انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان و تلاش آستانه برای توسعه روابط با مسکو

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، توکایف 65ساله در پیامی تلویزیونی اعلام کرد که انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری در 9 ژوئن سال جاری در این کشور برگزار خواهد شد. وی با اعلام عمومی این خبر تاکید کرد: «به‌منظور تضمین امنیت اجتماعی و سیاسی، حرکت به‌سمت آینده و مواجهه با وظایف توسعه اقتصادی و اجتماعی لازم است که هر گونه بی‌ثباتی را در کشور از بین ببریم؛ و این تنها با اعمال مستقیم اراده مردم ممکن است(1)».

انتخابات 9 ژوئن سومین انتخابات زودهنگام در این کشور است. دو انتخابات زودهنگام قبلی به ترتیب در سال های 2011 و 2015 برگزار و طول دوره های ریاست جمهوری نورسلطان نظربایف را برای شش سال دیگر تمدید کرده بود.

سخنان توکایف به صورت رسمی گام دوم انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان را آغاز کرد که طی چند هفته آینده با اعلام نامزدهای احزاب خصوصا حزب حاکم نوراوتان ادامه پیدا خواهد کرد. لازم به ذکر است که طی قوانین این کشور خارج از مکانیسم احزاب سیاسی امکان نامزدی وجود ندارد. در پشت صحنه سیاست قزاقستان می توان انتظار داشت که نورسلطان نظربایف دنبال این است که با مدیریت پشت پرده انتخابات زودهنگام، هنوز قدرت را در دستان خودش حفظ کند. دختر ارشد نورسلطان نظربایف دریغا نظربایوا که پس از توکایف ریاست سنای این کشور را به‌عهده گرفته است، یکی از گزینه های بالقوه برای ریاست این کشور به شمار می رود؛ اما دستیار «دریغا نظربایوا» از عدم شرکت وی در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری این کشور، خبر داد. در میان آخرین تحولات قزاقستان - که بسیاری از آن هنوز یک سال پیش کاملا دور از انتظار و یا غیرممکن به نظر می رسید - یک اتفاق توجه کمی را به خود جلب کرده است.

در تاریخ 3 و 4 آوریل، توکایف به عنوان رئیس جمهور موقت قزاقستان نخستین سفر رسمی خود به خارج از کشور را انجام و به مسکو رفت. چند روز پیش از این سفر، توکایف با دو روزنامه مطرح روسی مصاحبه کرد. بخش عمده ای از مصاحبه او با روزنامه کومرسانت به ستایش نحوه رهبری استراتژیک و حکمت سیاسی خودش اختصاص یافت. توکایف با توجه به روابط آستانه و مسکو، روسیه را یک شریک استراتژیک، قابل اعتماد و یک همسایه خوب دانست. او سپس ادعا کرد که هیچ مساله ای وجود ندارد که دو کشور نتوانند درباره آن زمینه مشترک پیدا کنند (2). در واقع تمام تلاش او در این مصاحبه این بود که نشان دهد هدفی جزء استمرار میراث سیاسی نظربایف ندارد.

مصاحبه توکایف با روسیسکایا گازتا روزنامه رسمی دولت روسیه بیشتر بر ارتباطات دوجانبه تمرکز داشت. او روسیه و قزاقستان را همسایگان خداداد که همواره با هم هستند نامید و روابط دو کشور را نمونه ای کامل از روابط بین دولتی معرفی کرد. جانشین نظربایف علی رغم تحریم های غرب و به ویژه ایالات متحده علیه مسکو، ابراز امیدواری کرد که روابط روسیه با غرب به صورت تدریجی عادی شود. او خاطر نشان ساخت که در سال 2018 حجم تجارت دو کشور به 17.6 میلیارد دلار رسید و بدین ترتیب روسیه با پیشی گرفتن از چین با 11.6 میلیارد دلار و آمریکا با 2.24 میلیارد دلار به شریک نخست تجاری قزاقستان تبدیل شد. توکایف که فارغ التحصیل دانشگاه دولتی روابط بین‌المللی مسکو است به شدت دنبال گسترش روابط با روسیه و چین می باشد. او در سال 1983 و در پکن به تحصیل زبان ماندارین چینی پرداخت و اکنون مسلط به این زبان می باشد. در زمان اتحاد جماهیر شوروی و طی سالهای 1985 تا 1991 در سفارت شوروی در چین مشغول به کار بود. از این رو چندان جای تعجب نبود که در این مصاحبه از پروژه جاده ابریشم چین دفاع و تلاش کند آن را با اتحادیه اقتصادی ارواسیا که در سال 2014 توسط روسیه، بلاروس و قزاقستان تاسیس شد همگام و هم جهت معرفی کند (3).

نتایج دیدار توکایف با ولادیمیر پوتین در مسکو در نگاه اول ممکن است بی اهمیت به نظر بیاید. دو طرف فقط سه موافقتنامه امضا کردند. موافقتنامه اول درباره همکاری های صنعتی شامل تولید مشترک خودرو، کود و نیز تولید مشترک محصولات دفاعی بود که ارزش آن حدود 1.2 میلیارد دلار گزارش شده است. توافق دوم در زمینه تامین گاز طبیعی برای مرکز فضایی بایکونور در قلمرو قزاقستان بود. آخرین معاهده دو جانبه نیز درباره گسترش همکاری های علمی بود. مهمتر از همه، سران دو کشور تعهدات خود را به اتحادی راهبردی تکرار کردند: در کنفرانس مطبوعاتی مشترک، پوتین به "ملت های برادر" اشاره کرد و توکایف نیز با افتخار گفت که ریاست جمهوری او در دوران طلایی همکاری قزاقستان و روسیه آغاز شده است. در بیانیه ای مشترک نیز زمینه های متعدد هماهنگی استراتژیک بین دو کشور اعلام شد (4). آخرین باری که چنین بیانیه مشترکی بین دو کشور منتشر شد مربوط می شود به دیدار پوتین و نظربایف در نوامبر 2017 که در شهر مرزی چلیابینسک اتفاع افتاد.

فراتر از تمامی زرق و برق های این سفر می توان قصد واقعی از دیدار پوتین-توکایف را تلاش نورسلطان نظربایف برای معرفی جانشین و تلاش برای کسب حمایت مسکو از اقدامات اخیر خود دانست. توکایف رئیس سابق مجلس نمایندگان قزاقستان ماه گذشته در پی استعفای ناگهانی نورسلطان نظربایف که به‌مدت سه دهه ریاست این کشور را به‌عهده داشت به‌عنوان رئیس جمهور موقت انتخاب شد. با وجود این، نظربایف 78ساله همچنان قدرت خود را به‌عنوان رهبر ملی، رئیس شورای امنیت و رئیس حزب حاکم نور اوتان بر این کشور 18میلیون نفری ادامه خواهد داد. آن چه مشخص می باشد این است که قزاقستان همچنان در محدوده نفوذ روسیه باقی خواهند ماند؛ از سویی نیز آستانه تلاش خواهد کرد تا با سیاستهای پراگماتیستی بتواند از طریق روابط با چین، غرب و جهان اسلام نیز منافع خود را تامین کند.

1. https://tn.ai/1985217
2. https://www.themoscowtimes.com/2019/04/03/new-kazakh-leader-vows-to-keep-friendly-ties-with-russia-a65071
3. http://tass.com/politics/1051804
4. http://en.kremlin.ru/events/president/news/60216

انتهای پیام/