صنعت چاپ و نشر همدان در خواب خرگوشی؛ تیراژ کتاب‌ها در همدان به ۲۰ جلد رسید

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، ارزش والای علم و دانش، و خواندن و نوشتن به قسم خداوند متعال در قرآن کریم، به قلم و آنچه می‌نویسند خلاصه می‌شود. کتاب در طول تاریخ کمک حال و راهنمای بشر بوده و انسان‌ها فرامین خداوند را نیز در کتاب‌ دنبال کردند.

کتاب به انسان‌ها معنویت، منطق، علم، حقیقت‌طلبی و عرفان می‌آموزد و از سوی دیگر مطالعه، خواندن و نوشتن ذهن را  باز و اندیشه را بارور می‌سازد.

امروزه کتاب در پیشرفت جوامع بشری به اندازه‌ای اهمیت دارد که تعداد شمارگان کتاب به میزان و معیاری برای سنجش توسعه یافتگی جوامع تبدیل شده است.

کتاب و کتابخوانی در فرایند توسعه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و هنری جوامع نقش پررنگی ایفا می‌کند و کتاب به عنوان غذای روح در حفظ سلامت روانی و ذهنی افراد جامع مؤثر است.

در کشورهای توسعه یافته با درک اهمیت کتاب و کتابخوانی صنعت چاپ و نشر کتاب صنعتی پویا و درآمدزا است و کتاب‌ها در این کشورها تیراژی میلیونی و فروشی میلیون دلاری دارند.

اما در ایران با وجود یک جهش خیره کننده در صنعت چاپ و نشر کشور در دهه 60 و 70 از اواسط دهه 80 به ویژه در دهه 90 به دلایل مختلفی از جمله توسعه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی این صنعت با رکود و افت چشمگیری مواجه شد تا جایی که شمارگان کتاب از 30 هزار جلد به زیر هزار جلد تقلیل یافت، سرانه مطالعه در کشور با کاهش چشمگیری مواجه شد و بسیاری از ناشران و کتابفروشی‌ها ورشکست شدند.

صنعت چاپ و نشر کتاب در استان همدان نیز از قاعده موجود در کشور مستثنی نیست و با وجود رضایت نسبی متولیان این حوزه از وضع موجود،  ناشران، نویسندگان و فعالان حوزه پخش و چاپ استان از شرایط فعلی ناراضی هستند و این در حالی است که شهر همدان در سال 1402 با شعار (( همدان شهر همه‌دانایی است)) پایتخت کتاب اسلامی می‌شود.

چاپ 249 عنوان کتاب در سال 97 در همدان

معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان با ابراز رضایت نسبی از وضعیت صنعت چاپ و نشر کتاب در همدان اظهار داشت: در سال گذشته 270 عنوان کتاب در استان همدان مجوز گرفتند، اما 249 عنوان با شمارگان بین 300 تا 500 نسخه به مرحله چاپ و توزیع رسید.

مجید فروتن افزود: اداره کل ارشاد استان 120 میلیون تومان کتاب نیز شامل 57 عنوان از ناشران و مؤلفان خریداری کرده است.

وی عنوان کرد: در بحث سهمیه کاغذ با وجود مشکلات موجود در این حوزه سهمیه کاغذ ناشران استان برای سال‌های 95 و 96 بر اساس آمار کتاب‌هایی که در 2 سال گذشته چاپ و در کتابخانه ملی ثبت کردند در اختیارشان قرار گرفت.

فروتن با بیان این که استان همدان یکی از 10 استان کشور است که مجوز چاپ کتاب در خود استان صادر می‌شود گفت: تلاش کردیم فرآیند صدور مجوز را سرعت ببخشیم. در حال حاضر از زمان ارائه کتاب از سوی ناشر به اداره کل تا اخذ مجوز حدود 2 ماه زمان می‌برد. در استان همدان 60 ناشر کتاب مجوز دارند و تقریباً همه ناشران فعال هستند.

فروتن در مورد پیش بینی وضعیت صنعت چاپ و نشر استان در سال 98 هم گفت: برای سال 98 مبنای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان در حوزه چاپ کتاب بر محتوای کتاب است نه تعداد نسخه چاپ شده.

وی تاکید کرد: اگر ناشران نیز با این دیدگاه فعالیت کنند هزینه‌ها و مصرف کاغذشان کمتر می‌شود و دیگر کتاب‌ها در انبار خاک نمی‌خورد.

تیراژ کتاب‌ها در همدان به 20 جلد رسیده

مدیر مسئول انتشارات نارنجی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در همدان با بیان این که صنعت چاپ و نشر کتاب در استان همدان وضعیت مطلوبی ندارد اظهار داشت: متأسفانه تیراژ کتاب‌ها به 50 و حتی 20 جلد رسیده است.

دانیال سلطانی افزود: در حوزه شمارگان کتاب در استان نظارت وجود ندارد و مسئولان به آمار ارائه شده از سوی ناشران اکتفا می‌کنند‌؛ به همین دلیل بین آمار ارائه شده از سوی ارشاد با آمار واقعی شمارگان کتاب فاصله زیادی هست.

وی با بیان این که اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به تعهد خود برای سهمیه کاغذ سال‌های 95 و 96 عمل کرده تصریح کرد: در همدان بسیاری از ناشران فقط برای این که بتوانند مجوز خود را حفظ کنند سالی 3 و 4 عنوان کتاب با شمارگان بسیار محدود چاپ می‌کنند.

سلطانی عنوان کرد: البته شرایط ناشرانی که در حوزه‌های تخصصی از جمله کتاب‌های آموزشی، دانشگاهی و مذهبی فعالیت می‌کنند تا حدی بهتر از بقیه ناشران همدانی است.

وی با اشاره به این که با شرایط موجود و قیمت کاغذ و چاپ ناشران همدانی در چاپ کتاب سرمایه‌گذاری نمی‌کنند گفت: در شرایط فعلی هزینه چاپ و حتی پخش و توزیع کتاب بر عهده مولف است.

سلطانی تاکید کرد: متاسفانه سیستم توزیع و پخش کتاب در  همدان تعریف نشده و همین یکی از مسائلی است که به ناشران و مؤلفین ضربه می‌زند.

وی در مورد هزینه چاپ کتاب در همدان هم گفت: بهای تمام شده چاپ کتاب بستگی به شمارگان کتاب دارد. اگر شمارگان هزار تا و بیشتر باشد با چاپ دیجیتال و کمتر از هزارتا کتاب چاپ افست می‌شود.

سلطانی افزود: هزینه چاپ دیجیتال در 6 ماه گذشته افزایش سرسام آوری داشته است. در چاپ افست نیز قیمت بند کاغذ از 300 هزار تومان در طول 2 ماه با افزایش 50 درصدی به 600 هزار تومان رسیده است‌‌؛ بنابراین بهای تمام شده کتاب امسال نسبت به سال گذشته 2 تا 3 برابر افزایش پیدا می‌کند.

وی با اشاره به این که با شرایط موجود کار نشر کتاب در حال تعطیل شدن است گفت: در این وضعیت فقط ناشران قدیمی و بزرگ که پشتوانه مالی دارند می‌توانند به حیات خود در این صنعت ادامه دهند.

در سال 97 به ازای هر همدانی 7 صدم جلد کتاب چاپ شد

یکی دیگر از فعالان حوزه چاپ و نشر کتاب در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در همدان با بیان این که وضعیت چاپ، توزیع و فروش کتاب در همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین روز به روز بدتر می‌شود اظهار داشت: گواه ادعا نیز کاهش تعداد کتابفروشی‌ها و ناشران همدان در چند سال اخیر است.

عباس عاشوری افزود: تعداد ناشران همدانی از بیش از 100 ناشر دراوایل دهه 90 به 60 ناشر کاهش یافته که عملا  20 تا از آنها فعال هستند. بیشتر کتافروشی‌های سطح شهر در خیابان‌های مهدیه، بوعلی و طالقانی هم تبدیل به فست فود شده‌اند.

وی با اشاره به این که اگر فرض کنیم آمار ارائه شده از سوی ارشاد همدان مبنی بر میانگین شمارگان 300 تا 500 جلدی برای هر عنوان کتاب درست باشد گفت: در سال گذشته تقریبا 250 عنوان کتاب چاپ شده اگر با نگاه مثبت تیراژ هر کدام را 500 جلد  در نظر بگیریم می‌شود 125 هزار جلد که با جمعیت یک میلیون و 750 هزار نفری استان تقریبا در سال گذشته برای هر همدانی 7 صدم جلد کتاب چاپ شده است.

عاشوری با اعلام این که توان مالی کم ناشران استان از جمله معضلاتی است که آنها را در راه انجام وظایف و تعهداتشان با مشکل مواجه کرده تصریح کرد: تعیین حداقل سرمایه و اعطای تسهیلات مالی با سود کم و مدت زمان بازپرداخت طولانی از جمله برنامه‌هایی است که می‌تواند ناشران همدان را احیا کند.

وی عنوان کرد: با شرایط موجود هزینه چاپ کتاب و عدم سرمایه گذاری ناشران همدانی در چاپ اثر، یک مؤلف به ویژه مولفان نوقلم و کتاب اولی‌ انگیزه خود را از دست می‌دهد و نویسندگان مطرح استان که تعدادشان هم کم نیست آثار خود را در تهران و با ناشران تهرانی چاپ می‌کنند.

عاشوری با اشاره به این که جدا از مسئله هزینه بالای چاپ، کیفیت کم چاپ و ناتوانی در طراحی و صحافی مناسب جلد باعث تمایل مؤلفان همدانی برای چاپ اثر خود در تهران و قم شده اظهار داشت: سیستم پخش و توزیع هم در همدان به طور کلی وجود ندارد و مؤلف خودش مجبور است که اثرش را توزیع کند و در بیشتر موارد نیز بخش عمده‌ای از کتاب‌ها بر روی دستش می‌ماند.

وی در رابطه با مشکلات چاپخانه‌های همدان هم گفت: علاوه بر شرایط موجود اقتصادی، گرانی دستگاه‌ها و کاغذ کار هم برای چاپخانه‌ها نیست. ادارات و ارگان‌ها تبلیغات خود را به شرکت‌های تبلیغاتی می‌سپارند و آنها هم با چاپخانه‌های تهران کار می‌کنند.

عاشوری تاکید کرد: هزینه بسیاری از کارهای سفارش شده به چاپخانه‌های استان عمدتاً چکی و با تاریخ وصول طولانی است اما از چاپخانه‌ها  هر سه ماه یک بار مالیات بر ارزش دریافت می‌کنند و هیچگونه معافیت مالیاتی برای آنها تعریف نشده است.

وی با اشاره به این که قرار است همدان در سال 1402 پایتخت کتاب اسلامی بشود تاکید کرد: در آستانه این اتفاق مهم صنعت چاپ و نشر استان در خواب خرگوشی به سر می‌برد.

انتهای پیام/ش