نمایش تهدیدها علیه یوزپلنگ ایرانی در مستند «پارک ملی سیاه کوه»

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، برنامه تلویزیونی «به اضافه مستند» با پخش و رونمایی مستند «پارک ملی سیاه کوه» روی آنتن شبکه مستند رفت. پس از پخش مستند، نشست کارشناسی برنامه با حضور حمیدرضا میرزاده فعال محیط‌زیستی و نوید قلی‌خانی کارشناس حیات وحش برگزار شد.

در ابتدای بخش کارشناسی برنامه، حمیدرضا میرزاده صحبت کرد و در مورد مستند «پارک ملی سیاه‌کوه» گفت: پارک ملی سیاه‌کوه یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های کشور ما است که در آن گونه‌ بسیار مهمی به ویژه یوزپلنگ آسیایی زندگی می‌کند. مستند پارک ملی سیاه کوه، مستندی علمی است که نیم نگاهی به مسئله حفاظت از محیط زیست دارد. در حقیقت، مستند سعی داشت تا منطقه را توصیف کند و اتفاقات آن را روایت کند. به صورت کلی، 2 نوع مستند حیات وحش داریم؛ دسته اول، به توصیف حیوانات و منابع طبیعی می‌پردازد و آنان را معرفی می‌کند. دسته دوم، مستندهایی هستند که جنبه حفاظت محیط زیست دارند. در این مستندها علاوه بر نمایش زندگی حیوانات، انسان و فعالیت‌های او نیز دیده می‌شود. در ایران، به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب برای مستندهای حیات وحش، آرام تر پیش می‌رویم. البته مسیر خوبی داریم و کم‌کم به سمت حفاظت می‌رویم. آقای اینانلو چنین نگاهی داشتند و به جای این که اطلاعات کتابخانه‌ای فراوان به ما بدهند، به تعامل بین انسان و محیط‌زیست می‌پرداختند. نکته مهمی که در ساخت این مستند دیده می‌شد این است که زمان بسیار کمی برای تصویربرداری اختصاص داده شده بود و از تصاویر آرشیوی بیش‌تری استفاده شده بود. به نظرم، برای معرفی منطقه مهمی به نام سیاه‌کوه، این مستند کافی نبود.

نوید قلی‌خانی در مورد مستند «پارک ملی سیاه کوه» گفت: این مستند را از 2 دیدگاه می‌توان بررسی کرد؛ دیدگاه کارشناسی و دیدگاه مردمی. از نظر مخاطب عام، این مستند جذبه کافی را برای بیننده داشت اگرچه می‌توانست بهتر هم بشود. در همین راستا، کارگردان می‌توانست که جزئیات بیش‌تری از منابع طبیعی و حیات وحش منطقه را ارائه کند. البته دقت داشته باشید که این مستند، اولین فیلم تخصصی از حیات وحش استان یزد است که تهیه شده است و به خوبی توانست دغدغه‌های حیات وحش را به نمایش بگذارد. این مستند به خوبی این موضوع را بیان کرد که کویر تا چه اندازه می‌تواند شکننده باشد. سیاه کوه اردکان یکی از معدود مناطقی است که یوزپلنگ ایرانی در آن زادآوری کرده است که همین موضوع اهمیت آن را نشان می‌دهد. این منطقه در کنار چند منطقه حفاظت شده دیگر قرار دارد و از تنوع حیات وحشی بسیار زیادی برخوردار است.

میرزاده در مورد ایده شکل‌گیری پارک‌های ملی توضیح داد و گفت: پارک‌های ملی، مناطق حفاظت شده و پناهگاه‌های حیات وحش، نمونه‌های کوچکی از طبیعت بزرگ اطراف ما هستند که با دقت و توجه بیش‌تری مورد حمایت قرار می‌گیرد. در ایران، پارک‌های ملی بالاترین سطح حفاظت را دارا هستند و با دقت بسیار زیادی مورد حمایت واقع می‌شوند. دلیل اهمیت پارک‌های ملی این است که گونه‌های خاص گیاهی و جانوری را در دل خود جای داده‌اند و ویژگی‌های خاصی از نظر اقلیمی، جغرافیایی و ... دارند. تاکنون 38 پارک ملی در ایران شناسایی شده است. باید دقت داشت که مهم‌ترین نکته در پارک‌های ملی، تدوین روش‌های صحیح مدیریتی است. این روش‌ها، علاوه بر محدودیت‌های قانونی است و نکات بسیار ریزی را شامل می‌شود. علاوه بر این، تعامل با مردم، یکی از اساسی‌ترین روش‌های مدیریتی در پارک‌های ملی است. دقت کنید که ایجاد یک پارک ملی، محدودیت‌هایی را برای مردم آن منطقه به همراه دارد و هنر حفاظت، تعامل با مردم است. این که بتوانیم ضمن تعامل با مردم منطقه، آسیب کمی به آنان برسانیم و از منابع ارزشمند طبیعی حفاظت کنیم. اکنون، در کل کشور 238 منطقه حفاظت شده داریم که از این تعداد، 38 پارک ملی وجود دارد. علاوه بر این، مناطق شکار ممنوع را نیز داریم که در آن تیراندازی ممنوع است. در پارک‌های ملی، حتی بوته‌کنی، آتش زدن آن و علف دادن به دام‌ها ممنوع است.

وی به گونه‌های در حال انقراض در کشور اشاره کرد و گفت: در ایران، بیش از 1200 گونه از حیوانات مهره‌دار وجود دارد. از این تعداد، حدود 38 گونه در خطر انقراض قرار دارند که اصلاحا در فهرست سرخ قرار می‌گیرند. البته به نظرم این فهرست باید به روزرسانی شود تا به آمارهای دقیق‌تری برسیم. باید دقت داشت که انقراض، یک روند طبیعی در حیات وحش است که البته انسان آن را تسریع می‌کند. در حقیقت، دستکاری‌های انسان در طبیعت باعث می‌شود که انقراض یک گونه جانوری تسریع شده و در زمان زودتری اتفاق بیفتد. شیر ایرانی و ببر خزری از جمله گونه‌هایی هستند که در ایران زندگی می‌کردند اما یقینا منقرض شده‌اند. حال این سوال به وجود می‌آید که چرا یک گونه منقرض می‌شود؟ دلیل اول، به خود آن حیوان برمی‌گردد. بعضی از حیوانات زادآوری دیرتری دارند و همین مساله کمک می‌کند که زودتر منقرض شوند. دلیل دوم، تخریب زیستگاه‌ها است. وقتی زیستگاه‌ حیوانات دچار تغییرات می‌شود، انقراض یک گونه جانوری به شدت تسریع می‌شود. عامل سوم نیز شکار غیرمجاز است. البته در کنار این موارد، عوامل دیگری نظیر بیماری و انتقال آن به دیگر حیوانات، گرم شدن زمین، تغییر اقلیم و ... وجود دارد.

نوید قلی‌خانی به شرایط یوزپلنگ ایرانی اشاره کرد و گفت: علیرغم تمام تبلیغات و مراقبت‌هایی که بر روی یوزپلنگ ایرانی صورت گرفت، این گونه هنوز هم در خطر انقراض است و اقدامات زیادی باید انجام شود تا این گونه از خطر انقراض دور بشود. البته باید اشاره کنم که اگر آن اقدامات قبلی انجام نمی‌شد، همین وضعیت را نیز نداشتیم و یوز ایرانی به صورت کامل از بین رفته بود. سازمان محیط‌زیست در چند ماه اخیر تلاش‌های زیادی کرده است که اقدامات مربوطه را تسریع کند.

میرزاده در بخش انتهایی صحبت‌های خود به فعالیت‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست اشاره کرد و گفت: اصل 50 قانون اساسی حرف جالبی را راجع به حفاظت از محیط‌زیست می‌زند و می‌گوید «حفاظت از محیط‌زیست یک وظیفه عمومی است». مهم‌ترین نکته این جمله این است که نمی‌گوید وظیفه دولت است، حکومت است و ... بلکه حفاظت از منابع طبیعی را وظیفه‌ای همگانی می‌داند. به نظرم، با توجه به بودجه و اقدامات توسعه‌ای سازمان حفاظت محیط‌زیست، این سازمان به خوبی عمل کرده است.

انتهای پیام/