گزارش تسنیم|سفر حج رئیس‌جمهور انگیزه بازگشایی مجدد ۶۰۰ مسجد در تاجیکستان
در حالی که طی ۵ سال اخیر حدود ۲۷۰۰ مسجد در تاجیکستان بسته شده‌اند، رسانه‌های این کشور خبر از دستور رئیس‌جمهور این کشور برای بازگشایی مجدد ۶۰۰ مسجد داده‌اند. سفر حج رئیس‌جمهور انگیزه این دستور عنوان شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، موضوع آزادی‌های دینی در تاجیکستان از سال 2015 به بعد یکی از پرحاشیه‌ترین مسائل این کشور بوده است. محدودیت‌های به جا آوردن اعمال دینی، تراشیدن ریش مردها، ممنوعیت حج برای جوانان، ممنوعیت حجاب برای زنان تاجیک و محدود کردن فعالیت روحانیون و چهره‌های مذهبی برجسته از جمله این سیاست‌ها بوده است. از سوی دیگر نیز شورای علما همراهی خاصی با دولت یافته و در بسیاری از این سیاست‌ها یا تصدیق‌کننده آن بوده و یا در مقابل آنها سکوت کرده است.
در سال گذشته حتی شاهد موارد عجیبی از ممنوعیت روحانیون برای نماز گذاردن نیز بوده‌ایم. حاج اکبر تورجانزاده، روحانی مشهور تاجیک و معاون سابق نخست‌وزیر این کشور که چند سال است در ممنوعیت منبر و فعالیت مذهبی قرار دارد، حتی زمان فوت مادر عروسش اجازه امامت نماز میت آن مرحومه را نیافت. با این حال بسته شدن مساجد و تغییر کاربری آنها طی سال‌های اخیر یکی از موضوعات پرحاشیه‌تر تاجیکستان بوده است.
بنا بر گزارش پیام طی 5 سال اخیر بین 2500 تا 2700 مسجد در تاجیکستان بسته شده و تغییر کاربری داده‌اند. این تعداد دو سوم مساجد تاجیکستان را تشکیل می‌دهند. به گزارش سامانه اخبار نیز سال گذشته کمیته دینی درباره بسته شدن بیش از 1700 مسجد در سراسر کشور خبر داده بود.
در سال جاری نیز مقامات شهرهای اسفرا، استروشن و باباجان قیوم‌اف در خصوص بسته شدن حدود 200 مسجد در این 3 منطقه خبر داده‌اند. عمده این مساجد به کارگاه‌های دوزندگی، چایخانه، مراکز درمانی و سالن‌های ورزشی همچون بیلیارد و پینگ‌پونگ تغییر کاربری داده‌اند.
در ماه آوریل سال جاری نیز از ناحیه نورآباد اخباری مبنی بر ممنوعیت اقامه نماز جمعه به گوش رسید. مقامات تاجیک گفته‌اند که برگزاری نمازها تنها بعد اجرای نقشه اعزام جوانان به نیروهای مسلح مجاز خواهد بود. با این حال بعد از رسانه‌ای شدن این خبر، مقامات دولتی تلاش کردن تا با ضبط ویدئویی از امام جمعه آن منطقه به مردم بگویند که نماز جمعه در آن منطقه برگزار شده است!
مسجدی در شهر اسفارا که به سالن تنیس تغییر کاربری داده شده است
با وجود این در کنار تمامی این خبرها، خبر بازگشایی مجدد حدود 600 مسجد در تاجیکستان، درست پیش از ماه مبارک رمضان بسیاری را متعجب کرد. بنا بر این خبر، رئیس‌جمهور تاجیکستان به کمیته دینی و نهاد ریاست‌جمهوری دستور داده است که در روستاها و محلاتی که مساجد آنها بسته شده بودند و جایی برای نماز گذاردن وجود ندارد، مساجد دوباره بازگشایی شوند.
به منظور اجرای این دستور رئیس‌جمهور کمیسیون مشترکی از معاونت اجرایی نهاد ریاست جمهوری و کمیته دینی تشکیل شده تا در روستاها و محلاتی که مسجد ندارند، بعد از تحقیق فعالیت دست کم یک مسجد آزاد شود.
یک منبع از کمیسیون مذکور که نخواست نامش فاش شود در این زمینه به سامانه اخبار گفته است: شکایت‌های پی در پی ساکنان این مناطق به نهاد ریاست‌جمهوری موجب شده تا رئیس‌جمهور با بازگشایی 590 مسجد در این مناطق موافقت کند.
با این حال اکثر تحلیل‌گران صحت این خبر را در ابتدا زیر سوال بردند تا این که روز جمعه مورخ 3 مه کمیته دینی نهاد ریاست جمهوری نیز این خبر را تایید کرد.
نماینده کمیته به خبرگزاری آسیاپلاس گفته است که ما از نهاد ریاست جمهوری دستور کتبی گرفته‌ایم که مساجدی را که امکان بازگشایی مجدد آنها وجود دارد، صورت دهیم. چنین تصمیمی از طرف رئیس‌جمهور بنا بر مراجعات زیاد شهروندان گرفته شده است.
با این حال برخی خبرها حاکی از انگیزه‌های دیگری در این زمینه است. بنا بر گزارش پیام، رئیس‌جمهور تاجیکستان در نظر دارد امسال به حج برود و تصمیم بازگشایی مجدد مساجد نیز به این تصمیم وی مرتبط است.
منبع دیگری نیز از ناحیه تاجیک‌آباد پیش از این اطلاع داده بود امامعلی رحمان که از مریدان داملا حکمت‌الله می‌باشد، از او خواسته است به او برای سفر امسال حج فاتحه دهد. داملا نیز ضمن داد فاتحه به مساجد بسته شده در سراسر کشور اشاره کرده و گفته است که اگر رئیس‌جمهور می‌خواهد حجش قبول شود، باید این مساجد را دوباره باز کند. حداقل در روستاهایی که ساکنانش کلا بدون مسجد مانده‌اند. رئیس‌جمهور هم وعده داده که این کار را خواهد کرد.
دستور رئیس‌جمهور تاجیکستان در خصوص بازگشایی حدود 600 مورد از مساجدی که قبلا بسته شده بودند در حالیست که کمیسیون آزادی‌های دینی بین‌المللی ایالات متحده آمریکا هفته گذشته (29 آوریل) در گزارش سالانه خود مجدداً تاجیکستان را در شمار کشورهای با بالاترین سطح نادیده گرفتن حقوق دینی مردم جای داده است. از سال 2016 به بعد تاجیکستان در رتبه‌های بالای این لیست قرار دارد.
به نظر می‌رسد این امر نگرانی مقامات تاجیک را در خصوص محدودیت دریافت کمک‌های مالی ایالات متحده آمریکا و تحریم‌های احتمالی برای دریافت کمک‌های دیگر، برانگیخته است.
نکته جالب توجه دیگر در این زمینه اعتراف خود اعضای شورای علما و کمیته دینی بر این موضوع است که تصمیم مذکور بدون نقش آنها و بنا بر تصمیم شخص رئیس‌جمهور صورت گرفته است. این امر بار دیگر نقش این نهادهای دینی در تصمیمات مذهبی تاجیکستان را مشخص می‌کند.
در همین حال نباید نقش و نفوذ مقامات سعودی را در این زمینه نادیده گرفت. طی سال‌های اخیر ریاض و دوشنبه روابط نزدیکی را در حوزه‌های سیاسی و امنیتی ترتیب داده‌اند. با این حال سیاست‌های ضددینی رحمان تاکنون به مذاق مقامات سعودی خوش نیامده است. رئیس‌جمهور تاجیکستان آخرین بار سال 2016 به عربستان سعودی سفر کرد و با دستان پر از کمک‌های سعودی به کشورش باز گشت. از همان زمان هم جریانات شدید ضدایرانی در این کشور آغاز به کار کرد.
انتهای پیام/
