گسترش مساله افغانستان به آسیای مرکزی

به گزارش خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از کومرسانت، فعالیت گروه‎های رادیکال امنیت کشورهایی از سازمان همکاری شانگهای (SCO) را تهدید می‌کند که تروریست‌ها به آنها "به عنوان پایگاهی برای استخدام افراد بیشتر برای گروه‌های خود و گسترش ایدئولوژی" می‌نگرند.

دبیر شورای امنیت روسیه، نیکولای پاتروشوف، روز چهارشنبه در دیدار با همکارانش از سازمان SCO، در قرقیزستان این مطلب را بیان داشت. خبرنگاران کومرسانت، پاوِل تاراسنکو و کابای کارابّکوف در بیشکک درباره چگونگی قصد آنها در مبارزه با تروریسم، عمدتا با "دولت اسلامی" که به طور فزاینده‌ای به "مناطق سنتی نفوذ طالبان افغانستان" حمله می‌کند، توضیح دادند.

شمار بازدیدکنندگان عالی رتبه روسیه از بیشکک در سال جاری، رکوردهای قبلی را شکسته است. به این ترتیب که، در ماه فوریه، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و در ماه مارس رئیس جمهور ولادیمیر پوتین از پایتخت قرقیزستان بازدید کرد. به زودی، در 22 مِی و 14-15 ژوئن، به ترتیب، آنها دوباره از این شهر بازدید خواهند کرد. رئیس دیپلماسی روسیه در نشست وزرای SCO شرکت خواهد کرد و در اجلاس سران این سازمان که در سال 2011 توسط چین، روسیه، قزاقستان، تاجیکستان، قرقیزستان و ازبکستان تاسیس شد، و هند و پاکستان نیز در سال 2017 پیوستند، ولادیمیر پوتین شرکت خواهد کرد.

روز چهارشنبه در بیشکک، نشست سران شوراهای امنیتی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برگزار شد. رئیس هیئت روسی نیکولای پاتروشف سخنرانی خود را با انتقاد از روش‌های سیاسی کسانی که در جلسه نبودند و نمی‌توانستند حضور یابند، آغاز کرد. دبیر شورای امنیت روسیه در مورد "عدم تمایل کشورها" در مورد این موضوع که دیگر جهان تک قطبی وجود ندارد، و از تلاش‌های آنها برای "حفظ رهبری واحد در امور جهانی، که سایر اعضای جامعه بین المللی را مجبور به انجام دستورات خود کرده، و بذر هرج و مرج و بی ثباتی را می‌پراکند، صحبت کرد". همانطور که آقای پاتروشف اشاره کرد، این کار با کمک "فشار اقتصادی و سیاسی همراه با اعتراضات جمعی سازمان یافته و تحت رهبری از خارج کشورها با تهدیدات حمله نظامی، و تلاش برای ترور رهبران بلند پایه کشورها" انجام می‌شود.

اما توجه اصلی رئیس هیئت روسی و همکارانش در سازمان شانگهای، به مشکل دیگری که امروزه بسیار مهم می‌باشد، معطوف بود - تروریسم. نیکولای پاتروشف گفت که تروریست‌ها کشورهای عضو سازمان را (به ویژه کشورهای آسیای مرکزی) را به عنوان پایگاه استخدام برای افزایش صفوف خود و گسترش ایدئولوژی اسلامگرایی افراطی می‌بینند. او همچنین در مورد تهدید جنگجویان خارجی که از مناطق جنگی به میهن خود و یا به کشورهای ثالث باز می‌گردند، صحبت کرد. بسیاری از شرکت کنندگان در همین مورد صحبت کردند. و دبیر شورای امنیت قزاقستان، کالموخان‌بِت قاسموف، خواستار «اجرای سریع ابتکار نخستین رئیس جمهور این کشور، نورسلطان نظربایف، در مورد دستور کار برای دستیابی به یک جهان آزاد از تروریسم» شد.

پس از نشست، یک بیانیه منتشر شد که شامل این بخش‌ها می‌شد: "اهمیت تلاش برای ترویج ایجاد یک جبهه جهانی ضد تروریستی"، "عدم اجازه دادن به دخالت در امور داخلی کشورها به بهانه مبارزه با تروریسم و ​​افراط گرایی"، "عدم پذیرش استفاده از گروه‌های تروریستی، افراطی و رادیکال" برای اهداف خود، نیاز به "مقابله با گسترش و تبلیغ ایدئولوژی تروریستی از طریق اینترنت". در تمام فرمولاسیون‌های مختلف بیانیه‎های قبلی سازمان SCO، همه این موارد دیده می‌شد.

در اینجا تنها می توان پیشنهاد نیکولای پاتروشف را که توسط شرکت کنندگان در جلسه پشتیبانی شد، را جدید در نظر گرفت که حاکی از ایجاد یک گروه کاری برای مقابله با تامین مالی تروریسم از طریق تجارت مواد مخدر، در چارچوب ساختار ضد تروریستی منطقه‌ای سازمان SCO، بود.

توسعه ساختار ضد تروریستی منطقه‌ای اعضای SCO اکنون توجه خاصی را به خود جلب کرده است. به این ترتیب که، در ماه ژانویه اعلام شد که یک سیستم ارتباطی امن اطلاعاتی و ارتباطاتی بین مقامات صلاحیت دار کشورهای عضو SCO و کمیته اجرایی این سازمان دائمی ایجاد شده است. یکی از اهداف این ساختار، حفظ ارتباط پایگاه داده‌ای مشترک اطلاعات تروریست‌هایی است که در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. در ماه مارس گزارش شد که نام بیش از 4.5 هزار نفر در آن وارد شده است.

در چارچوب SCO، امکان نظری پاسخگویی نظامی به ستیزه جویان نیز در حال توسعه است: سازمان به طور مرتب تمرینات ضد تروریستی را انجام می‌دهد. به این ترتیب، در کنفرانس مطبوعاتی نهایی، دبیر کل سازمان همکاری شانگهای، وزیر سابق امور خارجه ازبکستان ولادیمیر نوروف، به این واقعیت اشاره کرد که شرکت کنندگان مانور "ماموریت صلح" که در سال گذشته توسط روسیه سازمان یافته بود و در آن برای اولین بار اعضای جدید سازمان SCO - و پاکستان و هند نیز همکاری داشتند، "بسیار عالی" ارزیابی کردند. در ماه ژوئن سال جاری، مانور گسترده اعضای این سازمان در قزاقستان برگزار خواهد شد. و در ماه سپتامبر، در منطقه اورنبورگ با مشارکت یک گروه وابسته به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای مانوری تحت عنوان "مرکز-2019 " با هدف اطمینان از امنیت نظامی در منطقه آسیای مرکزی، برگزار خواهد شد. این همان منطقه‌ای است که به گفته نیکولای پاتروشوف تحت توجه جدی اسلامگرایان قرار گرفته است.

وادیم کوزولین، مدیر پروژه مرکزی امنیت آسیا، به "کومرسانت" تاکید کرد: "مساله تروریسم امروزه یکی از اولویت‌های سازمان همکاری شانگهای است" و پتانسیل آن در بستر مساله افغانستان است. SCO بستر مطلوب برای راه حل آن است، چرا که از لحاظ جغرافیایی افغانستان توسط کشورهای عضو این سازمان احاطه شده است و همه آنها علاقه مند به حل و فصل این مساله هستند. " این ایده که سازمان SCO باید نقش کلیدی در حل و فصل افغانستان بازی کند، «به هیچوجه بیان نشده است»، اما به عقیده این کارشناس، دیر یا زود این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

نیکولای پاتروشف و همکارانش این واقعیت را انکار نمی‌کنند که افغانستان «نقطه اصلی بی ثباتی» در منطقه است. رئیس هیئت روسی اظهار داشت: دولت "نفوذ را به عنوان یک مرکز صالح برای مدیریت نظام سیاسی دولتی از دست داده" و طالبان در حدود نیمی از مناطق را کنترل می‌کند و به طور فزاینده‌ای از محبوبیت برخوردار هستند (تعداد آنها، به گفته نیکولای پاتروشف، به 60 هزار تن رسیده است). اما پرونده تنها به طالبان محدود نمی‌شود: آقای پاتروشف خاطر نشان کرد که دولت اسلامی که حدودا 2.5 تا 4 هزار نفر از آنها در افغانستان حضور دارند، به طرز قابل توجهی به "مناطق سنتی نفوذ" طالبان حمله می‌کنند. . این سازمان تروریستی، به نظر رئیس هیئت روسی، "قلمرو افغانستان را به عنوان پایگاهی برای انتقال فعالیت به کشورهای آسیای مرکزی و جنوبی" می‌داند.

این تهدید مدت‌هاست که در روسیه مورد بحث قرار گرفته است. به این ترتیب که، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، در ماه آوریل طی دیداری مشابه در بیشکک با همکارانش در سازمان SCO، اظهار داشت: کشور آمادگی رزمی خود را در پایگاه‌های نظامی تاجیکستان و قرقیزستان افزایش می‌دهد و همچنین اقدامات دیگری را برای جلوگیری از ورود ستیزه جویان از استان‌های شمالی افغانستان به آسیای مرکزی انجام می‌دهد. وزیر توضیح داد: "اول از همه، این امر مربوط به تجهیز سلاح و تجهیزات نظامی، آموزش پرسنل و آموزش رزمی نیروهای نظامی است."

به گفته وادیم کوزولین، ایالات متحده، با هدف خروج تدریجی از افغانستان، "می‌خواهد که این چمدان بدون دستگیره را به سمت کسی پرتاب کند، اما باید به زیبایی این کار را انجام داد و نه اینکه فرار کرد". به گفته این کارشناس، SCO "باید در اصل به آمریکایی‌ها نزدیک شد". در این شرایط است که سازمان دلیل دیگری برای حیات دارد - در حال حاضر، سازمان " وضعیت یک پلت فرم مکالمه و مذاکره به خود گرفته است، اگر چه این با مقیاس شرکت کنندگان مطابقت ندارد."

نیکولای پاتروشف این رویکرد را قبول نداشت: وی در سخنرانی خود اشاره کرد که "سازمان SCO بدون اغراق، به یک عنصر جدایی ناپذیر از سیاست بین المللی تبدیل شده است" و "نقش مهمی در امور جهانی و منطقه‌ای ایفا می کند". او گفت، پتانسیل سازمان، پس از پذیرش هند و پاکستان در آن، به میزان قابل توجهی افزایش یافت.

نتایج شانزدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای در ماه ژوئن می‌تواند مشخص کند که چقدر شانس اینکه این پتانسیل تحقق یابد، زیاد است. همانطور که ایگور شستاکوف تحلیلگر سیاسی قرقیزستانی به کومرسانت گفته است، برای رئیس جمهور سورونبای جین‌بیک‌اوف، بسیار مهم است که اجلاس آینده تا حد امکان موثر باشد. وی گفت: "به همین دلیل، طرف قرقیز طرح هایی را برای بحث در دو زمینه اصلی برای SCO - اقتصادی، به ویژه در ساخت راه آهن چین و قرقیزستان و ازبکستان و امنیت منطقه‌ای پیشنهاد خواهد کرد." این کارشناس گفت عملیات نظامی در افغانستان در حال حاضر در نزدیکی مرزهای آسیای مرکزی قرار دارد، جایی که حدود 15-20 هزار ستیزه جویان انباشته شده اند. شاید بیشکک در همان زمان یک "نقشه راه" برای حل و فصل اختلافات مرزی میان هند و پاکستان پیشنهاد دهد".

پس از قرقیزستان، مسئولیت توسعه این سازمان (و در راستای راه آشتی اعضای آن) به روسیه می‌رسد و این کشور ریاست آن را بر عهده می‌گیرد و میزبان اجلاس سال 2020 خواهد بود.

انتهای پیام/