نتیجه نظرسنجی سازمان اوقاف منتشر شد/ بی‌اطلاعی ۹۰ درصد مردم از مسابقات قرآن
نتیجه نظرسنجی و افکارسنجی از سی و ششمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن‌کریم نشان می‌دهد کیفیت تلاوت قاریان و حافظان افزایش داشته است اما همچنان بسیاری از مردم از برگزاری چنین رویدادی بی‌اطلاعند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از اقداماتی که می‌تواند دیدگاه گروهی از افراد را در مورد یک موضوع مورد مطالعه قرار دهد، روش‌های نوین نظرسنجی و افکارسنجی مخاطبان است. برای این کار، تعدادی پرسش محدود درباره موضوع مورد نظر تهیه می‌شود و نظر نمونه‌ای از جامعه درباره آنها پرسیده می‌شود.
سازمان اوقاف و امور خیریه چند سالی است که در مسابقات بین‌المللی قرآن روش نظرسنجی از مخاطبان را در دستور کار خود قرار داده تا میزان عملکرد کمیته‌های تخصصی مسابقات و دیدگاه مردم درباره بخش‌های مختلف آن را بدست آورد.
به همین منظور، با "بابک حمیدیا" مسئول کمیته نظرسنجی و افکارسنجی سی‌و ششمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن که سابقه اجرای پروژه‌های اینچنینی در رویدادهای مختلف را دارد گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
مخاطبان این نظرسنجی و افکارسنجی چه کسانی بودند؟
کاری که در این دوره انجام شد این بود که مخاطبان را در هفت رده بررسی کردیم و از متسابقین، داوران و اعضای اجرایی گرفته تا اساتید، بازدیدکنندگان و عموم مردم جامعه که به دو دسته افراد افکارسنجی و مخاطب‌سنجی تقسیم شدند، هدف ما قرار گرفتند. در حوزه حاضران، متسابقین، اعضای اجرایی و داوران دو عرصه مصلا و هتل هما در نظر گرفته شد. یعنی اگر از نظر عملی مورد بحث قرار دهیم، در 12 سطح مخاطبان مورد سنجش قرار گرفتند.
بابک حمیدیا مسئول کمیته نظرسنجی و افکارسنجی مسابقات قرآن
بر اساس متود‌های علمی، سعی کردیم تا از تجارب گذشته که بالغ بر 20 تجربه است در این نظرسنجی استفاده کنیم، بنابراین از بازخورد‌های پیشین استفاده کردیم و با همین منوال، نمونه‌هایی را برای حوزه‌ها و بخش‌های مختلف مشخص کردیم. مثلاً برای حاضران و بازدیدکنندگان 650 نفر، برای عوامل اجرایی 105 نفر و در بخش‌های داوران و متسابقین نیز به همین صورت نظرسنجی کردیم. می‌توان گفت همه داوران و متسابقین در این نظرسنجی شرکت کردند. از میان اساتید و کارشناسان، نزدیک به 87 نفر مورد سنجش قرار گرفتند.
افکارسنجی و نظرسنجی از 5 هزار مخاطب
برای نظرسنجی از چه سوالاتی استفاده می‌کردید؟
سوالاتی که سال گذشته طراحی شده بود، هم زیاد بود و هم به واسطه برخی رویکردهای علمی دست نیافتنی بود؛ بنابراین در وهله اول سعی کردیم پالایشی را در حوزه سوالات داشته باشیم و از مجموع 600 سوال سال گذشته تقریباً 400 سوال استخراج شد. پس از آن، هدف‌مندی کردیم و کمیته‌هایی برای بخش‌های مختلف آن تشکیل دادیم.
تعدادی سوال را بر اساس اهداف اصلی مسابقات و بر اساس سند جامع مسابقات بین‌المللی قرآن استخراج کردیم که البته هنوز جای کار دارد و می‌توان در غالب‌های جدید طراحی شود. سعی کردیم در وقت کمی که در اختیار داشتیم در این فرصت این تغییرات را انجام دهیم امّا بر اساس آمارهایی که بدست آمد در مجموع، نزدیک به 5076 نفر در افکارسنجی و نظرسنجی این دوره شرکت کردند.
نظرسنجی به چه صورت انجام شد؟
در این نظرسنجی، تهران را نمونه‌ای از مردم کل کشور مورد سنجش قرار دادیم. در ابتدا مخاطب‌سنجی کردیم تا بدانیم میزان آشنایی فردی که پرسش‌نامه را تکمیل می‌کند از مسابقات چقدر است؟ و اینکه آیا درباره مسابقات اطلاعی دارد؟ زمان برگزاری مسابقات را می‌داند؟ قاریان و متسابقین را در سطح جهانی می‌شناسد؟ نهادهای برگزارکننده مسابقات و نهادهای مشارکت‌کننده در این رویداد را می‌شناسد؟ در این بخش، 6 سوال از مخاطب پرسیده می‌شد و از میزان آگاهی او، اطلاعاتی بدست می‌آمد که تقریباً 89 درصد افراد نسبت به مسابقات آگاهی نداشتند. برای ما سوال بود که علت عدم آگاهی آنها چه بوده است. بر همین اساس تعدادی سوال برای این موضوع طراحی کردیم.
علت عدم آگاهی مردم از مسابقات چه بود؟
برخی می‌گفتند ما پیگیر مسابقات هستیم امّا هیچ تبلیغ و مرجعی برای پیگیری آن مشاهده نکردیم. برخی می‌گفتند ما پیگیر مسابقات نبودیم و به هیچ تبلیغی توجه نکردم. این سوالات را از افرادی پرسیده می‌شد که اذعان داشتند از مسابقات بی‌اطلاع هستند.
7 سوال عمومی نیز از مخاطبان پرسیده می‌شد که بدانیم میزان توجه فرد، نسبت به جلسات قرآن و محافل اهل‌بیت (ع) چقدر است. می‌خواستیم میزان حضور مردم در جلسات قرآن در مقایسه با جلسات اهل‌بیت(ع) مورد بررسی قرار گیرد. این بخش را بر اساس نظریه علامه طباطبایی (ره) که فرموده بودند، موضوع قرآن در میان شیعیان مهجور مانده و موضوع اهل‌بیت (ع) در میان اهل سنت، به نظرسنجی اضافه کردیم.
یکی از سوالاتی جدیدی که امسال مطرح شده بود درباره پویش "اقراء" بود. از افراد پرسیده می‌شد که آیا از برگزاری این پویش اطلاع دارند یا خیر؟ تا این مرحله مخاطب‌سنجی صورت می‌گرفت و برای افرادی که می‌گفتند ما مسابقات را پیگیری نمی‌کنیم با چند سوال اولیه سنجش را به پایان می‌رساندیم امّا از افرادی که در جریان مسابقات قرار داشتند، سوالات دیگری نیز پرسیده می‌شد.
بی‌اطلاعی 89 درصد مردم از برگزاری مسابقات
بر اساس نظرسنجی در کدام یک از بخش‌ها رشد و درکدام یک کاهش قابل توجهی داشتیم؟
به تفکیک در هر یک از کمیته‌های اجرایی مسابقات این نظرسنجی اتفاق افتاد و 400 قلم اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفت. در دو یا سه بخش رشد قابل توجهی داشتیم از جمله میزان تاثیرگذاری مسابقات در ایجاد وحدت اسلامی که 70 درصد مردم را دربرگرفته است و یا افزایش 4 درصدی میزان اطلاع از مسابقات که به نسبت سال گذشته افزایش داشته است. حالا اینکه دلیل این افزایش، برگزاری کمپین‌های خیابانی و یا چیز دیگری است، هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است امّا به هرحال، میزان اطلاع از جریان مسابقات در جامعه به نسبت سال گذشته 4 درصد رشد داشته است.
آیا نظرسنجی و افکارسنجی به‌صورت کاغذی انجام می‌شد یا به صورت آنلاین و الکترونیکی؟
یکی از اقدامات جدیدی که ما انجام دادیم اجرای روند نظرسنجی به‌صورت الکترونیکی و آنلاین بود که این اتفاق برای اولین سالی بود که اجرا می‌شد. این روش به‌گونه است که تمام سوالات از طریق پرسشگر پرسیده می‌شود، چراکه سبک‌های قدیمی برای پاسخ به نظرسنجی، آفت‌هایی را به دنبال دارد. اینکه مخاطب را خسته می‌کند و مخاطب برای اینکه زود از دست سوالات رهایی پیدا کند بدون تامل به پرسش‌ها پاسخ می‌دهد امّا در روش الکترونیکی، پژوهش‌یاران با لحن مناسب از مخاطبان سوال می‌کنند و با استفاده از تب‌لت، پاسخ‌ها را ذخیره و تکمیل می‌کنند. این روش فواید دیگری هم داشت از جمله اینکه تیم پژوهش‌یاران هر روز پس از اتمام مسابقات، نظرات را جمع‌آوری می‌کنند و میزان نظرسنجی همان روز بدست می‌آمد، ضمن اینکه اگر چنانچه نقطه ضعف و سوال اشتباهی مشاهده می‌شد، اصلاح می‌کردیم و اصلاح‌شده آن را در روز دیگر در اختیار مخاطبان قرار می‌دادیم.
یکی دیگر از آیتم‌ها که مورد توجه عموم قرار داشت این بود که بیشتر افراد از طریق رسانه ملی در جریان مسابقات قرار گرفته بودند و پس از آن نیز شبکه‌های اجتماعی بیشترین اثر را در جریان برگزاری مسابقات داشتند. این آمار می‌تواند میزان تاثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی از یک رویداد را نشان دهد.
سطح اجرای شرکت‌کنندگان به نسبت ادوار گذشته، سوال دیگری بود که پرسیده می‌شد. 74 نفر در این باره ابراز کردند که سطح اجرا به نسبت گذشته بهتر شده است، 34 نفر معتقد بودند که تفاوت آنچنانی نداشته و 4 نفر ابراز کردند که طرح اجرای متسابقین نسبت به سال گذشته بدتر شده است.
در خصوص کیفیت تلاوت‌ها نیز 48 درصد از کیفیت تلاوت‌ها رضایت داشتند. سطح پوشش رسانه‌ای هم 49 نفر ابراز داشتند بهتر شده و 44 نفر گفتند که تغییراتی احساس نکردیم و 24 نفر گفتند وضعیت بدتر شده است. درباره میزان رضایتمندی از سطح تبلیغات نیز 39 نفر معتقد بودند که بدتر شده و 44 نفر گفتند که تفاوتی نکرده و 35 نفر نظر دادند که بهتر شده است.
خلأ نظرسنجی جهانی مسابقات بین‌المللی قرآن
سنجش بین‌المللی این مسابقات از خلاهای آن به‌شمار می‌آید، البته سازمان اوقاف نسبت به آن آگاهی دارد و به ما نیز تکلیف شد اما به دلیل ضیق‌وقت امکان اجرای آن در سطح جهانی وجود نداشت. ما باید بپذیریم که مسابقاتی که سطح بین‌المللی برگزار می‌شود نیاز است تا مخاطب‌سنجی آن نیز در سطح جهانی انجام شود. البته ناگفته نماند که سوالاتی که از متسابقین و داوران و میهمانان خارجی پرسیده نمونه‌ای از نظرسنجی جهانی به‌شمار می‌آید امّا برای دقت بیشتر و برای ارزیابی نظرسنجی مخاطبان جهانی نیاز است که در کشورهای اسلامی و به‌ویژه کشورهایی که مشهور در برگزاری مسابقات قرآن هستند، نظرسنجی صورت گیرد.
پژوهش‌یاران تقریباً از تمام متسابقین درباره میزان رضایتمندی از مسابقات سوال می‌کردند . تقریباً نزدیک به 34 نفر معتقد بودند که وقتی فردی در این مسابقات اول می‌شود می‌توان به او گفت که او نفر اول قرائت یا حفظ در جهان اسلام است، یعنی مسابقات در بالاترین سطح جهانی خود قرار دارد امّا اینکه آیا شرکت‌کننده‌ای که خودش در جریان مسابقات است می‌تواند نظر خوبی دهد یا خیر، باید مورد بررسی قرار گیرد.
نظرسنجی در سطح بین‌المللی و جهانی چگونه انجام می‌شود؟
روش‌های مختلفی در این زمینه وجود دارد از جمله اینکه از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌توان این پرسش‌نامه‌ها را توزیع کرد و پاسخ‌های مخاطبان را رصد و مورد بررسی قرار داد و یا از طریق کانال‌هایی که این رویداد را پوشش می‌دهند نیز می‌توان نظرات را مورد ارزیابی قرار داد. در کشورهای اسلامی شبکه‌هایی هستند که تمام وقت خودشان را صرف موضوع قرآن می‌کنند که می‌توان از طریق ارتباط و تعامل با آنان، نظرات مخاطبان کشورهای خارجی را در این مورد بدست آورد.
پیش از این سابقه برگزاری چنین آزمون‌ها و نظرسنجی‌هایی داشتید؟
پژوهش‌یاران حدود 15 سال است که در حوزه های افکارسنجی و نظرسنجی و رضایت سنجی سازمان ها، ارگان و شرکت های دولتی و خصوصی فعالیت می‌کند و پروژه‌های زیادی را برای سایپا، سایپا دیزل، بورس، اوقاف و بانک‌های مختلف به انجام رسانده است.
انتهای پیام/
