20 اسفندماه در یک سفر مهم و تاریخی در صدر یک هیئت عالی‌رتبه عازم عراق شد و در طول این سفر به توافقات ارزشمند و مهمی با طرف عراقی دست یافته است.
رایگان شدن ویزا نخستین دستاورد این سفر بود؛ موضوعی که با استقبال طرفین از اواسط فروردین‌ماه اجرایی خواهد شد و می‌تواند نقطه عطفی را در صنعت گردشگری دو طرف به‌وحود آورد. البته این اقدام تأثیر بسزایی برای سهولت در رفت و آمد زائران عتبات عالیات نیز خواهد شد.
سفر رئیس‌جمهور اسلامی ایران به عراق علاوه بر بازتاب گسترده در رسانه‌های دنیا خشم و عصبانیت سران آمریکایی‌ها را به‌همراه داشته است، از این جهت که سفر روحانی پاسخی به سفر اخیر ترامپ به عراق نیز تلقی می‌شود. آن سفر در تاریکی شب صورت گرفت و بغداد میزبان او نبود.
روحانی با انتقاد از این رفتار ترامپ گفته بود پرواز به عراق در سایه تاریکی شب، شکستی دیگر برای آمریکا است، چرا سفری رسمی به بغداد نمی‌کنید؟
«برایان هوک» نماینده رئیس‌جمهور آمریکا در امور ایران روز دوشنبه در واکنشی خشم‌آلود به سفر «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران به عراق، مدعی شد که جمهوری اسلامی می‌خواهد عراق را به یکی از استان‌های ایران تبدیل کند.
وی که با شبکه عرب‌زبان «الحره» وابسته به دولت آمریکا صحبت می‌کرد، گفت: «فکر می‌کنم هدف نهایی ایران این است که عراق را به یک استان ایران تبدیل کند... اگر بحث امنیت، حاکمیت و ثبات عراق مطرح است، ایران پاسخ آن نیست».
سفر رئیس‌جمهور اسلامی ایران به عراق مورد توجه کارشناسان سیاسی بین‌المللی نیز قرار گرفته است؛ از جمله "آنتون مارداسوف" کارشناس نظامی روس که یادآور شده است: «به‌رغم جنگ تحمیلی بین عراق و ایران در زمان "صدام حسین"، روابط دو کشور تنها جنبه همسایگی نداشته، بلکه با توجه به عقاید مذهبی شیعه به‌شدت به یکدیگر نزدیک بوده و وضعیت خاصی پیدا کرده است که نمی‌تواند تحت تأثیر سیاست‌های ضدایرانی آمریکا قرار بگیرد، ضمن اینکه عراق نیز برای ایران به‌خاطر وجود «کریدور شیعه» و راه ارتباطی بین چهار کشور ایران، عراق، سوریه و لبنان بسیار اهمیت دارد».
به‌عقیده این کارشناس، مذاکرات کنونی رئیس جمهوری ایران با مقامات بلندپایه سیاسی و مذهبی عراقی، با توجه به این جهت‌گیری‌ها دارای اهمیت زیادی است و دولت آمریکا با وجود تلاش زیاد، نخواهد توانست مانعی برای توسعه روابط این دو کشور شیعه همسایه به‌وجود آورد.
ایران و عراق در دومین روز از سفر رئیس‌جمهوری اسلامی به بغداد اسناد همکاری مهمی را میان خود امضا کردند.
بر اساس این گزارش رئیس‌جمهور در روز سوم حضور خود در عراق به دیدار آیت‌الله سیستانی می‌رود؛ دیداری مهم و قابل توجه که می‌تواند پیامی روشن و متحد بین دو کشور را به دنیا مخابره کند.
در ذیل نیز متن کامل بیانیه مشترک دو کشور آمده است:
متن این بیانیه مشترک که در سفر رسمی حجت الاسلام حسن روحانی به عراق منتشر شد، به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بر اساس دعوت رسمی، عراق میزبان جناب آقای دکتر حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران و هیئت بلندپایه همراه ایشان بود. این سفر که در تاریخ 1397/12/20 (11/3/2019) آغاز شد، سه روز به‌طول انجامید. استقبال گرم عراق از جناب آقای دکتر روحانی، نشان‌دهنده عمق روابط صمیمانه دو کشور بوده و نقطه عطفی برای ایجاد همکاری راهبردی میان دو کشور و توسعه روابط بین دو ملت و دو کشور برادر در همه زمینه‌ها براساس همکاری عمیق و عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر به‌شمار می‌آید.
عراق با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری بود که برای مبارزه با تروریسم به ارائه کمک‌های لجستیک و مشاوره‌ای به عراق مبادرت ورزید و در کنار این کشور علیه تروریسم ایستاد، از موضع جمهوری اسلامی در کمک به عراق برای مبارزه با تروریسم قدردانی کرد. طرف ایرانی تصمیم عراق مبنی بر اینکه در تحریم‌ها علیه ایران همراه نخواهد بود را مورد تقدیر قرار داد. همچنین طرف ایرانی بر موضع ثابت خود مبنی بر حمایت از فرایند سیاسی در عراق که با مشارکت همه مردم این کشور تبلور یافته است و نیز حمایت از تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و همه اقدامات این کشور برای مبارزه با تروریسم تأکید نمود.
دو طرف گفتگوهای مهمی را در فضایی برادرانه، دوستانه و سازنده برگزار کردند و علاقمندی خود را برای توسعه روابط سیاسی، امنیتی، اقتصادی، بهداشتی، تجاری، فرهنگی، علمی و فناوری و غیره ابراز داشتند. دو طرف، همچنین ضمن یادآوری عمق پیوندهای تاریخی، مردمی، فرهنگی، دینی و جغرافیایی میان ایران و عراق بر نزدیکی فرهنگی و تمدنی دو کشور تأکید نمودند. علاوه بر این دو طرف نقش دانشگاهها و مراکز فرهنگی، علمی، فنی و دانشگاهی را در این راستا مورد اشاره قرار دادند. همچنین طرف ایرانی اعلام آمادگی کرد تا تجارب علمی، پژوهشی و فناوری خود را در اختیار طرف عراقی قرار دهد و متقابلاً طرف عراقی آمادگی خود را برای توسعه ظرفیتهای علمی و تجربه بین دو کشور اعلام نمود.
دو طرف همچنین شماری از موضوعات منطقه‌ای، چالشهای مشترک، مبارزه با تروریسم، همکاری برای تقویت امنیت و ثبات منطقه و بنیان نهادن همکاری‌های اقتصادی را که به منافع و رفاه ملت‌های این منطقه یاری رساند، مورد بحث و گفتگو قرار دادند. دو طرف با اشاره به موضوع امنیت منطقه و نقش اساسی آنان در شکوفایی اقتصادی و پیشرفت تجاری آن، بر این نکته تأکید کردند که برقراری امنیت در منطقه مسئولیتی است که بر عهده مردم آن است.
دو طرف همچنین بر عزم راسخ خود برای مبارزه با تروریسم و جرائم سازمان‌یافته فراملی که امنیت و صلح منطقه را تهدید می‌کند و بر ضرورت تلاش همه‌جانبه برای ریشه‌کنی تروریسم در ابعاد سیاسی، مالی و فکری تأکید ورزیدند.
طرفین درباره مجموعه‌ای از موضوعات مورد علاقه گفتگو نموده و یادداشتهای تفاهم در زمینه‌هایی مانند نفت، تجارت، بهداشت، حمل‌ونقل ریلی میان شلمچه و بصره و تسهیل صدور روادید برای تجار و سرمایه گذاران دو کشور به امضا رساندند. همچنین دو طرف در مورد پیش‌نویس توافقنامه امنیتی گفتگو کردند و به‌منظور پیگیری‌های لازم و اتخاذ اقدامات اداری و قانونی، مقرر شد متن این پیش‌نویس، رسماً از طریق مجاری دیپلماتیک ارائه گردد.
طرفین بر اهمیت ایجاد گذرگاههای مرزی جدید میان دو کشور، تأسیس شهرک‌های صنعتی مشترک، اجرایی کردن انتقال یک‌سره کالا میان دو طرف بدون نیاز به تخلیه بار در مرزهای بین‌المللی دو کشور تأکید کردند. دو طرف همچنین درباره اعزام نیروی کار ماهر بین دو کشور و همکاری بهداشتی، درمانی، آموزشی، پزشکی، تجارت دارو و تسهیل ثبت شرکتهای دارویی در دو کشور بحث و گفتگو کردند.
از سوی دیگر دو طرف بر به‌کارگیری تلاش خود برای افزایش حجم تبادلات در حوزه‌های تجاری، سرمایه گذاری، اقتصادی و خدمات فنی، مهندسی و صنعتی که می‌تواند به توسعه هرچه بیشتر دو کشور و منطقه یاری رساند، تأکید کردند. در این راستا طرف ایرانی اعلام آمادگی کرد که از طریق ارائه خدمات و مشارکت شرکتهای ایرانی در حوزه‌های یادشده از بازسازی عراق پشتیبانی نماید. طرف عراقی نیز از مشارکت شرکتها و سرمایه گذاران ایرانی استقبال کرد و خواستار ارایه تسهیلات متقابل برای فعالیت شرکتها و تجار عراقی در ایران به‌منظور تامین منافع مشترک گردید.
دو طرف همچنین راههای تسهیل صدور روادید برای شهروندان دو کشور با هدف گردشگری، زیارت، تجارت، گردشگری سلامت، زیارتهای دینی را مورد بحث قراردادند. همچنین در این راستا توافق شد که صدور روادید برای تجار و بازرگانان هر دو کشور تسهیل شود. افزون بر این طرف ایرانی اعلام کرد که از تاریخ 12 فروردین 1398 (یکم آوریل 2019) صدور روادید برای شهروندان عراقی رایگان خواهد بود. طرف عراقی نیز اعلام کرد که به‌عنوان عمل متقابل، همزمان با طرف ایرانی، همین اقدام را انجام می‌دهد.
در خصوص شط العرب، طرفین بر عزم راسخ خود بر اجرای "عهدنامه مربوط به مرز دولتی و حسن همجواری بین ایران و عراق" مورخ 13 ژوئن 1975 و پروتکلهای ضمیمه و موافقتنامه‌های تکمیلی آن، با حسن نیت و با دقت، تأکید کردند و براین‌اساس، طرفین تصمیم گرفتند تا عملیات مشترک پاکسازی و لایروبی شط العرب را به‌منظور بازگرداندن کانال اصلی قابل کشتیرانی (تالوگ) بر اساس عهدنامه 1975 مذکور و پروتکل مربوطه آن در اسرع وقت آغاز کنند.
در چارچوب بند پیشین و بدون تأثیرگذاری بر مذاکرات طرفین در تعیین حدود مرزهای دریایی بین دو کشور، پایانه الامیه کماکان یک پایانه عراقی در نظر گرفته می‌شود.
طرف ایرانی ضمن ابراز مراتب سپاس و قدردانی خود برای استقبال و میهمان‌نوازی گرم عراق، برای دولت و ملت این کشور تداوم پیشرفت و شکوفایی را آرزو می‌کند.
بغداد ــ 21 اسفند1397
انتهای پیام/*
