لزوم توجه به "سلامت معنوی" برای پیشگیری، درمان و بهبود بیماران
رئیس پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ارتقای آموزش و پژوهش در زمینه معنویت و سلامت معنوی در کشور را ضروری دانست و استفاده از آن را در پیشگیریهای اولیه، درمان و بهبود بیماران بسیار مؤثر برشمرد.
به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم؛ دکتر فریدون عزیزی اظهار کرد: سلامت تا 100 سال پیش به‌معنای نداشتن بیماری تعریف می‌شد اما طبق تعریف گسترده WHO سلامت فقط فقدان بیماری و نقص عضو نیست بلکه رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است و از نظر اسلام سلامت معنوی دارای اصالت بیشتری از سایر ابعاد است و موجب ارتقا و تکامل انسان می‌شود.
عزیزی افزود: انسان متشکل از دو بعد جسمانی و روحانی است و اعمال و رفتار بعد جسمانی بر روح و روان انسان تأثیر می‌گذارد؛ اعمال صحیح باعث اعتلای روح انسان و اعمال زشت و ناپاک باعث نزول روح به مراحل پایین‌تر می‌شود.
سلامت معنوی دارای اصالت و لازمه توجه خاص است
این استاد پیشکسوت و فرهیخته دانشگاه، تکامل و اعتلای معنوی را هدف خلقت انسان و بعثت انبیا برشمرد و افزود: عبادت راهی برای دستیابی به تکامل روح، اعتلای نفس و سیر انسان از نفس امّاره به نفس مطمئنه است بنابراین سلامت معنوی به‌دلیل دارا بودن اصالت لازمه توجه خاص است؛ سلامت معنوی فقط با یک ارتباط خارج از مسایل جسمی و مادی ایجاد می‌شود و این ارتباط در دین اسلام ارتباط با خداوند تعریف شده است.
وی گفت: همه ادیان الهی و توحیدی درجاتی از معنویت را در افراد ایجاد می‌کند اما در دین اسلام که کاملترین ادیان است، مجموعه‌ای از توحید ذاتی، صفاتی و افعالی را باور داریم؛ به وحدانیت پروردگاری ایمان داریم که اول و آخر همه چیز، توانا و آگاه به همه امور است و این خداشناسی کمتر در سایر ادیان جلوه می‌کند.
اعتقاد انسان به خداوند باعث هدفمندی و آرامش در زندگی می‌شود
استاد پیشکسوت دانشگاه ارتباط با خداوند را موهبتی برای انسان موحد دانست و اضافه کرد: انسان دائم از طریق دعا، توبه، روزه‌داری، رعایت اصول و فروع دین برای ارتباط با خداوند در تلاش است که اینها باید باعث هدفمندی و ایجاد آرامش و راحتی در زندگی انسان شود، در غیر این صورت نقصی در این ارتباط با خداوند وجود دارد.
دکتر عزیزی راجع به تأثیرات مثبت این هدفمندی و آرامش در رفتار انسان گفت: فردی که از سلامت معنوی و هدفمندی در زندگی برخوردار است، در ارتباطش با سایر انسان‌ها صمیمیت، عشق، صفا، ازخودگذشتگی، ایثار، محبت و... مشاهده می‌شود و البته با حیوانات و طبیعت اطراف خود نیز رفتار مناسبی خواهد داشت.
رمضان فرصتی بی‌نظیر برای تقویت ارتباط با خداوند است
وی ماه رمضان را فرصتی برای تقویت ارتباط با خداوند ذکر کرد و گفت: این ایام فرصتی است تا با روزه‌داری صحیح که همه اعضا و جوارح انسان نیز روزه باشد و پرهیز از آنچه باعث ذلت و پستی نفس می‌شود، مقدمات ارتقای روح خود را فراهم کنیم و در پایان این ضیافت الهی باید شاهد زندگی هدفمندتر، آرامش بیشتر و ارتباط بهتر با سایرین باشیم.
این چهره ماندگار جامعه پزشکی کشور، با توجه به تأثیر سلامت معنوی بر سایر ابعاد سلامتی یادآورشد: اطباء پیشین ایرانی به همه ابعاد سلامتی توجه می‌کردند که متأسفانه این موضوع به دست فراموشی سپرده شد به‌ویژه پس از رنسانس که علما خودشان را از دین و معنویت جدا کردند.
به‌گفته دکتر عزیزی براساس نتایج تحقیقات انجام‌شده در 7 دهه اخیر، افراد دارای اعتقادات مذهبی و معنوی از سلامت جسمی بیشتر و تغذیه سالمتری برخوردار هستند و بیماری‌های بسیار مهلک، انحرافات جنسی، اعتیاد، فشارخون، افسردگی و... در آنها کمتر مشاهده می‌شود. درصورت ابتلا به بیماری نیز بهتر می‌توانند با بیماری کنار آمده و آرامش بیشتر و درد کمتری را احساس کنند.
وی افزود: افراد مذهبی همچنین از سلامت اجتماعی بیشتری به‌دلیل شرکت در اجتماعات معنوی و مذهبی برخوردارند که این اجتماعات در اسلام و مذهب شیعه بیش از سایر ادیان است و باعث افزایش ارتباطات و سلامت اجتماعی بالاتر افراد می‌شود.
سلامت معنوی در بسیاری از دانشکده‌های پزشکی دنیا تدریس می‌شود
این دانشمند برتر جهان اسلام خاطرنشان کرد: در دانشکده‌های پزشکی بسیاری از کشورهای دنیا نظیر کانادا، آمریکا، برزیل، انگلستان و... درس سلامت معنوی وجود دارد و به‌تدریج تدریس سلامت معنوی وارد رشته پرستاری و پزشکی آنها شده است.
وی ضمن ابراز تأسف از این‌که دروس سلامت معنوی هنوز وارد کوریکولوم‌های درسی کشورمان نشده است، تصریح کرد: فرهنگستان علوم پزشکی از سال‌ها پیش اقداماتی در این خصوص شروع کرده که آشنا کردن دانشجویان پزشکی با ابعاد مختلف سلامت یکی از این موارد است. در برخی از دانشگاه‌ها نیز دوره‌هایی شروع شده است که اجباری نیست اما باید این دروس در کوریکولوم و برنامه‌های آموزشی دانشکده‌ها تدوین شود.
دکتر عزیزی خاطرنشان ساخت: با توجه به تعریف who از سلامتی؛ دستیابی به سلامتی کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی امکان‌پذیر نیست مگر آن‌که برنامه جامعی از سوی وزارت بهداشت با کمک روحانیون و مروجان معنویت وجود داشته باشد.
این استاد فرهیخته دانشگاه با اشاره به وجود یک کارشناس مذهبی برای همراهی و تقویت معنویت بیمار در اغلب بیمارستان‌های دنیا گفت: در ایران نیز این موضوع باید مد نظر قرار گیرد، البته در فرهنگ ما ارتباطات خانوادگی یکی از مسایل تقویت‌کننده معنویت به‌شمار می‌رود و اغلب می‌بینیم که خانواده بیمار با خواندن ادعیه و قرآن به تقویت معنویت در وی می‌پردازند. اما روحانیون و کارشناسان مذهبی با روش‌های بهتر و ثمربخش‌تری می‌توانند باعث کاهش مشکلات بیمار شوند.
نقش مؤثر ارتقای سلامت معنوی در پیشگیریهای اولیه، درمان و بهبود بیماران
دکتر عزیزی در ادامه سخنان خود ارتقای آموزش و پژوهش در زمینه معنویت و سلامت معنوی در کشور را ضروری دانست و تأکید کرد استفاده از این روش‌ها در پیشگیریهای اولیه، درمان و بهبود بهتر بیماران بسیار مؤثر است.
پزشک مسلمان دارای سلامت معنوی؛ در ارتباط با بیمارش همواره حضور خدا را باور دارد
این استاد پیشکسوت دانشگاه درباره تأثیر معنویت در روابط بین پزشک و بیمار گفت: یک پزشک مسلمان دارای سلامت معنوی در ارتباط با بیمار همواره حضور خداوند را باور دارد. در بسیاری از کشورها بیماران بدون استطاعت مالی تحت درمان قرار نمی‌گیرند در حالی که پزشکان بسیاری در کشور هستند که به درمان بیماران محروم و فقیر بدون دریافت هزینه می‌پردازند. این نوع روابط انسانی منبعث از دین و مذهب ماست و از موهبت‌های حکومت اسلامی و جامعه ماست که باید تقویت شود.
حالات شش‌گانه جسم و روح انسان
دکتر عزیزی در بخش دیگری از سخنان خود با ذکر روایتی از حضرت علی(ع) اظهار کرد: جسم انسان دارای 6 حالت؛ سلامت، مرض، مرگ، حیات، خواب و بیداری است. البته روح انسان نیز شش حالت دارد؛ علم حالت حیات و زندگی روح و جهل حالت مرگ روح است. شک و تردید حالت مرض روح و یقین حالت سلامتی روح می‌باشد. غفلت و بی‌خبری حالت خواب روح و حفظ و مراقبه حالت بیداری روح است، بنابراین وقتی انسان این مسایل را مورد توجه قرار دهد موضوعات این دنیا برایش ساده، جذاب و بالذت می‌شود.
صاحبان حرف پزشکی همواره باید شکرگزار خدا باشند
دکتر عزیزی با تأکید بر این مطلب که پزشکان همواره باید به ارتقای تمام ابعاد 4گانه سلامت افراد توجه کنند، خاطرنشان کرد: بیماری که به مطب پزشک مراجعه می‌کند هنگامی خود را سالم احساس می‌کند که پزشک علاوه بر جسم به وضعیت روانی، اجتماعی، خانوادگی و معنویت وی نیز توجه کرده باشد.
چهره ماندگار پزشکی کشور اضافه کرد: افرادی که وارد حرفه پزشکی می‌شوند باید دائماً به درگاه خداوند شکرگزار باشند زیرا به حرفه‌ای وارد شده‌اند که طبق فرمایش پیامبر اسلام(ص) یکی از دو علم برتر دنیاست (علم الابدان و علم الادیان) و به بهبودی و کاهش درد و آلام اشرف مخلوقات خداوند کمک می‌کنند.
وی در خاتمه خاطرنشان کرد: این خصوصیت حرفه پزشکی است و گروه علوم پزشکی باید دایم شکرگزار خداوند متعال باشند که به آنان این توفیق را عطا کرده است تا در کسوت پزشک، پرستار و... در راستای سلامت جامعه تلاش و خدمت می‌کنند.
انتهای پیام/*
