امیدِ بی‌آب‌ترین روستاهای ایران از خشکی درآمد؛ شبکه سد پیشین کی به بهرهبرداری می‌رسد؟+ تصاویر
سد پیشین که امید آبرسانی روستاهایی با پایین‌ترین سرانه دسترسی به شبکه آب در کشور است با بارندگی‌های سیل آسای بلوچستان بعد از خشکی یک‌ساله حالا پر شده؛ اما بهرهبرداری از شبکه پایین دستش ۲۰ سال است به تاخیر افتاده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ سد پیشین امیدِ آبرسانی بی‌آب‌ترین شهرها و روستاهای ایران، چابهار و سرباز؛ برآورد وزارت نیرو می‌گوید، میانگین دسترسی جمعیت 80 میلیونی 31 استان ایران به لوله‌کشی آب چیزی حدود 90 درصد است و سیستان و بلوچستان در قعر جدول، میانگینش 70 درصد برآورد شده است.
برآوردها می‌گوید، چابهار و سرباز، دو شهرستان جنوبی سیستان و بلوچستان کمترین میزان دسترسی به شبکه آب در میان 19 شهرستانِ محروم‌ترین استان ایران را دارند و در قعر جدول بی‌آب‌ترین شهرها و روستاهای کشور قرار گرفته‌اند.
رحمدل بامری سرپرست فرمانداری چابهار می‌گوید: میانگین دسترسی به شبکه آب در شهرستان 300 هزار نفری چابهار، کمتر از 21 درصد است و 90 درصد روستاهای شرق و غرب این شهرستان فاقد شبکه آب هستند و سقایی آبرسانی میشوند.
محمد انور بجارزهی فرماندار سرباز هم می‌گوید: سرباز قبل از چابهار در قعر جدول پایین‌ترین شاخص دسترسی به شبکه آب در کشور قرار گرفته، میانگین دسترسی جمعیت 190 هزار نفری شهرستان سرباز به شبکه آب، کمتر از 33 درصد است و عمده روستاها سقایی و با تانکر آبرسانی میشوند.
(آبرسانی سقایی به دشتیاری چابهار)
سد ساخته شد، شبکه پایین دست 20 سال ماند
برای شهرستانی هم‌چون سرباز که 90 درصد جمعیتش در روستاها زندگی می‌کنند و وزارت کشور می‌گوید روستایی‌ترین شهرستان ایران است و چابهاری که روستاهایش در کنار آب‌های بیکران دریا سقایی آبرسانی میشوند، آبرسانی اولویت اول و از نان شب واجب‌تر است و سد پیشین راهکار دول گذشته بوده است.
سد پیشین که بنا به تعبیری امید آبرسانی بی‌آب‌ترین شهرها و روستاهای ایران است در دهه 70 برای آبرسانی به صد هزار نفر در 213 روستای شرق چابهار و سرباز ساخته شد، از همان ابتدای ساخت، مخالف کم نداشت، می‌گفتند چرا آب‌دریا را شیرین نمی‌کنید و به‌جایش سد می‌سازید و آبرسانی می‌کنید، موافقان، همان سال‌ها ساختنش را به‌صرفه‌تر از شیرین‌سازی آب دریا می‌دانستند؛ هرچه بود سد دهه 70 ساخته شد اما شبکه پایین‌دستش ماند.
عبدالاحد ریگی مدیرعامل آب‌وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان می‌گوید: سد پیشین 175 میلیون متر مکعب ظرفیت دارد و با هدف جمع آوری آب باران‌های فصلی، جلوگیری از روان شدن سیلاب‌ها و کمک به احیاء زمین های کشاورزی منطقه باهوکلات دشتیاری و روستاهای شهرستان سرباز ساخته شده است.
وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: هرچند ساخت سد در دهه 70 خاتمه یافته اما به‌دلیل کمبود اعتبار عملیات شبکه پایین دست آن مهرماه 96 اجرایی شده است، برآورد اولیه ما این است برای تکمیل شبکه و آبرسانی به روستاهای پایین دست بیش‌از 300 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
ریگی تصریح می‌کند: یک بخشی از عملیات اجرایی این پروژه آغاز شده و برای اینکه بتوانیم از تمامی ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کنیم ادامه پروژه به صورت فایناس داخلی واگذار می‌شود.
کف ترازو تا یک‌سال پیش برای مخالفان سد سنگینی می‌کرد
سد دهه 70 ساخته شده و شبکه پایین دست سد دهه 90(حداقل 20 سال بعد) تازه آغاز شده، کفه ترازو برای مخالفان سنگین‌تر است و توجیهاتشان فراوان‌تر؛ معین‌الدین سعیدی رییس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: چرا باید برای روستاهای نوارساحلی و روستاهایی که به نوار ساحلی نزدیکند سد ساخت و با آب سد آن‌ها را آبرسانی کرد؟ وقتی شیرین‌سازی برای چابهارنشینان در دستور کار دولت‌های گذشته قرار نگرفته چطور می‌‌خواهیم آب دریا را شیرین‌کنیم و فلات مرکزی ایران را آب بدهیم؟
وی در گفت‌وگو با تسنیم تاکید می‌کند: با آنکه می‌شد با شیرین‌سازی آب‌های عمان بلوچستان را آب داد و باآنکه سدسازی عملاً پروژه رد شده‌ای است اما در دهه 70 برساخت این سد تأکید شد؛ سد ساخته شد، شبکه‌های پایین‌دستشان هنوز که هنوز است به بهرهبرداری نرسیده و آب را بلااستفاده پشت سد گذاشتند.
رییس شورای اسلامی شهرستان چابهار خاطرنشان می‌کند: به جرات می‌توان گفت، تغیرات نامطلوب اقلیمی و اکوسیستمی که پیشین با ساخت غیرمنطقی و غیراصولی‌اش ایجاد کرده بر حاشیه‌نشینی در چابهار افزوده؛ بزرگترین منطقه حاشیه چابهار، کمب، 10 سال پیش 5 هزار نفر جمعیت داشته ولی حالا 23 هزار نفر جمعیت دارد و کمب را به بزرگترین منطقه حاشیه نشین کشور تبدیل کرده است.
روستاییان بی‌آب بلوچستان تنها امید آبرسانیشان سد پیشین بود اما سال‌گذشته با خبری تلخ آب پاکی روی دستشان ریخت؛ مجیب حسنی معاون برنامه ریزی و امور عمرانی فرمانداری شهرستان سرباز اردیهشت ماه 97 گفت: هم اینک حجم آب سد پیشین کمتر از 25 میلیون مترمکعب است که 18 میلیون مترمکعب آن رسوب و غیر قابل بهره برداری است.
می‌گویند درب همیشه روی یک پاشنه نمی‌چرخد، اوضاع فرق می‌کند، پیشین حالا با بارندگی‌های سیل آسای فروردین ماه بلوچستان نه‌تنها از خشکی در آمده که پرشده است؛ اتابک جعفری مدیرعامل آب منطقه‌ای سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: وضعیت سد پیشین تا ساعت 6:30 صبح روز 27 فروردین ورودی 12.44 mcm و حجم فعلی سد 141.80 mcm است، عمده ظرفیتِ 175 میلیون متر مکعبی سد پر شده و انتظار ما این است بر حجم آب بازهم افزوده شود.
پیشین حالا آب دارد و موافقانش که عمدتا دولتی‌ها هستند ساختش را به‌صرفه و برای جلوگیری از سیلاب موثر می‌دانند اما وضعیت بهرهبرداری از شبکه پایین دستش نامعلوم است، مردم نگرانند که تعلل دوباره، خاطره اردیشهت 97 را دوباره زنده کند. خالد بادپا عضو شورای نوبندیان چابهار می‌گوید: دشتیاری در سال‌های نچندان دور زیستگاه حیات‌وحش منطقه بوده و حالا با دستکاری طبیعت دشتِ بی‌یار شده است.
وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: بی‌تدبیری و عدم استفاده صحیح از آب و نگهداری آب‌ها در پشت سدها بدون استفاده در شبکه پایین دست باعث شده کل طبیعت منطقه نابود شود و حیات‌وحش و انواع پرندگان منطقه منقرض شوند.
شرکت آب‌وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان می‌گوید: بهرهبرداری از شبکه سد پیشین حداقل 300 میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد؛ " حداقل "؛ منابع دولتی که کفاف نداد و 20 سال شبکه پایین‌دست ماند؛ با راهکار جدید و واگذاری فایناس، شاید امیدی تازه برای ماندن در روستاها در دل مردمِ محروم بلوچستان ایجاد شود.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ن
